SOMATİZASYON BOZUKLUĞU

🔵 SOMATİZASYON BOZUKLUĞU NEDİR?

Somatizasyon bozukluğu nedir, nedenleri nelerdir, belirtileri nasıl anlaşılır ve tedavi süreci nasıl işler?

Somatizasyon bozukluğu kişinin iş hayatı, sosyal çevresi, aile yaşamı ve diğer önemli aktivitelerini ciddi anlamda etkiler..

Somatizasyon bozukluğu, belirgin ve sürekli bedensel belirtilerle karakterize, duygusal ve psikolojik stresin fiziksel semptomlarla kendini gösterdiği karmaşık bir durumdur.. Bu durum, kişinin yaşam kalitesini ciddi anlamda etkileyebilir ve tıbbi bir nedeni bulunamayan belirtilerle kendini gösterir. 

Bu blog yazısında, somatizasyon bozukluğu yaşayan bir kişiye nasıl yaklaşılması gerektiği ve bu durumun kişinin yaşamını nasıl etkileyebileceği üzerinde de duracağız..

🔵 SOMATİZASYON BOZUKLUĞU NEDENİ

Somatizasyon bozukluğu, genellikle duygusal ve psikolojik stresin fiziksel belirtilerle kendini gösterdiği karmaşık bir durumdur..

 Bedenselleştirme (somatizasyon) bozukluğu nedeni bilinmemekle birlikte, çeşitli teoriler mevcuttur..

İnsanların duygusal ve düşünsel durumlarını ifade etmekte zorlandıkları durumlarda, beden diliyle çevreyle iletişim kurma eğiliminde oldukları düşünülmektedir. Bu, somatizasyon bozukluğunun temelini oluşturabilir..

Somatizasyon bozukluğunun altında yatan STRES unsurları kişi tarafından fark edilmez veya görmezden gelinir. Bu durum, kişinin psikolojik sıkıntısının somatik şikayetler olarak kendini göstermesine yol açar..

Bir kişinin bilinçaltı düzeyde, bedensel şikayetlerini kullanarak psikolojik stres unsurlarından kendini koruma eğiliminde olduğunu ifade edebiliriz. Örneğin, stres yükü olan bir kişinin beyni, DEPRESYON veya KAYGI BOZUKLUĞU geliştirmek yerine bedensel sıkıntılar gösterebilir.

Somatizasyon bozukluğu yaşayan bireylerin, bedensel algılarına olağandan çok daha fazla dikkat etme eğiliminde oldukları gözlemlenir. Bunun altta yatan kaygı bozukluğu ve/veya depresyonla ilişkili olduğu belirtilmektedir. Ancak bu kişiler, rahatsızlıklarla ilgili şikayetler dile getirmek yerine, somatik şikayetlerinin üzerinde aşırı bir şekilde dururlar. En küçük ağrıları, beden duyumlarını ve içsel hissiyatlarını bile büyüterek ciddi hastalıklara yakalanacaklarına inanırlar..

🔵 SOMATİZASYON BOZUKLUĞUNUN BELİRTİLERİ

Somatizasyon bozukluğu, psikolojik stresin bedensel semptomlarla kendini gösterdiği karmaşık bir durumdur. Bu durum, kişinin sosyal, profesyonel ve ailevi yaşamını olumsuz etkileyebilir..

 Somatizasyon bozukluğu dsm 5‘e göre bedensel belirti bozukluğu olarak da adlandırılır ve belirli tanı kriterlerine dayanır..

 Somatizasyon bozukluğu belirtileri fiziksel ağrılar ve rahatsızlıklar şeklinde ortaya çıkar. Ancak, bu belirtiler tıbbi bir nedeni olmayan ve kişinin yaşam kalitesini düşüren durumları içerir..

Bu bozukluğun belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Fakat, en sık rastlanan semptomlar arasında;

-Mide ağrısı,

-Bulantı, kusma ve öğürme,

-Karında şişkinlik gibi sindirim sistemi ile ilgili sorunlar

-Ses kısılması,

-Geçici sağırlık,

-Geçici körlük ve

-Yutma güçlüğü gibi nörolojik belirtiler de yaşanabilir.

