ÇOCUĞUM ARKADAŞLARINA VURUYOR NE YAPMALIYIM?

🔵 BUNU NASIL ÖNLEYECEK ÇOCUKLARINIZI BU DAVRANIŞTAN NASIL VAZGEÇİRECEKSİNİZ..!?

“Ebeveynlerin ne yapacağı konusunda çoğu zaman çaresiz kaldığı ve uzmana danışmak istediği sorunlardan biri ; “Çocuğum arkadaşlarına vuruyor, ne yapmalıyım..!?”

Sosyal ilişkilerinde sorunlarını arkadaşlarını iterek, vurarak, döverek çözmeye çalışan pek çok çocukla karşılaşıyoruz..

Uzmanlar olarak, özellikle okul hayatlarında öğretmenleri tarafından “kavgacı, yaramaz, düzen bozan, saldırgan” olarak tanımlanan çocukların hayatının ilerleyen dönemlerinde hem sosyal hem eğitim yaşamlarında sorunlarla karşılaştığını görüyoruz..

Bu çocuklar bir süre sonra arkadaşları tarafından dışlanan, gruplar içinde istenmeyen, öğretmenleri tarafından kargaşanın ve akran grubu içindeki uyumsuzluğun sorumlusu tutulan, aileleri tarafından cezalandırılan ve sürekli bu ve bunun gibi etiketlerle anılan çocuklara dönüşüyorlar..

Haliyle aldıkları olumsuz tepkilere öfkelenerek saldırgan tutum ve davranışlarını arttırıyorlar..

Bu nedenle vurma davranışı gösteren çocukların hem kendisinin hem etrafındaki insanların zarar görmesinin önüne geçilmeli ve bunu en doğru yoldan yapmaya özen gösterilmeli. Bu konuda ebeveynlere büyük görev düşüyor elbette.

“Çocuğunuz arkadaşına veya herhangi birine vuruyor, saldırganca tavırlar sergiliyorsa bunu neden yaptığını öğrenmek, işinizi oldukça kolaylaştıracaktır..!”

Çocuklar genellikle korku, öfke, rekabet ve engellenme gibi duygu ve durumlar sebebiyle saldırganca davranışlar gösterebilirler. Peki bir çocuk neden bunu yapar?

*Çocuğunuz kavga gürültünün hüküm sürdüğü bir evde büyüyor, ebeveynlerinin tartışmalarına şahit oluyorsa,

*Şiddet içerikli oyunlar oynuyorsa,

*Televizyonda vurdulu kırdılı, dövmeyi dövüşmeyi özendiren, şiddet içerikli, yayınları izliyorsa,

*Sık sık cezalandırılıyorsa,

*Dayak yiyor, fiziksel şiddete maruz kalıyorsa,

*Çocuğunuz yeterli ilgi, şefkat ve sevgi göremiyorsa, 

Çocuğun içinde bulunduğu ortamda şiddet normalleştiriliyor hatta yüceltiliyorsa çocuğunuz vurma davranışı gösterebilir..

“Bunların dışında bazı nörolojik problemler ve travmalar da çocuklarda vurma davranışına yol açabilir..!”

-Arkadaşlarına vuran bir çocuğun bunu neden yaptığını araştırırken ilk önce anne babalar olarak çocuğunuz şiddet uyguladığında nasıl tepki verdiğinize veya önlemek için halihazırda negibi önlemler almış olduğunuza bakmalısınız.?

Mesela parkta başka bir çocuk tarafından oyuncağı alınan Mehmet, oyuncağını alan Ahmet’e vurduğu zaman “Aferin benim aslan oğluma böyle savunacaksın hakkını” diye tepki alıyorsa, Mehmet vurmayı olumlu ve yapılması gereken bir davranış olarak aklının bir köşesine iyice kazır ve karşısına çıkan problemlerde istediğini elde etmek için, kazançlı çıkacağı çözüm yolu olarak sıksık dayağı kullanır..

