Behçet hastalığı, göz içi iltihabına neden olması sebebiyle, göz hastalıkları branşının ilgi alanındadır..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI GÖRME KAYBINA NEDEN OLABİLİYOR
– Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Şengün:
“Behçet hastalığı gözde üveit oluşturabilir.. Göz yuvarlağının orta tabakasını oluşturan uveanın iltihaplanmasına “üveit” adı verilir.. Üveitler görme kaybına neden olabilir..”
Halk arasında göz içi iltihabı olarak bilinen ve üveite neden olan Behçet hastalığına ilişkin merak edilenler..
– Prof. Dr. Ahmet Şengün:
“Behçet hastalığı, tüm organları ve sistemleri etkileyebilen, damar iltihabının ön planda olduğu kronik ve iltihaplı bir hastalık..
– Behçet hastalığı genellikle benzer genetik özelliklere sahip ipek yolu üzerinde yer alan ülkelerde görülür. ‘İpek yolu hastalığı’ olarak da bilinen Behçet hastalığının en sık görüldüğü ülkelerden biri de Türkiye’dir..
– Genellikle cilt yaralarına neden olan Behçet hastalığında; göz, eklemler, bağırsaklar, toplardamarlar, beyin, omurilik ve sindirim sistemi de etkilenebilir..
✅ Behçet hastalığı, göz içi iltihabına neden olması sebebiyle, göz hastalıkları branşının ilgi alanındadır..
– Ağız içinde sık tekrarlayan yaralar ile birlikte göz yakınmaları olan hastaların bir sağlık kuruluşuna başvurması önerilmektedir..
✅ Göz yuvarlağının orta tabakasını oluşturan uveanın iltihaplanmasına “üveit” adı verilir.. Üveitlerin tanı ve tedavisi oldukça zor.. Üveitler önemli görme kayıplarına neden olabilir.. Behçet hastalığının gözde üveite neden olabilir..”
⏺ “BEHÇET HASTALIĞI GÖZ HASTALIKLARI YÖNÜNDEN AĞIR HASARLARA YOL AÇABİLİR”
“Behçet hastalığı birçok sistemi aynı anda etkileyebilen kronik ve nedeni bilinmeyen bir hastalık”
– Prof. Dr. Ahmet Şengün:
“Aynı anda, pek çok organda birden birlikte bulunabilen bulguların temelinde damar iltihabı ve buna bağlı komplikasyonlar yer alır..Hastalığın en ağır komplikasyona neden olduğu organlardan biri göz..
Hastalık göz içi iltihabı, ağ tabaka damar iltihabı, ağız ve genital bölgede ülserler, santral sinir sistemi tutulumu, cilt bulguları ve kalp damar sistem bulguları ile karakterizedir ve kronik, tekrarlayan iltihabi atakları nedeni ile göz hastalıkları yönünden ağır hasarlara yol açabilir..”
⏺ TEDAVİ SÜRECİ
“Ağız içinde sık tekrarlayan yaralar ile birlikte göz yakınmaları olan hastalar sağlık kuruluşuna başvurmalı..”
– Prof. Dr. Ahmet Şengün:
“Hastalık seyri ne kadar ağır olursa olsun, yeni tedavi yöntemleri, iyi ve sıkı bir takip ve oluşan komplikasyonlara tam ve zamanında yapılacak müdahalelerle hastalarda yaşamlarını normal devam ettirebilecek seviyede bir görme korunabilmektedir..”
Cumhuriyet
⏺ BEHÇET HASTALIĞI NEDİR?
✅ Behçet hastalığı genellikle 20-40 yaş arasındaki kişileri etkileyen deri ve birçok sistemi etkileyebilen kompleks bir hastalıktır..
– En sık görülen belirtileri ağız ve genital bölgede tekrarlayan yaralar ve deri bulguları, göz ve eklem tutulumudur..
Ağız içindeki aftlar genellikle hastalığın ilk görülen bulgusudur ve bazı kişilerde hastalık öncesi dönemde ortaya çıkmaktadır..
– Behçet hastalığının en çarpıcı özelliklerinden birisi vaskulit (damar iltihabı) ile seyredebilmesidir..
✅ Damar tutulumun yerleşimine göre hastadaki etkileri farklı olabilmektedir.. Örneğin bacak damarlarını etkilediğinde damar tıkanıklığına yol açabilir, muayenede bir bacakta karşı bacağa göre şişlik ya da yeni yüzeysel damar oluşumları görülebilir..