-Adet düzensizlikleri, aşırı kanama ve gebelik sırasında aşırı kusma gibi jinekolojik sorunlar yaşayabilir..

-Somatizasyon bozukluğu olan kişiler genellikle cinsel birleşme sırasında ağrı ve cinsel isteksizlik yaşarlar.. Bedenin farklı yerlerinde değişik derecelerde ağrılar hissedebilirler..

-Soluk darlığı, çarpıntı, baş dönmesi ve göğüs ağrısı gibi kardiyovasküler belirtiler de bu bozukluğun belirtileri arasında yer alabilir..

Somatizasyon bozukluğu, kişinin travmatik yaşantılar sonucunda bedensel sorunlar yaşamasına neden olan bir durumdur..

Bu belirtiler, kişinin günlük aktivitelerini etkileyebilir. Bu nedenle, belirtiler görülen kişilerin online terapi gibi destek alması ve kişiye özel bir terapi süreci oluşturulması önemlidir. 

🔵 SOMATİZASYON TANISI NASIL KONUR? 

Somatizasyon bozukluğunun tanısı, bir hekim kontrolüyle başlar. Bu durumda, bedensel şikayetlerin ilk olarak aile hekimine bildirilmesi gereklidir. Eğer fizyolojik bir durum tespit edilemezse, kişi psikiyatri servisine yönlendirilir..

Bu tür bedensel ağrılara yönelik kişilere somatizasyon ya da  bedenselleştirme  tanısı konulur. Ancak, somatizasyon tanısının konabilmesi için belirli kriterlerin mevcut olması beklenir.

Somatizasyon bozukluğunun tanı kriterleri arasında belirtilerin 30 yaşından önce ortaya çıkması ve birkaç yıl boyunca devam etmesi şartı vardır..

-Ayrıca, dört farklı ağrı belirtisi (baş ağrısı, karın ağrısı, kollar ve bacaklarda ağrı, adet kanaması, idrar yaparken yanma hissi) ve iki sindirim sistemi belirtisi (bulantı, karın şişkinliği, hamilelik dışında kusma, ishal, yiyeceklere karşı hassasiyet) bulunması gerekmektedir..

Cinsel işlev bozuklukları veya cinsel sistem belirtileri (adet düzensizlikleri, adet kanamalarında artış, erkeklerde veya kadınlarda cinsel isteksizlik) ve nörolojik bir durumla açıklanamayan geçici körlük, felç, sağırlık gibi belirtiler, somatizasyon bozukluğu tanısı için gereken diğer belirtiler arasında yer alır..

 

Her fiziksel belirti somatizasyon bozukluğu anlamına gelmez..

Gerçekte, sağlıklı bireylerin yaklaşık %80’i geçtiğimiz hafta içinde bu tür belirtilerden birini veya ikisini yaşamıştır. Bu tür durumlar genellikle geçici somatizasyon olarak adlandırılır. Dolayısıyla, her türlü bedensel ağrıyı somatizasyon bozukluğu olarak tanımlayamayız..

Somatizasyon bozukluğunun teşhisinde kilit nokta, kişinin bedensel durumlarına karşı gösterdiği aşırı ilgi ve dikkattir..

Bu semptomların belirmesi genellikle, kişinin algılarının çarpıtılması sonucunda gerçekleşir. Bu tür bedensel durumların yaşanması, onların fiziksel bir hastalıkla bağlantılı olduğuna dair inanç ve tıbbi yardım arama eylemi, somatizasyon bozukluğunun üç temel boyutunu oluşturur. Bu üç boyutun bir arada değerlendirilmesi, bu bozukluğun doğru bir şekilde anlaşılmasını sağlar.

🔵 SOMATİZASYON BOZUKLUĞU NELER YAPAR? 

Somatizasyon bozukluğu kişinin iş hayatı, sosyal çevresi, aile yaşamı ve diğer önemli aktivitelerini ciddi anlamda etkiler..