Bu bazen ‘arkadaşı topu kendisine atmadığı için’ olabilir, bazen s’ırada kendisine fazla yakın oturduğu için’ bazen ‘kendisine bakmasını sevmediği için’ bazense ‘sadece canı istediği için’…

Dayak yemiş ve oynamak istediği oyuncağıda kaybetmiş olan Ahmet ise can yakmanın karşı tarafı savunmasız bıraktığını uygulamalı olarak öğrendi.. Ahmet bir sonraki parka çıkışında kendisiyle oyuncağını paylaşmayan birini ittirip onavurarak oyuncağı almayı deneyecek muhtemelen… 

🔵 Saldırgan davranışı benimsemiş ve problem çözüm yolu olarak bunu kullanmayı öğrenmiş olan çocuklar hayatlarının ilerleyen dönemlerinde bu konuyla ilgili pekçok problemle karşı karşıya gelebilmektedir!

“Peki bunu nasıl önleyecek çocuklarınızı bu davranıştan nasıl vazgeçireceksiniz..!?”

*Öncelikle çocuklarınızı şiddetiçeren yayınlardan korumalısınız.. İzlediği televizyon programlarını, oynadığı bilgisayar oyunlarını bilmeli ve kontrol altında tutmalısınız..

*Ev içindeki bireylerin birbiriyle kurduğu iletişimi geliştirip, çocuğu kavga ortamından uzak tutmalısınız.. Çocuklar büyüklerinden gördüklerini taklit ederler..

*Çocuğun yanlış davranışına fiziksel ceza vermemelisiniz.. 

*Çocuğunuzun daha geniş ortamlarda enerjisini boşaltabileceği oyunlar oynayabilmesini sağlamalısınız..

*Çocuğunuza önemli olduğunu hissettirmeli, sevgiyle yaklaşmalı ve ilgi göstermelisiniz..

*Çocuğunuza hangi davranışının kabul edilebilir, hangisinin kabul edilemez olduğunu yaşına uygun ve net bir şekilde açıklamalısınız.. Özellikle küçük yaş grubundaki çocuklara vurmanın, ısırmanın, ittirmenin ne kadarda kötü olduğuyla ilgili yapılan uzun konuşmalar kesinlikle anlam ifade etmez.. Kısa ve net cümlelerle durumu aktarmalısınız.

*Çocuğunuza verdiğiniz tepkilerde tutarlı olmalısınız..

*Öğretmenleri ile iş birliği içinde olmalısınız..

Çocuğunuz yine de saldırgan davranışları göstermeye devam ediyor ise bir uzmandan destek almanız faydalı olacaktır..

Gamze Nur Belek 

🔵 ÇOCUĞUM NEDEN ARKADAŞLARINA VURUYOR? – ÇOCUKLARDA OLUMSUZ SOSYAL DAVRANIŞLAR..!

“Benim 4 yaşında bir oğlum var özellikle kamp sürecinde, negatif davranışlar sergilemeye başladı. Kendi akranlarıyla oynarken, ansızın arkadaşlarına vurabiliyor. Biz bunu kaç kere engellemeye çalıştık ama başarılı olamadık. Bunun için yapmalıyız?”

Cevap:

Olumsuz sosyal davranışlar kavramı; vurma, itme, karşısındakine bir nesne atma, sözel saldırganlıkta bulunma gibi istenmedik sosyal davranışlar için kullandığımız bir ifadedir.

Çocuklar hangi durumlarda olumsuz sosyal davranışlar gösterirler..!?

• Duygularını ifade etmede zorlandıklarında

• Kendi isteklerini (olumlu ya da olumsuz) karşısındaki çocuğa kabul ettiremedikleri ya da zorlandıkları zamanlarda

• İstemedikleri bir davranış ile karşılaştıkları zaman ne yapacaklarını bilmediklerinde

• Sosyal öğrenme yoluyla vurma, bağırma gibi davranışları öğrendiklerinde veya öğrendikleri bu farklı davranışı deneyimlenmek istediklerinde

• Anne/ Babası tarafından evde her isteği yerine getirilen çocuklar arkadaşlarından da aynı koşulsuz kabulü görmek isterler ve göremediklerinde

• Aile yaşantısı içerisinde duygularını ifade etmekten çekinen ya da korkan çocuklar da bastırdığı bu olumsuz ve onu yoran duygularını başka sosyal ortamlarda göstererek geçici bir rahatlama duygusu yasamak amacıyla gibi nedenlerden ötürü istenmedik olumsuz sosyal davranışları gösterebilirler.