Behçet sendromu olarak da adlandırılan Behçet hastalığı, vücudun farklı yerlerindeki kan damarlarının iltihabına neden olan ve nadir görülen kronik bir hastalıktır..
✅ Behçet hastalığı vücudun otoimmun yani bağışıklık sistemindeki bir bozukluk nedeniyle enfeksiyon belirtileri göstermesi şeklinde gelişir..
Behçet hastalığı, adını hastalarından birinde sendromun üç ana belirtisini ilk olarak 1924 senesinde saptayan ve hastalık üzerine yaptığı araştırmayı 1936 senesinde yayınlayan Türk dermatolog ve bilim adamı Hulusi Behçet’ten almıştır.
✅ Hastalığın adı 1947 senesinde Cenevre’deki Uluslararası Dermatoloji Kongresi’nde resmen Morbus Behcet olarak kabul edilmiştir..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI NEDENLERİ NELERDİR?
✅ Behçet hastalığı otoimmün ve otoinflamatuar özellikleri olan bir hastalıktır..
– Neden ve kimlerde ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Otoimmün hastalıklar belirli bir genetik alt yapıya sahip kişilerde çevresel risk faktörlerinin etkisi ile ortaya çıkan hastalıklardır..
Behçet hastalığı ve diğer otoimmün hastalıklarda bağışıklık sisteminde yer alan hücreler dokularda abartılı bağışıklık yanıtı oluşturarak doku hasarına sebep olurlar ..
✅ Bilinen en önemli genetik risk faktörü HLA-B*51 alt tipinde HLA-I taşımaktır..
– HLA-B*51 taşıyıcısı olmak diğer risk faktörlerinden bağımsız olarak Behçet hastalığı riskini 6 kat arttırmaktadır. O yüzden Türkiye gibi sağlıklı popülasyonda da HLA-B*51 sıklığı yüksek olan ülkelerde Behçet hastalığı daha sık görülmektedir..
– Ancak hastalık bu HLA tipine sahip olmayan kişilerde de ortaya çıkabilmektedir. Çalışmalarda gösterilen önemi olduğu bilinen daha farklı genetik özellikler de hastalık oluşumunda önem taşımaktadır..
– Ancak otoimmün hastalıklar genellikle tek bir sebeple ortaya çıkmaz, genetik yatkınlığın yanı sıra çevresel maruziyetler, viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar, stres gibi faktörlerin de hastalığın başlangıcında tetikleyici olabildiği düşünülmektedir..
Behçet hastalığının kaynağı tam olarak bilinmemekle birlikte genel olarak Ortadoğu ve Asya bölgelerinde yaygın görülmesi nedeniyle tıp uzmanları tarafından kısmen genetik kısmen de çevresel faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir..
✅ Tıp uzmanları tarafından Behçet hastalığının nedeninin vücudun bağışıklık sistemindeki bir bozukluk nedeniyle enfeksiyona karşı tepki belirtileri göstermesi olduğu düşünülmektedir..
– Otoimmun hastalıklar bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi sağlıklı hücrelerine saldırması anlamına gelir. Behçet hastalığının belirti ve semptomlarının genel olarak kan damarlarının iltihaplanmasına yani vaskülite bağlı olduğu düşünülmektedir.. Bu durum, herhangi bir arter ve damarlarda gözlemlenebilir ve vücut içinde herhangi bir ebattaki damara zarar verebilir.
– Tıp uzmanları tarafından günümüze kadar gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda hastalıkla ilişkili birkaç genin varlığı ortaya çıkarılmıştır..
Bazı araştırmacılar Behçet hastalığına karşı duyarlı genlere sahip bireylerde, bir virüs ya da bakteri türünün bu genleri tetikleyerek hastalığa neden olabileceğini düşünmektedir..
Behçet hastalığı çocuklar ve yaşlı yetişkinlerde de görülse de, genellikle 20’li veya 30’lu yaştaki erkek ve kadınları etkiler. Hastalık erkeklerde, kadınlarda oranla daha ağır seyreder..