 Somatizasyon bozukluğu yaşayanlar, vücutlarında dolaşan ağrılar, dildeki değişik tatlar, aralıklı kramp girişleri ve yanma hissi gibi çeşitli rahatsızlıkları dile getirebilir.. 

Somatizasyon bozukluğu olan kişilerin en belirgin özelliklerinden biri, birçok hekime başvurmaları ve farklı tanılar alarak çeşitli tedaviler görmeleridir. Fakat bu tedavilerin yakınmalarını hafifletmemesi ve somatizasyon bozukluğunun belirlenememesi durumunda, çeşitli ilaçların kullanımından kaynaklanan yan etkilerle karşı karşıya kalabilir..

Somatizasyon bozukluğu olan bireylerin psikiyatrik ve psikolojik incelemeleri gerçekleştirildiğinde, genellikle altta yatan stres faktörlerinin varlığı tespit edilir. Bu stres faktörleri, birey tarafından genellikle fark edilmez, görmezden gelinir veya çözülemeyerek, sonuçta psikolojik rahatsızlık olarak somatik belirtilerle ortaya çıkar. Bu durum, bireyin bilinçaltı düzeyde, bedensel şikayetlerini kullanarak psikolojik stres unsurlarından korunma çabası olarak yorumlanabilir..

Hastalar, beden duyumlarına normalden çok daha fazla odaklanır. Bu durum altta yatan kaygı bozukluğu ve/veya depresyonun bir sonucudur. Ancak, bu bireyler genellikle rahatsızlıklarını ifade etmek yerine, somatik belirtilerine aşırı derecede odaklanırlar. En hafif ağrıları ve bedensel duyumları bile büyüterek, kendilerini ciddi bir hastalığın etkisi altında olduğuna inandırır..

🔵 SOMATİZASYON BOZUKLUĞU VAKA ÖRNEĞİ OLARAK, BİR DURUMU ELE ALALIM..

Üç hafta boyunca sol tarafında karın ve bacak ağrısı yaşayan bir kadın, acil servise başvurdu. .

Kadının histrionik kişilik bozukluğu ve diğer eşlik eden hastalıklarla birlikte duygusal olarak kararsız olduğu görüldü..

Ancak, yapılan çeşitli testlere rağmen, ağrısının organik bir nedeni bulunamadı. Sonunda, çok disiplinli bir ekip tarafından somatoform semptom bozukluğu tanısı konuldu..

Bu örnek, somatizasyon bozukluğunun ne kadar karmaşık ve genellikle yanlış anlaşılan bir durum olduğunu gösteriyor..

Bu durum, bir hastanın fiziksel belirtilerle ilgili endişelerini içerir ve bu belirtilerin biyolojik bir nedeni bulunmaz. Bu durum, doktorları gereksiz testlere ve prosedürlere yönlendirebilir, bu da iatrojenik komplikasyonlara yol açabilir ve sağlık hizmetlerine önemli bir mali yük getirebilir..

Tedavi genellikle bilişsel davranışçı terapi, farkındalık terapisi ve seçici serotonin geri alım inhibitörleri veya trisiklik antidepresanlar gibi ilaçları içerir..

🔵 SOMATİZASYON BOZUKLUĞU YAŞAYAN BİRİNE NASIL DAVRANILMALI DIR? 

Somatizasyon bozukluğu yaşayan bir bireyin hayatı, genellikle normal vücut duyumları ile zarar verici olanları ayırt etme yeteneğine olan güvensizlikle belirlenir. Güvensizlik bireyin, ailesinin ve sağlık profesyonellerinin yeni belirtilerin büyük bir hastalığın belirtisi mi yoksa rutin bir rahatsızlık hissi mi olduğunu anlamasını zorlaştırır. Bu durum, somatizasyon bozukluğu yaşayan kişinin yakınlarına ve sağlık profesyonellerine nasıl davranılması gerektiği konusunda rehberlik eder.