“Çözüm adına neler yapılabilir..?”

• Öncelikle yukarıdaki maddeleri okuyup çocuğunuzun hangi duyguyu yaşıyor olabileceğini bulmaya çalışın..

• Ne yapmaması gerektiğini değil ne yapması gerektiğini öğretin..

• Sakın arkadaşına vurma! Vurduğunu görürsem ceza veririm, bir daha seni parka götürmem, sen çok kötü bir çocuksun, şimdi o çocuğun annesi gelip seni dövecek, bak insanlar sana ne kadar da kötü bakıyor gibi çocuğu sosyal ortamlara karşı kaygı ve korku oluşturabilecek ve kendisini güvensiz hissettirebilecek söylemlerden kaçının..

• Oyun esnasında çocuğunuzu dikkatlice gözlemleyin ve onun hangi durumlarda karşılaştığında çaresiz kaldığını, öfkelendiğini ve vurma davranışını gösterdiğini tespit edin.. Tespit ettiğiniz durum karşısında onunla olayı evde oyun şeklinde canlandırarak doğru baş etme davranışını kendisinin keşfetmesine yardımcı olun…

• 4 yaş çocuğu içerisinde bulunduğu gelişimsel dönemden ötürü ‘benmerkezci’ dir ve kendisini ifade etme ihtiyacı üst düzeydedir.. Bu nedenle yaşadığınız ülkenin dilinde olmak üzere bazı cümleleri konuşmayı öğrenmesinde yardımcı olun. -oynamak istiyorum-evet -hayır -yapma -istemiyorum -ismim… -senin ismin ne? Gibi cümleleri öğrenmesi oyun içerisinde onu daha aktif yapacaktır..

• Duygularını yüz ifadesi olarak göstermesini öğretin. Duyguların yüz ifadesi evrensel olduğu için dili öğrenene kadar kullanabileceği etkili bir iletişim yöntemi olacaktır..

• Sosyal ortamlarda göstermiş olduğu olumlu davranışlarını takdir ederek pekişmesini sağlayın..

• Sabırlı olun ve lütfen aşırı tepkilerden kaçının. Unutmayın ki, 4 yaşındaki bir çocuğun ruhsal olarak sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi için olumlu ve olumsuz sosyal davranışlarla karşılaşması, farkındalık oluşturabilmesi ve doğru davranışı seçebilmesi gerekmektedir..

• Değerler eğitimi, karakter eğitimi amaçları için hazırlanmış olan hikâye ve masalları muhakkak okumaya ve birlikte kitaptaki olaylar hakkında konuşmaya özen gösterin.

🔵 ÇOCUKLARDA VURMA DAVRANIŞINI NASIL ENGELLERİZ?

 

Soru: 

4.5 yaşındaki oğlum son zamanlarda çok saldırgan olmaya başladı. Kreşteki arkadaşlarına vuruyor, onları tekmeliyor, bizi de tırmalıyor. Bu davranışlarının önünde geçebilmek için ne yapabiliriz?

Çözüm önerisi:

Çocukların birçoğu büyürken saldırgan davranışlarının arttığı bir dönemden geçebilirler.. İki ila beş yaş arasındaki çocukların vurma, tekmeleme gibi davranışlar sergilemesi bulundukları yaş döneminin basit bir refleksidir; ancak ebeveyn müdahalesi gereklidir.. Çok sakin çocuklarda bile bu dönemde saldırgan davranışlar gözlenebilir. Bu süreçte önemli olan çocuklara güdülerini kontrol edebilmeyi öğretmektir..

• Çocuğunuz bir başkasına vuruyorsa bu davranışını hemen durdurun.. Onu elinden tutarak yanınıza çekin ve biraz sakinleşmesini bekleyin..

• Ne olup bittiğini anlamaya çalışın ve sakin olmaya gayret edin.. Kimi zaman kızgın çıkışların aksine susmak olayı daha kolay çözebilir..

• Yere eğilin ve çocuğunuzun göz hizasına gelin.. Gözlerine direkt olarak bakın ve yalın bir cümleyle yaptığının yanlış olduğunu söyleyin..

