Nezaket: Nazik Olmak!

Share

Tweet

Share

Share

Email

Comments

Nezaketin altındaki zayıflık algısı…

🔵 Nazik olmak neden güçsüzlükle ilişkilendiriliyor?

Sinirlilik ve tahammülsüzlük, son yıllarda birçok toplumda giderek artan ve önü kesilemeyen davranışların başında geliyor..

Uzmanlar göre, toplumdaki çoğunluğa nazaran daha nazik ve anlayışlı insanlar, diğerleri tarafından güçsüz veya zayıf olarak nitelendirilmeye oldukça meyilli..

– Peki, teoride pozitif bir tutum olarak bilinen nezaket, neden pratikte negatif anlamlar çağrıştırıyor?

‘Lütfen, çok teşekkür ederim, minnettarım, emeğinize sağlık, hiç sorun değil.’

– Son yıllarda birçok kişinin kullanmaktan çekindiği, kullananların aşırı ya da zayıf görüldüğü, ters etki yaratan kelimelerin gerçek etkisi acaba nedir?

Nezaket; saflık ve şüphecilik ile ilişkilendiriliyor…

– Amerikalı psikolog Lawrence Kohlberg tarafından yapılan bir çalışmaya göre, birçok kişide nezaket; saflık ve şüphecilik ile ilişkilendiriliyor..

Dünyaya hakim olan tüketim ve rekabet çağında sosyal normlar, her zaman yırtıcı ve baskın olmaya dair alt metinlerle dolu.. Bu normlara güçlü olmalısın önerileriyle gelen; sessiz olma, yırtıcı ol, sesini gür çıkar, iyi olmak bir şey kazandırmıyor nasihatlerini de eklemek gerekir..

NEZAKET HAKKINDAKİ DERİN SESSİZLİK

‘Ne oldu da nezakete olan inancımızı bu kadar yitirdik’ sorusu, son yılların yarattığı tükenmişlik ve negatif atmosferin etkisinde belki anlamsız kalabilir..

Zaten nezaketi kaybetmenin ötesinde; yarattığı etkiden, nazik insanlardan, zarafet ve aşırı düşünceden de rahatsız olunan memnuniyetsizlik hissi, insanların iletişimini büyük ölçüde güvensizleştirdi..

İnsanı anlamak ve haksızlığa karşı ses çıkarmak konusunda kaydedilen tüm ilerlemelere rağmen; nezaket hakkında derin bir sessizlikteyiz..

Nezaketi zayıflıkla ilişkilendirme eğilimi, şu anda oldukça kanıksanmış bir davranış.. 

Başkalarının zihinsel ve fiziksel refahını önemseyen insanların bir şekilde duygusal olarak “zayıf” oldukları inancı, nezaketi zayıflıkla ilişkilendiriyor..

🔵 Nazik olmak ne demek?

– Nezaket, insanlara kibar davranmak ve edep kurallarına uymak manasına gelir. Nazik olarak nitelendirilen kişiler, etrafındaki insanlara sevecen yaklaşır ve konuşurken kullandığı kelimeleri özenle seçer. İnsanların kalbini kırmaktan imtina ettikleri için her zaman ölçülü hareket ederler..

Nazik insanlara ne denir?

– Zerafet kelimesi, insanlara karşı nazik davranan, nezaketli ve hoşgörülü kişilere denir..

Aynı zamanda abartıdan uzak, sade ama duruşu ve şekli ile dikkat çeken nesneler için de bu kelime tercih edilir. Zariflik, zarif davranış ya da zarif olma durumu ve zarafet şeklinde de tanımlanır..

NEZAKET, ÖDÜN VERMEK Mİ?

– Tanımı gereği nezaketin, bir başkasının adına kendinizden ödün vermek olarak görüldüğü gerçeği, aslında nezaketin uygulanması oldukça zor bir pratik olduğunu ortaya koyuyor..

Şaşırtıcı bir bilgi şu ki; nazik ve düşünceli olmak, evrimsel terimlerle de doğuştan gelen hayatta kalma ve kendimizi daha güçlü kılma ihtiyacımıza aykırı olan bir davranıştır..

Psikolog Charlotte Armitage, nazik olmanın zayıflık ve onay alan bir girişim olarak görülebileceğini söyleyerek, sosyal bir gerçeği yüksek sesle vurguluyor.

– Oysaki genel kanının aksine bilim, nezaketin ‘iyileştiren bir güç’ olduğunu söylüyor..

