İÇİNDEKİLER
🟢 BİLİM İNSANLARI KARPUZUN NEREDEN GELDİĞİNİ KEŞFETTİ
Dr. Chomicki ve meslektaşları, insanların yabani karpuzları nerede ve ne zaman daha yenilebilir bir forma soktuğunu belirlemeyi hedefliyor…
Bilim insanları yaz aylarının serinleten meyvesi karpuzun tartışmalı kökenini sonunda belirledi.
Yeni genetik çalışmasında karpuzun daha önceden düşünüldüğü gibi Batı Afrika’dan değil, Doğu Afrika’dan köken aldığı anlaşıldı.
KARPUZUN MISIR’DA NE İŞİ VAR?
Arkeologlar, kısa bir süre önce Mısır’da 4 bin 300 yıl önceden kalma bir mezarın duvarında diğer meyvelerle birlikte karpuz çizimi keşfedilmişti.
Bu antik çizim, karpuzun yabani atalarının Afrika kıtasında ortaya çıktığını düşünen bilim insanlarını şaşırtmıştı. Bu meyve binlerce yıl önce Nil deltasına nasıl ulaşmıştı?
BATILI MI DOĞULU MU?
Meyveye dair öne çıkan teorilerden biri, Batı Afrika’da tohumları için yetiştirilen egusi karpuzunun, modern karpuzun atası olduğunu öne sürüyordu. Buna göre karpuz Batı Afrika kökenliydi.
Ancak pazartesi günü hakemli bilimsel dergi PNAS’ta yayımlanan araştırma, Doğu Afrika ülkesi Sudan’a özgü küçük, yuvarlak Kordofan karpuzunun genetik açıdan modern karpuzla çok daha yakın akraba olduğunu ortaya koydu.
Bulgular, karpuzun aslında Doğu Afrikalı olduğu anlamına geliyor. Ayrıca Kordofan, Mısır’dan çok uzakta olmadığı için söz konusu mezarda tespit edilen karpuz resmi de açıklığa kavuşuyor.
🟢 KORDOFAN KARPUZU NEDİR?
Yaklaşık 15 santimetre genişliğinde, içi beyaz, dışıysa hafif çizgili ve yeşil olan Kordofan karpuzu, Sudan’da çiftçiler tarafından uzun süredir yetiştiriliyor.
Aslında 1800’lerin sonlarında bir Alman botanikçi, bu meyvenin modern karpuzun atası olabileceğini yazmıştı. Daha sonra, Sovyet bilim insanları da bu teori üzerinde çalışmıştı.
Karpuz cinsinin çoğu üyesi, acı bir içeriğe sahip. Ancak Kordofan karpuzu tatlı. Bu da onun veya atalarından birinin modern karpuzun kökeni olabileceğini düşündürüyordu.
KEŞFİN ARDINDAKİ BİLİM
Yeni makaleye katkı koyan araştırmacılar, 7 karpuz türünün genomlarını diziledi. Genetik analiz, Kordofan karpuzunun, Batı Afrikalı egusi karpuzuna veya diğerlerine kıyasla modern karpuzla daha fazla örtüştüğünü ortaya koydu.
Birleşik Krallık’taki Sheffield Üniversitesi’nden botanikçi ve makalenin ortak yazarı Guillaume Chomicki, “Bunun modern karpuzun en yakın akrabası olduğuna gerçekten eminiz” dedi.
Dr. Chomicki ve meslektaşları, insanların yabani karpuzları nerede ve ne zaman daha yenilebilir bir forma soktuğunu belirlemeyi hedefliyor.
Araştırmacılar bu amaçla Afrika’nın arkeolojik alanlarında bulunan karpuz tohumlarının genomlarını dizilemeyi planlıyor.
🟢 KARPUZUN ZEHİRLİ OLDUĞUNU GÖSTEREN İŞARETLER
Karpuzun yetiştirilme aşamasında azotlu gübrelerin yanlış kullanımı, meyvedeki nitrat seviyesini yükseltebilir. Aşırı miktarda nitrat alımı ise vücutta toksik olarak birikebilir ve bu da zehirlenmeye neden olabilir. İşte bu aşamada satın alacağınız karpuzun zehirli olup, olmadığını anlamanız için bu 5 kurala dikkat etmeniz gerekiyor.
Kabuk sarıysa karpuzun nitrat oranı yüksektir: Karpuzu kesmeden satın almamaya dikkat edin. Eğer kabuğunun iç kısmı sarıysa almamalısınız. Kabuk kısmının beyaz olması gerekir, en sağlıklı olanı budur.
Karpuzda delikler varsa uzak durun: Delikli karpuzlar doğal imajı verseler de aslında uzak durmak en sağlıklısıdır. Karpuzun iç kısmı sağlam olsa bile kabuk kısmının ve çevresi bozulmuş olabilir.
Göbek kısmında boşluk olan karpuzu yemeyin: Hormonlu karpuzların orta kısımlarında boşluklar olur. Büyüme hormonu taşıyan karpuzlar ise zehirlenmeye neden olabilir.
Karpuzu suya koyarak rengini kontrol edin: Karpuzda bulunan nitrat seviyesini bu yöntemle kontrol edebilirsiniz. Bunun için; bir dilim karpuzu suyun içine koyun. Su bir süre sonra parlak ve pembe renge dönüşürse, aldığınız karpuz tehlikelidir.
Hafif karpuzlar sağlıklı değildir: Karpuzu kaldırdığınızda çok hafif olmamalı. Alacağınız karpuzu tartmak her zaman sağlıklı olandır. Ağırlığı az ise almaktan kaçının.
www.sozcu.com.tr
Independent Türkçe, The New York Times // Derleyen: Çağla Üren