– Coğrafya, Behçet hastalığının görülme oranını etkileyen bir faktördür. Çin, İran, Japonya, Kıbrıs, İsrail ve Türkiye başta olmak üzere Orta Doğu ve Doğu Asya ülkeleri insanlarında Behçet hastalığının görülmesi ihtimali daha yüksektir. Bu nedenle hastalık gayri resmi olarak İpek Yolu hastalığı adıyla da anılmaktadır..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Ağız yaraları (Aftlar, ağız içi ülserler):
✅ Tekrarlayıcı ağız yaraları (aftlar) yuvarlak ya da oval şekilli, kenarları şişkin ve kırmızı bir hale ile çevrili, tabanı beyaz ya da sarı renkli ağrılı ülserlerdir. Boyutları değişkenlik gösterir.. Bir ya da daha çok sayıda olabilirler. Bu bulgu hastaların neredeyse tamamında gözlenir ve genellikle hastalığın ilk bulgusudur..
Genital ülser (Cinsel bölgede yara):
✅ Hastalığın en özgül bulgularından biridir. Görünümü ağız yaralarına benzer şekilde yuvarlak ya da oval şekilli, kenarları şişkin ve kırmızı bir hale ile çevrili, tabanı beyaz ya da sarı renklidir..
– Ancak ağız yaralarına göre daha derin olabilirler ve iyileşirken genellikle iz bırakırlar..
– Ağrı ve hareketlerde zorlanmaya sebep olabilirler. Erkeklerde en sık torbalarda kadınlarda ise dış dudaklarda ortaya çıkarlar..
Deri Bulguları:
✅ Diğer deri bulguları arasında en önemliler eritema nodozum, papülopüstüler lezyonlar ve yüzeysel tromboflebittir. Bunlardan eritema nodozum genellikle bacaklar üzerinde ortaya çıkar, muayenede kızarık deri altında nohut gibi şişlikler saptanır.Papülopüstüler lezyonlar kıl dibi iltihabı ya da ergenlik sivilcesine benzer şekilde ortaya çıkar, lezyonların etrafında sıklıkla kızarık bir halka vardır. Kol ve bacaklara hatta yüze yerleşebilir. Yüzeyel tromboflebitte ise bir damar etkilenmiştir ve muayenede damar hattı boyunca kızarıklık göze çarpar..
Deri bulguları dışında hastalarda göz bulguları ve eklem bulguları da sık olarak gözlemlenebilir. Gözlerde kızarıklık, bulanık görme, ağrı, görme kaybı gibi bulgular uyarıcı olmalıdır. Göz bulguları genellikle hastalığın ilk beş yılında ve erkeklerde daha sık ortaya çıkar. Eklem tutulumunda ise özellikle diz ayak bileği, dirsek ayak bileği gibi büyük eklemlerde ağrı ve hareket kısıtlılığı olabilir..
✅ Behçet hastalığı bunlar dışında geniş çaplı damarları, sindirim sistemini (bağırsaklar) ve sinir sistemini etkileyebilir..
✅ Behçet hastalığının ilk aşamalarında birbiri ile ilgisiz görülebilecek çok sayıda belirti ve semptomlar görülebilir. Behçet hastalığı belirtileri kişiden kişiye değişir, zamanla şiddetlenerek alevlenebilir veya daha az şiddetli hale gelerek yatışabilir..
✅ Behçet hastalığının belirtileri ve bulguları vücudun hangi bölümlerini etkilendiğine bağlı değişiklik gösterir. Bu belirti ve semptomlar arasında ağız yaraları, göz iltihabı, deri döküntüleri ve lezyonları ve genital yaralar mevcuttur. Behçet hastalığının ilerleyen komplikasyonları görülen belirti ve semptomlara bağlıdır..
✅ Behçet hastalığından yaygın olarak etkilenen alanlar arasında öncelikle ağız gelir. Behçet hastalığının en yaygın belirtisi olarak ağız içinde ve çevresinde kanser yaralarına benzeyen ağrılı ağız yaraları ortaya çıkar. Küçük, ağrı yapan kabarık lezyonlar kısa sürede ağrılı ülserler halini alır. Yaralar genellikle bir ila üç hafta içinde iyileşir, ancak bu belirti sıklıkla tekrarlar..
✅ Behçet hastalığından muzdarip bireylerin bir kısmının vücutlarında sivilce benzeri yaralar gelişir. Diğer vakalarda ise özellikle alt bacaklarda olmak üzere ciltte kızarık, kabarmış ve yüksek hassasiyete sahip nodüller, yani normal olmayan doku büyümeleri gelişir..
– Üreme organlarında, yani skrotum veya vulvada kırmızı ve açık yaralar oluşabilir. Bu yaralar genellikle ağrılıdır ve iyileştikten sonra geride yara izi bırakabilir.