• Çocuğunuzun saldırgan davranışına vesile olan olayı anladığınızı ama bu tepkisinin yanlış olduğunu anlatın.. Örneğin; “Ahmet, Yiğit oyuncağını kırdığın için üzgün ve kızgın olduğunu anlıyorum; ama tekme ve yumruk atmak yasaktır!” gibi net bir cümle yeterli olacaktır..

• Ne kadar az konuşursanız, çocuğunuz o kadar kolay sakinleşir ve sizinle işbirliği yapar.. “Vurmak kötü bir seçimdi. Bu konuyu seninle daha sonra konuşalım” gibi yalın bir cümle kurabilirsiniz..

• “Neyin var senin? Niçin bu kadar sinirlisin?” gibi sorulardan kaçının.. Bu sorular çocuğunuzu yalnızca öfkelendirecektir.. Bunun yerine onun duygularınızı anladığınızı belirten cümleler kurun.. Örneğin; “Ahmet dışarıda oyun oynamak istediğini biliyorum, tatil gününde yağmur yağması ne büyük talihsizlik” gibi onun düşüncelerine ayna tutun..

• Çocuğunuza duygularını kelimelerle ifade etmesine yardımcı olun.. Çocuklar çoğu zaman mutsuzluk ve öfke duygularını birbirine karıştırırlar.. Üzerinde yüz ifadeleri olan basit resimlerle duygu isimlendirme çalışması yapabilirsiniz..

• Düzenlediğiniz aile toplantılarında ve çocuğunuzla yaptığınız birebir konuşmalarda saldırgan davranışlarının yanlış olduğunu ona anlatın ve öfkelendiği zaman şiddet kullanmak yerine başka neler yapabileceği konusunda alternatif fikirler üretin.. Örneğin; “Ahmet seninle vurmak veya tekmelemenin olayları düzeltmeye yardımcı olmadığını konuşmuştuk. Acaba Superman kötü adama hiç vurmadan onu nasıl durdurabilirdi? Hangi sözcükleri kullanırdı sence?” gibi bir konuşma uygun olabilir..

Özetle; çocukların öfkelenmesini engelleyemeyiz. Ancak onlara duygularını kimseyi incitmeden ifade etmesini öğretebiliriz..

Uzman Klinik Psikolog İpek Gökozan,

 

🔵 BİR ÇOCUK NEDEN VURUR?

Özellikle şu tür soruları sık sık alıyorum:

“Çocuğum sürekli kardeşine vuruyor. Ben de ona mola cezası veriyorum. Vurmaması için ne yapmam gerekir?”

Mola, son derece zararlı bir yöntemdir. Mola, yaralı çocuğu tekrar yaralamaktır.

Peki, kardeşine vuran çocuk, neden yaralıdır?

Vuran insanın iki yarası vardır:

Birinci yara, duygusunu yönetememektir..

Duyguları yönetmek için ilk önce (i) duygunun farkına varmak sonra da (ii) kaynağını bulmak gerekir.

Kaynak yaraysa, bu yarayı (iii-a) iyileştirmek; değer ihlaliyse, (iii-b) eyleme geçmek gerekir.

Örneğin; bir anne, çocuğu dışarıya eşofman ile çıktığı için ona kızdığını söyledi.. Daha özenli çıkması gerektiğini düşünüyormuş.. Burada annenin yarası ne? İmaj kaygısı..

Anne bu yarayı (öfkenin kaynağı) keşfettiği an, çocuğa kızmak yerine, kendi imaj kaygısını yenmeye çalışır. Ancak bu şekilde duygusunu yönetebilir..

(Yara olmadan da ‘öfke’ oluşur. Değer ihlali varsa, örneğin bir kişi haksızlığı uğradıysa, öfkelenir. O zaman da amaç; vurarak değil, eyleme geçerek haksızlığı gidermek olmalıdır.)

Vuran insanın ikinci yarası da duygusunu ifade edememektir.

Duygusunu ifade edemeyen insan; ya küfreder ya da kendisini başkalarına vurarak ifade eder..