Örneğin, Emory Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, başka birine karşı nazik olduğunuzda beyninizin zevk ve ödül merkezleri, sanki iyilik yapan değil, iyiliği alan sizmişsiniz gibi harekete geçiyor.. Üstelik beynin ödül ve zevk merkezleri harekete geçince kaygı hissinden de uzaklaşırsınız..

Öte yandan nezaket, beyninizi harekete geçirerek; oksitosin hormonunu (“aşk hormonu” olarak da bilinir) serbest bırakır, bu da kan damarlarında nitrik oksit adı verilen bir kimyasalın salınmasına, damarların genişlemesine ve kan basıncının düşmesine neden olur..

Nazik olmak için ne yapmalıyız?

– Yapıcı yorumlar sağlayarak eleştirileri dengelemek. Mümkünse, yanıt vermeden önce rahatsız edici yorumları unutun ve kullanıcıyı affedin..

– Çatışmayı tırmandırmayın. Alternatif olarak, kaba bir tavırla verilen yanıtlara daha fazla nazik bir tavır ve saygı çerçevesinde yanıt verin..

ARKAPLANDAKİ ERİL DÜŞÜNDE

– Nezaketin zayıflıkla ilişkilendirilmesinin bir diğer sebebi ise, toplumdaki basmakalıp kadın rolleriyle ilişkilendirilmesidir..

Erkekler nezaket göstermeye çalıştıklarında, fazla kadınsı ya da yeterince erkeksi gözükmeyecekleri riskini hissederler. Oysaki bu düşünce cinsiyet kalıplarını körükleyerek, dar bir bakış açısına sahip olduğunuzu kanıtlar..

Florida Davranış Sağlığı grubunun ortaya koyduğu verilere göre; zayıf bir kişilikle ilişkilendiren nezaket, çoğunlukla özsaygısı yüksek insanlarda kendini belli ediyor..

Söz konusu şirket bu bulgunun nedenini ise, öz değeri yüksek olan kişilerin empati duygusunun gelişmiş olması, acılarını maskelemeye ihtiyaç duymamaları ve insanların hata yapma gerçeğinin farkında olmalarıyla açıklıyor..

Cumhuriyet

🔵 Nazik İnsanların Sahip Olduğu 7 Nitelik

Şimdi birini düşünün. Sahiden saygı duyduğunuz, her hareketini hayranlık dolu gözlerle izlediğiniz, varlığını hissetmekten hoşnut olduğunuz birini!

– Ne sahip olduğu para için, ne statüsü için, ne de öyle yapmak zorunda olduğunuz için değil de sadece içinizden geldiği için saygı duyduğunuz birini düşünün..

Bu kişi yöneticiniz, anneniz, arkadaşınız, sevgiliniz de olabilir, sizin için akıl hocası niteliğini taşıyan herhangi başka biri de!

– Evet, düşündünüz mü?

– Hayatınıza renk katan o kişinin kim olduğuna ya da yaşamınızda böyle biri olup olmadığına karar verdiniz mi?

– Peki, bu kişinin veya kişilerin özellikleri hakkında ne söyleyebilirsiniz?

Hiçbir uğraş vermeden sizin hayranlığınızı kazanan, her hareketinde bir nezaket olan, deyim yerindeyse hani karıncayı bile incitmekten korkarak yaşayan insanları diğerlerinden ayıran en önemli özellikleri acaba nedir?

Aslına bakarsanız, nedir değil nelerdir, demeliydim. Zira o insanları diğerlerinden ayıran farkı bir kavramla açıklamanın mümkünatı yok..

– Düşünceli tavırları, empati yetenekleri, affetme özellikleri ve daha pek çoğuyla dünya üzerinde sayılı sayıda olan bu insanların niteliklerini anlatmak için daha fazlasını kullanmaya ihtiyaç var..

Gerçi ne kadar anlatsak da kelimelerin yetersiz kalacağı bazı noktalar olacaktır ama insanlara, hayvanlara, doğaya kısacası hayatın kendisine karşı kibar olan bu kişilerin belli başlı özelliklerini dile getirebiliriz diye düşünüyorum..

– Zaten bu özellikler her hareketinde nezaket taşıyan kişiler için değil, kibarlıktan yoksun ve düşüncesiz olan kişiler için daha faydalı olacaktır. İşte pek çoğumuzun incelemesi ve o konudaki eksikliklerini gidermesi için öğrenmesi gereken özellikler:

🔵 1. Takdir Etmekten Çekinmezler!

Eğer yukarıda söylediklerimden sonra aklınızda saygı duyduğunuz birinin resmi oluştuysa dediklerimi çok daha kolay anlayabileceğinizi söyleyerek başlayayım..