✅ Behçet hastalığı olan bireylerin gözlerinde iltihaplanma görülür. Bu iltihaplanma üç tabakadan meydana gelen gözün ortasındaki uvea tabakasında meydana gelir ve üveit olarak isimlendirilir. Bu durum her iki gözde kızarıklık, ağrı ve bulanık görmeye neden olur. Behçet hastalığı olan kişilerde bu durum zaman içinde alevlenebilir veya yatışabilir. Tedavi edilmemiş üveit, zamanla görmede azalmaya veya körlüğe neden olabilir. Gözünde Behçet hastalığının belirtileri ve bulguları olan kişilerin düzenli olarak bir göz doktorunu ziyaret etmeleri gerekir. Uygun tedavi bu belirtinin komplikasyon ortaya çıkarmasını önlemeye yardımcı olabilir.
✅ Behçet hastalığı olan bireylerde eklem şişmesi ve ağrıları genellikle dizleri etkiler. Bazı vakalarda ayak bilekleri, dirsekler veya kol bilekleri de etkilenebilir. Belirti ve semptomlar 1 ila 3 hafta süreyle etkisini devam ettirebilir ve kendiliklerinden düzelirler.
– Damarlarda bir kan pıhtısı ortaya çıktığında oluşan iltihaplanma, kollarda veya bacaklarda kızarıklığa, ağrıya, ve şişmeye neden olabilir. Büyük atar ve toplar damarlarda meydana gelen iltihaplanma ise ayrıca anevrizma, damar daralması veya tıkanması gibi komplikasyonlara yol açabilir.
✅ Behçet hastalığının sindirim sistemi üzerindeki etkisi karın ağrısı, ishal ve kanama gibi çeşitli belirti ve semptomlar şeklinde görülebilir.
✅ Behçet hastalığından dolayı beyinde ve sinir sisteminde meydana gelen iltihaplanma; ateşe, baş ağrısına, baş dönmesine, denge kaybına veya felce neden olabilir..
✅ Behçet hastalığına işaret edebilecek olağandışı belirtiler ve semptomlar fark eden bireyler mutlaka doktordan randevu almalıdır. Behçet hastalığı teşhisi konulmuş bireyler de yeni belirtiler ve semptomlar fark ederlerse yine doktorlarına başvurmalıdır..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI TANISI, TEŞHİSİ NASIL KOYULUR?
✅ Hastalığın henüz tanı koyduran bir laboratuvar belirteci bulunmamaktadır.. Doktorunuz tanıyı koymak için klinik bulguları sorgulayıp muayenizi gerçekleştirecektir..
– Deri bulguları genellikle hastalığın ilk bulgusu olduğundan tanıda önemlidir. Bununla birlikte tanıya yardımcı testler istenebilir..
✅ Behçet hastalığını belirleyecek bir test yoktur. Bu nedenle hastalığın tanısı doktor tarafından yapılan muayene ile belirtilere ve semptomlara bakılarak konulur..
– Hastalığı olan hemen hemen her birey ağız yaraları geliştirdiği için, Behçet hastalığının teşhisi konulmasına başlanması için öncelikle 12 ayda en az üç defa tekrarlanmış ağız yarası görülmelidir..
✅ Buna ek olarak teşhis en az iki ek işaret gerektirir..
– Bunların arasında cinsel organlarda tekrarlayan yaralar, göz iltihabı ve deri yaraları mevcuttur..
– Bu durumda yapılacak kan testleri olası başka tıbbi durumların ihtimalini ortadan kaldırabilir..
✅ Behçet Hastalığı için yapılabilecek dolaylı testlerden bir tanesi paterji testidir..
– Bu test için doktor bütünüyle steril bir iğneyi derinin altına sokar ve iki gün sonra bölgeyi inceler..
– Eğer iğne sokulan yerde küçük, kırmızı bir yumru ortaya çıktıysa bu bağışıklık sisteminin hafif bir yaralanmaya karşı bile aşırı tepki verdiğini gösterir..
– Bu test tek başına Behçet hastalığının varlığına işaret etmese bile, teşhis edilmesine yardımcı olmaktadır..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI DAĞILIMI VE SIKLIĞI NEDİR?
✅ Behçet hastalığı hemen hemen tüm dünyada görülmekle birlikte, tarihi “İpek Yolu” üzerinde yer alan Türkiye, İsrail, Yunanistan ve Kıbrıs gibi Akdeniz ülkeleri, Irak ve İran gibi Ortadoğu ülkeleri ve Japonya, Kore, Çin gibi Uzakdoğu ülkelerinde diğer ülkelere göre daha sık görülmektedir..