Sağlık Profesyonellerinin Rolü

Somatizasyon bozukluğunun yönetimi, bilgili bir uzman ile güvenilir bir ilişki kurmayı gerektirir. Bu durum, gerektiğinde tıbbi değerlendirmenin ihtiyacını aşırı tanı ve tedavi ile dengelemeyi içerir. Uzmanlar, hastaların belirtilerini izlemeye ve herhangi bir değişiklik durumunda daha fazla inceleme yapmaya devam edebilirler. Ayrıca, belirtilerin gerçekliği hakkında doğrudan bir çatışmadan kaçınmak ve kişinin belirtilerden kaynaklanan sorunları en aza indirebilecek yaratıcı ve pratik çözümler ve başa çıkma stratejileri belirlemesine yardımcı olurlar. 

Aile Üyelerinin ve Yakınlarının Rolü

Aile üyelerinin ve yakınlarının, somatizasyon bozukluğu yaşayan bireye sürekli destek ve anlayış göstermeleri önemlidir. Bununla birlikte bireyin belirtilerini takip etmesine ve daha sonra uzman doktora iletilmesi konusunda yardımcı olabilirler. Aile üyeleri ve yakınları, bireyin sağlık ekibi ile iletişimde olma ve bireye güvence sağlamada önemli bir role sahiptirler.

Empati ve Anlayış

Somatizasyon bozukluğu yaşayan bir bireye karşı empati ve anlayış göstermek, bu kişinin kendini anlaşılmış ve değerli hissetmesine yardımcı olabilir. Bu, bireyin belirtilerinin gerçek olduğunu ve deneyimlerinin geçerli olduğunu kabul etmeyi içerir. Ayrıca, belirtilerin neden olduğu işlev kaybını kabul etmek ve durumun getirdiği korku ve kafa karışıklığını paylaşmak önemlidir.

Destek ve Yardım

Somatizasyon bozukluğu yaşayan bir bireye yardım etmek, onunla empati kurmayı ve onu desteklemeyi içerir. Bireyin belirtilerini anlamasına ve başa çıkmasına yardımcı olacak stratejiler geliştirmesine destek olmak gereklidir. Ayrıca, bireyin belirtilerinin neden olduğu sorunları en aza indirebilecek yaratıcı ve pratik çözümler ve başa çıkma stratejileri belirlemesinde de desteğin rolü büyüktür. Bu süreçte, bireyin duygusal sağlık sorunlarına dikkat çekmek ve bu sorunları belirtilerin “yan etkileri” olarak çerçevelemek önemlidir.

Duygusal Destek ve İletişim

Somatizasyon bozukluğu yaşayan bir bireyin duygusal destek ve açık iletişim ihtiyacı vardır. Duygusal destek, bireyin belirtilerinin ve korkularının duygusal ve sosyal bağlantılarını anlamasına yardımcı olabilir. Bireyin acı çektiği bu süreçte yalnız hissetmemesi ve negatif duygularını güvenle ifade edebileceği bir ortam yaratmak önemlidir.

İşlevselliği Artırmak

Somatizasyon bozukluğu yaşayan bireylerin yaşam kalitesini artırmak için, belirtilerini yönetme ve ağrıyla başa çıkma becerileri geliştirmeye odaklanmak önemlidir. Bu, bireyin belirtilerini kabul etme ve hayatını sürdürme yeteneğini geliştirmesine yardımcı olabilir. Böylece birey yaşadığı acıyı kabul etme ve hayatını sürdürme yeteneğini geliştirebilir.

Sonuç olarak, somatizasyon bozukluğu yaşayan bir bireye nasıl davranılacağı, empati, anlayış, destek ve yardım sağlama üzerine kuruludur. Bu yaklaşım, kişinin semptomlarını daha iyi anlamasına, onlarla daha etkili bir şekilde başa çıkmasına ve yaşam kalitesini yükseltmesine yardımcı olabilir. Bu süreç, kişinin yaşadığı rahatsızlığı kabullenme ve hayatını daha iyi bir şekilde yönetme becerisini geliştirmesine destek olabilir.

Somatizasyon bozukluğu, çeşitli bedensel belirtilerle kendini gösteren ve bu belirtilerin tıbbi muayene ve laboratuvar incelemeleri ile yeterince açıklanamayan bir hastalıktır. Bu hastalık hastaların çeşitli ağrılar, sızılar, uyuşmalar, karıncalanmalar ve ateş basmaları gibi belirtiler yaşamasına neden olur. Fakat, bu belirtilerin sebebi genellikle organik bir durum değildir ve bu nedenle tedavi psikiyatrik bir yaklaşım gerektirir.