Hem zaten yaşamınızda böyle biri varsa, gerçekten şanslı olduğunuzun da farkına varmalısınız..

Zira günümüzde bu niteliklerden yoksun olan o kadar çok kişi var ki! Baksanıza; gün geçtikçe birazcık daha içimize kapanıyoruz.. Birazcık daha kabuğumuza çekiliyor, kendi türümüze karşı biraz daha korkuyla yaklaşıyoruz. Sanki her an bir yerlerden zarar görecekmiş gibi tedirginlik içerisinde yaşıyoruz..

Ama neyse! Çünkü biraz daha dağıtırsam konuya dönemeyebilirim. Ne diyorduk?

Evet evet, etraflarındaki herkes tarafından sevilip sayılan kibar insanların dikkat çekici özelliklerinin başında takdir etme konusundaki cömertlikleri geliyor. Yani ister bir yönetici olsun isterse iyi bir dost onlar karşısındaki kişiyi takdir etmekten çekinmiyorlar..

Bir başkasının başarısına kıskançlıkla bakmak yerine onu içtenlikle tebrik edebiliyorlar..

Kısacası; onlar övmeyi biliyorlar. Hem bir tek büyük başarıları için de değil insanları gösterdikleri çabalardan ötürü de takdir ediyorlar. İşte bu özellikleriyle de herkesin saygısını kazanıyorlar..

🔵 2. Sabır Konusunda Cömerttirler!

Hemen her konuda sabırsızlık gösteriyoruz, değil mi?

– İstediğimiz her şey anında olsun istiyor, bu niteliğimizi de tüketime dayalı yaşantılarımızda ne kadar benimsediğimizi gösteriyoruz..

– Ne iş hayatında ne de özel hayatımızda sabırlı davranamıyor, aceleci yaklaşımımızla kendimizi hep sıkıntıya sürüklüyoruz. Ne bileyim, istediğimiz terfiyi alamadığımız için performansımızı düşürüyor, azıcık daha sabretsek çok daha iyi yerlere gelebileceğimiz gerçeğini göremiyoruz..

Aynı şekilde özel hayatımızda da basit anlaşmazlıklar yüzünden ilişkilerimizden oluyor, sonra da “ne dostluk kaldı ne de ömürlük aşk” diyerek yağ gibi üste çıkmaya çalışıyoruz..

Oysaki yaşadığımız pek çok sorunun bu telaşlı tutumumuzdan kaynaklandığını bilmemiz lazım..

Sabır konusundaki yoksunluğumuzun bizi hep istemediğimiz durumlar içerisine soktuğunu anlayabilmemiz şart.. Çünkü kibar insanların sahip olduğu bu nitelik mutluluğumuz için olmazsa olmaz kurallar arasında!

🔵 3. Dinliyormuş Gibi Yapmazlar!

Hani karşınıza geçip sizi dinliyormuş gibi yapan insanlar var ya! İşte saygı duyulan ve her hareketinde nezaket taşıyanlar kesinlikle onlardan biri değiller!

Çevrelerinden bu kadar saygı görmelerinin nedenlerinden biri de tam anlamıyla iyi bir dinleyici olmaları! Çünkü onlar iyi bir dinleyici olmanın kişiye ne kadar çok şey kazandıracağını biliyorlar..

– En başta, karşı tarafın saygısını kazanmak için bu faktörün sağlanması gerektiğinin farkındalar..

Kaldı ki iyi dinleyici olmak onlar için mecbur hissettikleri için değil aksine isteyerek yaptıkları bir şey! Yani pek çoğumuzun da yapması gereken bir şey!

Uzun lafın kısası; kulaklarımızı biraz olsun açmalı, dinleyerek bir şey kaybetmeyeceğimizi anlamalı ve hayatın bize ne anlatmak istediğini duymak için uğraşmalıyız..

🔵 4. İnsanları Hatalarıyla Yargılamaz, Onları Görmeleri için Uğraşırlar!

– Kibarlıklarıyla etraflarında hayranlık uyandıran insanların bir diğer özelliği de insanları hatalarıyla yargılamamaları!

– Karşılarında olan kişi her ne kadar hatalı olsa da bunu onun yüzüne vurmamaları!

– Geçmişin geçmişte kaldığının farkında olarak onu suçlamak yerine hatasını anlaması için farklı yollar kullanmaları!

– Evet, hayatına nezaket katmayı başarmış kişiler dikkat çeken özelliklerinden biri de bu! Yani onlar insanları hatalarıyla yargılamak yerine, hatalarını göstermeyi tercih ediyorlar..