– Tarihi “İpek Yolu” üzerindeki ülkelerden Behçet hastalığının en sık görüldüğü yer Türkiye’dir.. Ülkemizin çeşitli bölgelerinde yapılan beş ayrı çalışmada hastalığın sıklığının 100.000 erişkinde 20 ile 421 arasında olduğu bildirilmiştir..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
✅ Behçet hastalığı atak ve atakları takip eden iyilik hali ile seyreden kronik bir hastalık olduğundan hastaların düzenli takipleri son derece önemlidir..
– Behçet hastalığının tedavisi kişinin şikayetlerine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir..
– Tedavi yöntemleri arasında kişinin yaşam tarzında yapacağı değişiklikler olabileceği gibi, uzun bir süre boyunca kullanılması gereken ilaçlarla da olabilmektedir..
✅ Behçet hastalığında özellikle ilaç tedavisi hastalığın şiddetine ve bölgesine göre değişiklik gösterebilmektedir..
– Behçet hastalığı genellikle ağız içinde aftlar şeklinde kendini belli etmektedir. Bu durumda kişinin yaşam kalitesinin düşmesine neden olabilir.. Tekrarlayan ağız içi aftlarında genellikle kortizonlu spreyler veya solüsyonlar verilebilir..
– Yine genital bölgede meydana gelen ülserler de aftlarla oldukça benzerlik göstermektedir. Genital bölge için de kortizon içerikli solüsyon veya kremler önerilebilmektedir..
– Ayrıca bacak bölgesinde oluşan ağrıya karşılık hekim tarafından çeşitli ağrı kesici ilaçlar tavsiye edilebilmektedir..
✅ Behçet hastalığı olan kişilerin mutlaka düzenli takip edilmeleri ve tedavilerini düzenli olarak aksatmadan yapmaları gerekmektedir..
– Behçet hastalığının düzenli olarak tedavi edilmemesi veya tedavinin aksatılması gibi durumlarda körlüğe neden olduğu gözlemlenmektedir..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI ÖLÜMCÜL MÜDÜR?
✅ Behçet hastalığının bulgularının şiddetine göre değerlendirilerek bağışıklık sistem düzenleyici ilaçlarla tedavi edilmesi gerekmektedir..
– Kullanılan tedaviler hastalık şiddetine, hastanın durumuna göre farklılık arz ettiğinden hastaların düzenli kontrollerini yaptırması gerekmektedir..
Behçet hastalarının uzun dönem takiplerinde komplikasyonlarına bağlı ölüm oranı %3-5 olarak bildirilmiştir..
Erkek cinsiyet, hastalık ataklarının sık olması, büyük damarların ve santral sinir sisteminin etkilenmesi hastalığa bağlı ölüm gelişmesi ile ilişkili bulunmuştur..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI İÇİN HANGİ DOKTORA VE BÖLÜME GİDİLMELİDİR?
✅ Behçet hastalığı tanısı için dermatoloji ya da romatoloji bölümlerine başvurmak uygun olacaktır..
– Doktorunuz genel bir sorgulama yaparak hastalığın bulgularını araştıracaktır, gerekli testleri yaparak sizi şikayetlerinize göre farklı bölümlere de yönlendirebilecektir..
Örneğin göz bulguları eğer ortaya çıkacaksa genellikle hastalığın ilk 5 yılında ortaya çıkmaktadır.. Bu nedenle Behçet hastalığı olan kişilerde düzenli göz muayenesi önerilmektedir..
✅ Behçet hastalığı tanısı konulduktan olası organ tutulumlarına yönelik her sorgulama her kontrolde yapılmalıdır..
– Hastanın takibi hastanın hastalığının özelliklerine, yani o hastada hangi organları etkilediğine göre multidisipliner olarak yapılmalıdır..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI BULAŞICI MIDIR?
✅ Behçet hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI KALITSAL MIDIR?
✅ Behçet hastalığı kalıtsal bir hastalık değildir..
⏺ BEHÇET HASTALIĞI UNUTKANLIK YAPAR MI?
✅ Behçet hastalığı birçok organı olduğu gibi beyni de etkileyebilmektedir. Etkilenen hastalarda ağrı kesiciye yanıt vermeyen şiddetli baş ağrıları, dengesizlik ya da bölgesel felç gibi bulgular ortaya çıkabilmektedir. Bu hastalarda anlama ve ifade etme gibi kognitif özelliklerde etkilenme olabilmektedir..
Acıbadem Web ve Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