Somatizasyon bozukluğu tedavisi bir psikiyatrist tarafından yönetilir ve hem psikoterapi hem de ilaç tedavisi içerir. Somatizasyon bozukluğu ilaçları kullanımı genellikle sınırlıdır. Ancak, bazı durumlarda, belirli ilaçlar belirtilerin hafifletilmesine yardımcı olabilir. Örneğin, analjezikler (ağrı kesiciler) genellikle somatizasyon bozukluğunun uzun dönem tedavisinde yardımcı olmazlar, ancak belirtileri hafifletebilirler

Ayrıca, amitriptilin, imipramin ve doksepin gibi antidepresan ilaçların tedavide etkili olduğu gözlemlenmiştir. Bunun yanında bu hastaların tedavisinde, hasta-hekim ilişkisinin güçlü olması ve hastanın tedavi sürecine güven duyması önemlidir. Böylece tedavinin etkinliği artırılabilir ve hastanın tedavi sürecine aktif olarak katılması teşvik edilebilir.

İlaç tedavisi dışında somatizasyon bozukluğu bitkisel çözüm konusunda net bir bilgi bulunmamaktadır..

Ancak, genel olarak anksiyete ve stresi azaltmaya yardımcı olan bazı bitkisel tedaviler bulunmaktadır. Bu tedaviler genellikle rahatlama ve stresi azaltma üzerine odaklanır. Fakat, bu tedavilerin somatizasyon bozukluğu üzerindeki etkinliği konusunda daha fazla bilimsel çalışma yapılması gerektiği belirtilmelidir.

Hastalığın tedavisinde, hastanın belirtilerini ve yaşadığı sıkıntıları anlamak ve kabul etmek önemlidir. Bu süreç hastanın kendini anlaşılmış ve değerli hissetmesine yardımcı olabilir ve tedavi sürecine daha fazla katılımını teşvik edebilir. Ayrıca, hastanın belirtilerinin neden olduğu işlev kaybını kabul etmek ve bu durumun getirdiği korku ve kafa karışıklığını paylaşmak önemlidir.

Somatizasyon bozukluğu tedavisinde, hastanın belirtilerini anlamasına ve başa çıkmasına yardımcı olacak stratejiler geliştirmek önemlidir. Bu, hastanın belirtilerinin neden olduğu sorunları en aza indirebilecek yaratıcı ve pratik çözümler ve başa çıkma stratejileri belirlemesine yardımcı olabilir. Bu süreçte, hastanın duygusal sağlık sorunlarına dikkat çekmek ve bu sorunları belirtilerin “yan etkileri” olarak çerçevelemek önemlidir.

Sonuç olarak, somatizasyon bozukluğu tedavisi, empati, anlayış, destek ve yardım sağlama üzerine kuruludur. Bu metod, hastanın semptomlarını daha iyi kavramasını, onlarla daha etkili bir şekilde başa çıkmasını ve dolayısıyla yaşam kalitesini yükseltmesini destekler. Bu tedavi süreci, hastanın yaşam kalitesini artırmak ve belirtilerini yönetmek için gereken araçları ve stratejileri geliştirmesine yardımcı olabilir.

🔵 SOMATİZASYON TESTİ

Somatizasyon bozukluğu testi, bir psikiyatrist veya psikolog tarafından uygulanır ve bir bireyin somatizasyon bozukluğu belirtilerini değerlendirmek için kullanılır. Bu test, bir dizi sorudan oluşur ve bireyin belirtilerini, belirtilerin süresini ve belirtilerin yaşam kalitesi üzerindeki etkisini değerlendirmeye yardımcı olur.

Ancak, somatizasyon bozukluğu testi bir teşhis aracı olarak kullanılmaz. Bunun yerine, test bir bireyin belirtilerini daha iyi anlamak ve uygun tedavi seçeneklerini belirlemek için bir araç olarak kullanılır.