gerçeklik boşluğu
Neden Bazı İnsanlar Her Gece Gece 3’te veya 4’te Uyanıyor?
Ah, henüz sabah olmadı.Neden sabahın üçünde uyanığım?
Modern dünya, keskin siyasi bölünmeler ve yaygın yanlış bilgilerle o kadar damgalanmıştır ki, bu olguyu tanımlamak için yeni bir terimin yaratılmasına yol açmıştır: “gerçeklik boşluğu”.
Hepimizin doğru olduğunu bildiği bazı şeyler var. Aşılar otizme neden olmaz ; Nessie gerçektir ; ve sabah 3 ya da 4 uyanık olmak için en kötü zamandır.
– Avustralya’daki Swinburne Teknoloji Üniversitesi Ruh Sağlığı Merkezi Direktörü Greg Murray:
“Bir bilişsel terapist olarak bazen sabah saat 3’te uyanmanın iyi olan tek yanı, hepimize felaketin canlı bir örneğini vermesidir diye şaka yapıyorum.. Sabah 3’te uyanmak ve endişelenmek çok anlaşılır ve çok insani bir durum… Fakat bana göre edinilecek pek de iyi bir alışkanlık değil.”
Peki bu toplu sabah uyanmalarının arkasında ne var?
Kendinizi sabah 3 veya 4’te düzenli olarak tavana bakarken buluyorsanız, iyi bir arkadaşsınız demektir: bu, yaklaşık üçte biri tarafından bildirilen bir olgudur ve muhtemelen pandemi başladığından bu yana daha da fazladır..
Bunun nedeni, uyku uzmanlarına göre, bu erken düşüncelerin doğrudan olmasa da stresle ilişkili olmasıdır..
– Greg Murray:
”Stresli olmak geceleri daha fazla uyanmamıza neden olmaz, ancak bunun gerçekleştiğinin daha fazla farkına varmamızı sağlar.. Aslında her gece birçok kez uyanıyoruz ve gecenin ikinci yarısında hafif uyku daha sık görülüyor.. Uyku bizim için iyi gittiğinde, bu uyanışların farkında olmayız. Ancak biraz stres ekleyin ve uyanmanın tamamen kendinin farkına varma durumuna dönüşme ihtimali yüksektir.”
Ve bizi sabahın üçünde sarsarak uyandıran tek faktör stres değildir .
Temiz hava eksikliği bile uyku hijyenimizi gece bizi uyandıracak kadar bulanıklaştırabilir..
Uyku fizyoloğu ve Sleepyhead Kliniği direktörü Stephanie Romiszewski,:
“Her gün aynı saatte uyanın ve uykunuz gelene kadar yatağa girmeyin.. Her gün aynı saatte uyanırsanız, bunun normal saatiniz olmaya başlayacağını fark edeceksiniz.. Egzersiz yapmaya ve sabahları parlak ışığa maruz kalmaya çalışın. Sosyal zamanınızın da olduğundan emin olun. Beynimizin, uyumak için tek fırsatın olağan gece vakti olacağını anlamasına ihtiyacımız var.”
Geceleri neden uyandığımızın bazı nedenlerini biliyoruz; ancak neden bu durum özellikle sabaha karşı 3 veya 4’te oluyor gibi görünüyor?
Şunu bir düşünün: çoğumuz genellikle gece 23:00 ile gece yarısı arasında uyuruz ve sabah yedi ile sekiz arasında uyanırız. Hangi zamanlar bu aralıkların ortasında tokat-pat diye oturuyor?
– Ohio Eyaleti Wexner Tıp Merkezi Uyku Tıbbı Programı direktör yardımcısı Aneesa Das:
“Gece boyunca uykumuz hızlı göz hareketi (REM) uykusu ile REM olmayan uyku arasında geçiş yapar. Uykunun her aşamasının, uyandırılmanın ne kadar kolay olduğunu gösteren farklı bir eşiği vardır.. Her gece aynı saatte uyanmanın olası bir açıklaması, aynı saatte uykuya dalmanız ve ardından her gece aynı saatte uykunun hafif bir aşamasına ulaşıp uyanmanızdır”
Vücudun uyku döngülerinin tekrarlanan bir düzen olduğunu düşünebilirsiniz, ancak aslında gece ilerledikçe her aşamada farklı süreler harcıyoruz. En önemlisi, sabah yaklaştıkça REM uykusunda geçirdiğimiz süre artıyor; bu da nispeten hafif ve rüya dolu bir uykuda giderek daha fazla zaman geçirdiğimiz anlamına geliyor.
– Teksas’taki Baylor Üniversitesi’nde psikoloji ve sinir bilimi doçenti Michael K. Scullin Newsweek:
“Belki de bu erken saatlerde uyanmanın bir kısmı kaygı rüyalarından uyanmayı yansıtıyor olabilir.. Bunun zindan boyutlarındaki canavarlarla ilgili kabuslardan da olması gerekmiyor: Bilim insanları yaklaşık yüz yıldır, tamamlanmamış görevlerin, tamamlanıncaya kadar beyinde yüksek düzeyde bir aktivasyonda durduğundan şüpheleniyorlar”
Neyse ki bu oldukça basit bir çözüm olduğu anlamına geliyor: Yapılacaklar listesi tutun.
– Scullin:
“Yatağınızın yanında bir not defteri tutmanın ve yapılacaklar listenizdeki her şeyin yanı sıra aklınızda dolaşan diğer endişeleri veya stres faktörlerini yazmanın yardımcı olduğu görüldü”
Oxford Üniversitesi Nuffield Klinik Sinir Bilimleri Bölümü’nde uyku tıbbı profesörü olan ve kendi deyimiyle “günü dinlenmeye koymak” fikrini savunan Colin Espie’ye göre bu mantıklı olacaktır. Basitçe söylemek gerekirse, bu, yatmadan önce geçmiş günün olaylarını gözden geçirmek ve yarını planlamak için biraz zaman ayırmak anlamına gelir..
– Colin Espie:
“İnsanlar gece uyandıklarında onları endişelendirebilecek şeyler genellikle oldukça öngörülebilirdir.. Yani, önceki gün olan bir şey ya da ertesi gün olacak bir şey. Bu nedenle yapılacaklar listesi uygulaması, beyninizin sizi uyandırmadan işleri işlemesine yardımcı olabilir.. Ancak bu işe yaramazsa, bir uzmana görünmenin zamanı gelmiş olabilir; özellikle de sorun sizi birkaç aydan fazla süredir rahatsız ediyorsa.. Üç aydan fazla geçtiyse mutlaka bir doktora görünün..
Üç aydan sonra her türlü uyku sorunu beyniniz için bir düzen gibi alışkanlık haline gelebilir. Bu noktada, orijinal tetikleyiciden kurtulmanın hiçbir yolu sorunu ortadan kaldırmayacaktır. Mesela stresten kurtulabilirsiniz ama uyku sorunu devam edebilir…
İşte o zaman davranış biçimini değiştirmeye yardımcı olması için Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT) gibi uykusuzluk tedavisine ihtiyacınız var” dedi. “Bunun için [doktorunuzu] veya bir uyku uzmanını görmeniz gerekecek.”