Peki, çocuk duygusunu ifade etmeyi neden öğrenememiştir?

Aslında çocuklar duygularını ifade etmeyi öğrenmez. Zaten biliyordur. Anne veya baba onların duygularını bastırırsa, çocuk duygusunu saklamaya ya da sağlıksız yollarla ifade etmeyi öğrenir (vurmak veya yatağını ıslatmak gibi).

ASIL SORUN

Kardeşine vuran çocuk, hem öfkesini yönetmeyi bilmiyordur, hem de kendini ifade etmesini. Bunun çözümü çocuğa ceza vermek değil, ona kendisini sözlü olarak ifade etmesini öğretmektir.

Çocuğa mola cezası verilirse, asıl sorun bastırılmış olur.

Mola cezası alan çocuk, anlaşılmadığını düşündüğü için, değersizlik duygusu başlar.

Dahası molada bekletildiği için de terkedilme korkusu oluşur. Sonuçta aile onu tek başına yapayalnız bırakmıştır.

O zaman ne yapmalı?

ÇÖZÜM

Çocuk kendini vurarak ifade ediyorsa, anne/baba ilk önce sakin olur.. Kendisi sinirlenmez veya panik yapmaz..

Sonra çocuğuna ne hissettiğini sorar. Çocuğun duygusu aile için bastırılıyorsa, öfke demeyebilir.. Bu durumda aile sorar: “Sinirlendin mi veya öfkeli misin..?”

Çocuk “Evet” derse; sebebi sorularak, kaynağına inilir..

Çocuk kaynağının adını koyamayabilir.. (Maalesef çocuklarımızı kendini tanıma yetisiyle yetiştiremediğimiz için çocuklar çoğu zaman duygularının kaynağını tanımlayamıyor..)

Bu durumda anne ve baba öfkenin kaynağını kendisi belirler ama bunu çocuğa ifade etmek zorunda değildir. Kendisi fark ederek uzun vadede bunu çözer..

Çocuk öfkesini söyledikten sonra, aile bunu empatiyle karşılar.

Çocuğun gerekçesi yanlış/mantıksız olabilir (ailem kardeşimi benden daha çok seviyor inancı gibi) ama önemli değil.. Gerekçe daha sonra ve uzun zamanda düzeltilecek bir şey.. Duygular her zaman doğrudur..

DUYGUYU İFADE ETMEYİ ÖĞRETME

Aile duygunun adını koyduktan ve empati kurduktan sonra, biz öfkemizi vurarak değil, söyleyerek ifade ederiz der.. Burası çok önemli..

Çocuğa, öfkesini karşıdaki kişiye söyleyerek ifade etmesi öğretilir..

Burada bol bol ‘role-play’ ve drama yapmak çok etkili olur..

ANLAYIŞ

Bu aslında bir yöntem değil, bir anlayış biçimidir..

Anne ve baba da örnek olmalıdır.. Anne ve baba öfkelerini birbirlerine bağırarak (sözlü şiddet) değil, sözle ifade ederek model olmalıdır..

SONUÇ

Kısacası çocuk vurarak kendini ifade ediyorsa, kök sebebe inilmeli.. Kök sebep, çocuğun duygusunu tanımaması ve ifade etmeyi bilmemesidir..

Kızmak, bağırmak ve mola vermek yerine, çocuğa duygusunu sözlerle ifade etmesi öğretilmeli.. İşte o zaman barışçıl bireyler ve barışçıl bir toplum yaratabiliriz..

Özgür Bolat

🔵 VURAN ÇOCUĞA NASIL DAVRANILIR..!?

“Çocuklar doğduğu andan itibaren duygularını kontrol etmekte zorlanabilir..!”

2-3 yaşına kadar arkadaşları ile kavga arasındaki vurma, oyuncakları kırma aşırı olmadığı takdirde normal olarak görülebilir.. Ancak burada anne ve babalara çok iş düşer.. Ebeveynler vuran çocuğa nasıl yaklaşmaları gerektiklerini bilmelidirler..

İşte “Vuran çocuğa nasıl davranılır?” sorunun yanıtı..

Saldırganlık doğuştan gelen bir dürtü olarak kabul edilir. Çocukların küçük yaşlarda saldırganlık eğiliminde olması zaman içerisinde düzeltilebilir bir durumdur..

