Türkiye’nin Rusya ile ABD arasındaki riskli dansı
Türkiye’yi dış politikada yeni riskler bekliyor.
Rusya bağımlılığı artan Türkiye, ABD’den de yeni yaptırım tehditleri ve bir Halkbank cezasıyla karşı karşıya…
Türkiye, Barış Pınarı Harekâtı adını verdiği operasyonları önce ABD, ardındanda Rusya ile yaptığı anlaşmalarla sonlandırdı…
PKK’nın bir uzantısı olarak gördüğü YPG’nin geriçekilmesini sağlayan ve Kürtlerin Suriye’nin kuzeyinde özerk bir yapı oluşturmasını engelleyen Türkiye’nin Kürt meselesi konusunda eli güçlendi. Ancak Türkiye’ye dış politikada riskleri beraberinde getiren SoçiMutabakat Muhtırası, Türkiye’yi giderek daha fazla Rusya’ya bağımlı hale getiriyor ve Türkiye’nin Batı’dan bir okadar uzaklaşmasına yol açıyor.
Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı risklerin başında da Rusya’nın, ABD’nin birliklerini çekmesinin ardından sahada artık tekgüç olarak kalması geliyor…
‘ANKARA RUSYA’ya BAĞIMLI HALE GELDİ’
- Rusya uzmanı Kerim Has:
”Türkiye, Suriye politikasında artık Moskova’dan bağımsız karar veremeyecek… Anlaşmayla Türkiye’nin Suriye’deki varlığı beş kilometre derinlikle sınırlandırıldı ve günü geldiğinde, Ankara Suriye’den çıkış stratejisini tekbaşına değil Moskava ile hayata geçirmek zorunda kalacak…
Ankara kendi ülkesindeki Kürt meselesinde de Rusya’ya bağımlı hale geldi. Ama bağımlılıkla birlikte riskler de artıyor. Zemin çok kaygan. Şimdi hem Türkiye’nin kendi Kürt meselesinde hem de Suriye’deki Kürt politikasında birinci aktör artık Rusya.”
Soçi’deki anlaşma sonrası Rusya’nın kazanımlarının çokdaha fazla olduğu konusunda uzmanlar hemfikir.
Böylece hem Türkiye’yi hem de Suriye’deki rejimi kontrolü altına alan Moskova, Suriye’deki içsavaşın başlangıcında Devlet Başkanı Beşar Esad’ı devirme planları yapan Ankara’nın bugün Şam’ı dolaylıda olsa meşru bir aktör olarak kabullenmesini sağladı…
Ankara, bu anlaşmayla sahada Şam’abağlı birliklerle birlikte hareket etmek durumunda kalacak…
- Kerim Has:
”Anlaşmada kararlaştırılan Rus-Türk ortak devriyesi…10 kilometrede ortak devriye gezecekler, ama etraflarında Suriye askerleri olacak ve Ankara’nın Esad’la barışması yönünde de baskı artacaK.”
‘Türkiye yeni yaptırım tehdidi ile karşı karşıya‘
Türkiye’nin Rusya’ya bağımlılığının yanı sıra bölgede tam anlamıyla ABD’den bağımsız hareket etmesi de mümkün görünmüyor.
- Washington merkezli Brookings Enstitüsü’nden siyaset bilimci Ömer Taşpınar:
”ABD’nin kara birliklerini çekmesi Suriye’deki askeri varlığını tamamen sonlandırdığı anlamına gelmiyor. ABD’nin hava kuvvetleri Suriye çevresindeki Ürdün, Irak, Katar ve İncirlik’teki üsleri üzerinden Suriye’ye doğru bir hava koridoruna hâlâ sahip. Türkiye’nin uçakları da ABD’nin izin verdiği ölçüde uçuyor.”
YENİ YAPTIRIMLAR…
Havadan da ABD’ye bağımlı olan Türkiye’nin ayrıca Rusya’ya yakınlaşması Washington’da hoş karşılanmıyor…
ABD Başkanı Donald Trump, Suriye’nin kuzeyinde başlattığı operasyonlar nedeniyle Türkiye’ye 14 Ekim’de getirilen yaptırımları kaldırdı, ancak yeni bir yaptırımpaketi daha ABD TemsilcilerMeclisine sunuldu.
Sunulan yeni yasatasarısında Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma sistemi satın aldığına işaret edilerek Türk yetkililere ve savunma sektörü ile bağlantılı bankalara yaptırım uygulanması talep ediliyor…
- Ömer Taşpınar:
”ABD Senatosunda, Türkiye ile Rusya’nın Suriye’de yaptığı anlaşmayı senatörler riskli buldu. Türkiye’nin NATO üyesi olmasına rağmen Rusya ile yakınlaşması sorgulanıyor ve dolayısıyla şimdi Türkiye’ye karşı daha ciddi bir tepki gelmesi mümkün, ekonomik yaptırımlarla.”
‘ABD’den savaş suçu suçlaması‘
- ABD Savunma Bakanı Mark Esper:
”Türkiye’nin Suriye’de savaş suçu işlemiş olabilir ve sorumluluk sahibi olanların hesap vermesi gerekiyor. Birçok vaka da bu Türkiye hükümeti olur.”