Ve bu özellikleri sayesinde de hem kendileri kazanıyor hem de karşılarında olan insana hayatlarında kazanabilecekleri en iyi yaklaşımlardan birini kazandırıyorlar..

Peki, böyle durumlarda biz ne yapıyoruz?

– Karşımızdaki kişiyi yerin dibine sokuyor, onu utandırarak ders vermeye çalışıyor, sonucunda da hem kendimizi hem de başkalarını mutsuz ediyoruz..

İşte bu nedenle, suçlayıcı yaklaşımdan bir an önce kurtulmalı, önümüzde yaşamımızı güzelleştirme gibi bir seçeneğimiz varken yanlış yola sapmamalıyız..

🔵 5. Empati Yeteneklerini Kullanırlar!

– Günlük hayatınızda da değil, genel olarak empati yeteneğinizi ne kadar kullanıyorsunuz?

– Hal ve hareketlerinizi ne kadar ölçüp tartarak belirliyorsunuz?

– Bir adım atmadan önce o adımın sonuçlarını ne kadar düşünüyorsunuz?

“Eh işte” mi yoksa “yok denecek kadar” az mı? Ne yazık ki pek çoğumuz empati yeteneğinden yoksunuz..

Bu nedenle de ilişkilerimiz başta olmak üzere bir sürü alanda kayıplar veriyor, hiç yok yere acı çekiyoruz..

Genel olarak düşüncesizce hareket ediyor, söylediklerimizin nereye gideceğini düşünmeden konuşuyor, kendimizi karşımızdaki kişinin yerine koymak bir yere dursun bunu aklımıza bile getirmiyoruz.. Sonucunda ise aynı duyarsızlıkla yüz yüze geliyor, insanların ne kadar anlayışsız olduklarını söylüyor, bütün bunların kendi hatalarımızdan kaynaklanabileceği ihtimalini hesaba bile katmıyoruz..

🔵 6. Egolarına Boyun Eğmezler!

– Evet, onlarda da hepimizin sahip olduğu o malum egolardan var ama nezaketi bir yaşam biçimi olarak benimsemiş insanlar egolarına boyun eğmiyorlar..

Zaman zaman kendilerini diğerlerinden daha çok bir şey görseler de bununla savaşmayı biliyorlar..

Peki, böyle durumlarda biz ne yapıyoruz?

– Kendimizi dev aynasında görüyor, şimdiye kadar elde ettiklerimize güveniyor ve sık sık bu dünyada sıradan bir insan olduğumuzu unutuyoruz..

– Dünya sanki bizim etrafımızda dönüyormuş gibi davranıyor, bu yaklaşımımızı hem iş hem de özel hayatımıza yansıtarak farkında olmadan kendimize zarar veriyoruz..

– Hatta bazen bu ego deliliği bizi narsist biri haline getiriyor. Nitekim bu da bizi derin bir mutsuzluğa ve açlığa sürüklüyor..

Kısacası, etrafımızdan gerçekten saygı görmek istiyorsak egolarımızın bizi yönetmesine izin vermemeliyiz. Mütevazi olmayı öğrenmeli, kendimizi bulutların üzerinde görmekten vazgeçmeliyiz..

🔵 7. Başkalarının Mutluluğuyla Mutlu Olabilirler!

Hayran olduğumuz o nazik insanların öğrenmemiz gereken bir diğer özelliği de bu! Yani onlar başkalarının mutluluğuyla mutlu olmayı biliyorlar..

Pek çoğumuzun yaptığı gibi insanların gülümseyen yüzlerinden rahatsız olmuyor, başkalarının mutlu yaşamlarına kıskançlıkla bakmıyorlar. Evet evet! Tam olarak bunu yapıyorlar..

Efendim, bir kişi bir başkasının mutluluğundan rahatsız olur mu diyeceksiniz? Büyük ihtimalle çoğu kişi gibi siz de şu anda bunu düşünüyorsunuz. Ama ne yazık ki gerçekler düşündüğünüz gibi değil!

İnsanlar mutluluğa o kadar açlar ki hayatından hoşnut olanlara pek de hoş olmayan gözlerle bakılıyor..

Daha çok para kazanan, terfi alan, başarılı olan ya da çok mutlu evlilikler sürdüren kişilere karşı içten içe düşmanlık besleniyor.. Farkında olarak ya olmayarak!

Sayısız insan başkalarının mutluluğuna sevineceği yerde olumsuz duygular besliyor..

Kısacası, onlardan biri olmamak için uğraşmalı, başkalarının mutluluğuyla mutlu olacağımız yerde kıskançlık gibi duygularla kendimizi zehirlememeliyiz..

Nesrin Zaman