- Washington merkezli Brookings Enstitüsü’nden siyaset bilimci Ömer Taşpınar:
”Savaş suçu iddiaları Birleşmiş Milletlere taşınabilir, Türkiye kınanabilir ve BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi olarak Rusya bile buna ‘hayır’ diyemeyebilir…
ABD’nin elinde Halkbank kozuna da dikkat çekmek isterim. Türkiye’ye Halkbank davası nedeniyle 20 milyar dolarlık ceza gelebilir…Bütün bunlar Türkiye’nin Rusya ile ilişkileri ve sahada neler olacağına paralel olarak ele alınacak konular. Daha da ağır yaptırımlar gelebilir”
‘Türkiye Kazakistanlaşıyor‘
Yeni yaptırım tehditleri ve Halkbank dosyası nedeniyle ABD’nin baskısı altındaki Türkiye’nin Rusya ile ilişkileride bundan sonra bağımlılığın döşediği mayınlı bir zeminde ilerleyecek…
- Rusya uzmanı Kerim Has:
”Türkiye bölgede Rusya’ya artık ‘takoz’ koyamayacak…Rusya’ya engel olamayacak. Türkiye artık Rusya’nın çıkarlarının maksimize edilmesinde bir aracı ülke yada kolaylaştırıcı bir ülke konumuna geliyor.
Erdoğan Rusya açısından bir anlamda ‘altın yumurtlayan bir tavuk’. S-400 alımı, Türk Akımı ve Akkuyu projeleri, ayrıca yaptırımlardan kaçabilmek için bankalar arası ilişkilerin kurulması ve ulusal para birimleriyle ticaret yapılması gibi hususlar Türkiye’nin Rusya için Kazakistanlaşmasına varıyor.”
‘Türkiye’nin AB ile zayıflayan ilişkileri‘
Türkiye’nin Avrupa ülkeleriyle de ilişkileri özellikle 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Türkiye’de yaşanan insanhakları ihlalleri nedeniyle zayıflamış durumda…
Suriye’ye düzenlediği operasyon nedeniylede Avrupa’da eleştirilen Türkiye’nin Avrupa Birliği ile Suriye politikasıyla bağlantılı enönemli bağı mülteci anlaşması…
‘Türkiye’nin Batı’dan uzaklaştı’
- Ömer Taşpınar:
”Kürt meselesi Türkiye’de bir terör meselesi olarak görüldüğü için Kürt vatandaşlar Türkiye’den kopmuştu. Şimdide Kürt meselesinin Suriye’de bir terör meselesi olarak görülmesi nedeniyle Türkiye dünyadan da kopuyor. Ve gerçekten dünyadan kopuyor.
Rusya destekli Suriye birlikleri İdlib’e yakında bir operasyon gerçekleştirecek. İdlib sonrası dahafazla göçmen gelecek.”
‘İdlib’den cihatçılar Türkiye’ye kaçabilir‘
Çoğunluğu silahlı ve radikal İslamcıgrupların elinde olduğu İdlib, Şam rejiminin geri almaya hazırlandığı kritik bir bölge…
Birleşmiş Milletler, Suriye’deki çatışmalar sırasındaki içgöçle birlikte nüfusu 4 milyona ulaştığı tahminedilen İdlib’den çatışmaların yoğunlaşması durumunda yaklaşık 2 milyon sığınmacı’nın Türkiye’ye doğru gelebileceğini tahmin ediyor…
- Kerim Has:
”Türkiye’ye kaçacak mülteciler arasında cihatçıların da olacağına dikkat çekmek isterim… Türkiye’yi cihatçılar açısından bekleyen tehlikeler konusunda uyarıyorum.
ABD’nin çıkmasıyla rejim İdlib’e daha kolay operasyon yapabilecek. Grupların kaçabileceği tekbir yer var: Türkiye… Günün sonunda ise Türk toplumu, Türkiye, ya bunları sünger gibi emecek kendi içine yada mücadele etmek zorunda kalacak… Bu tipler, bu gruplar, bu kişilerin rahat duracağını da kimse söyleyemez… Bu iş Türkiye’nin başına bela olacak.”
‘Türkiye, ABD içindeki iç politik sorunların da bir parçası’
Soçi Mutabakat Muhturası’nın uzun vadeli sonuçları Türkiye’ye daha fazla cihatçının gelme riskinide barındırırken ve artık Rusya’nın çıkarları doğrultusunda hareket etmek zorunda bırakırken Türkiye bir yandanda ABD içindeki içpolitik sorunların da bir parçası…
Rusya’yla ilişkileri nedeniyle kendi ülkesinde baskı altında olan ve azil sürecine doğru ilerleyen Trump üzerindeki Türkiye baskısı yoğun.
Trump’ın Türkiye’ye yönelik yaptırımları kaldırsada Rusya’yla yakınlaşan Türkiye’ye karşı bu esnek tutumunu sürdüreceğine pek ihtimal verilmiyor…
İLGİLİ HABER
©Deutsche Welle Türkçe – Hülya Schenk