Duygularını tüm çıplaklığıyla dışa vuran çocuk, kavgacı, saldırgan davranışlarını da dışa vurmaktadır..

Bazı çocuklarda hiç görülmezken bazı çocuklarda aşırı olabilir. Yaşanan bu durum aile içerisinde sorunlar yaşanmasına neden olur.. Sürekli bu şekilde davranan bir çocuk arkadaşlarına zarar verir.. Eğer kardeşi varsa sürekli kardeşini pataklar.. Zamanla çekilmez bir hal alan bu davranış çocuğa da zarar vermeye başlar.l

Başkaları tarafından sürekli saldırgan olarak etiketlenmek de çocuğun davranışlarının daha da artmasına ve duygularının zedelenmesine neden olabilir.. Saldırgan bir çocuk bunu zamanla aşabilir.. Ailenin çocuğa karşı sabırlı olması ve çocuğunu bu davranıştan uzaklaştırmaya çalışması bu davranışın zamanla aşılmasına neden olur..

“Öyleyse vuran çocuğu nasıl sakinleştiririz? Vuran çocuğa nasıl davranılır..!?”

🔵 VURAN ÇOCUĞA NASIL DAVRANILIR?

SABIRLI OLUN

Bu konuda çocuğunuza sakin davranın.. Çocuğunuzu aşağılamak ve küçük düşürmek sizinle inatlaşmasına ve daha saldırgan davranmasına neden olabilir.. Çocuğunuzu vurduğunda onu nazikçe uyarın..

ÇOCUĞUNUZLA KONUŞUN

Çocuğunuzla anne baba olarak konuşun.. Yaptığı davranışların doğru olmadığını, vurmanın yanlış bir davranış olduğunu ona anlatın..

TÖLERANS GÖSTERMEYİN

Çocuğun bu olumsuz davranışlarına asla tölerans göstermeyin.. Çocuğunuz isteklerini size bu davranışlarla yaptırmaya çalışıyorsa buna daha fazla müsaade etmeyin..

YAPTIKLARININ YANLIŞ OLDUĞUNU ANLAMASINI SAĞLAYIN

Yaptığı bu saldırgan davranışları ile hiçbir şeyi yaptıramayacağını ve isteklerinin bu şekilde devam etmeyeceğini ona gösterin..

ENERJİSİNİ ATMASINI SAĞLAYIN

Çocuğun rahatlaması için enerjilerini atmaya ihtiyaç duyarlar.. Enerjisini atarak saldırgan dürtülerini kontrol edebilmesini sağlayın.. Parkta oynamasına, koşmasına, tahtaya çivi çakmasına izin verebilirsiniz..

TELEVİZYON VE TABLETTEN UZAK TUTUN

Çocukların aşırı derecede televizyon ve tablete maruz kalması henüz küçük bir çocuk için zararlı olabilir.. Çocukların sürekli zamanını bu şekilde geçirmesi konuşma bozukluğu, saldırganlık gibi bazı olayları beraberinde getirebilir..

🔵 ÇOCUK BAŞKALARINA VURUYORSA NE YAPILMALIDIR..?

1-2 yaş döneminde çocuk başkalarına vuruyorsa bunun nedeni ne olabilir? 

Vurma davranışının iki ana nedeni vardır.

1- Çocuğun gelişim özellikleri,

2- Dış etkenler,

Gelişim özellikleri: 

3 yaşından önce çocuk egosantriktir (benmerkezcilik).. Dünyanın kendi çevresinde döndüğünü ve her şeyi kontrol edebileceğini düşünür.. İstediği kadar kontrol edemediğinde de üzülür ve vurma, ısırma, atma gibi kabul görmeyen şekillerde karşılık verir.. Bir çocuğun vurmayı öğrenmesi için mutlaka bu davranışı görmüş olması gerekmez. Olumsuz tavırlar çocukların yaşlarının ve bazen de cinsiyetlerinin bir özelliği olarak karşımıza çıkar..

Egosentrizmin en önemli özelliklerinden biri çocuğun bencil olması, başkalarının da duygu, düşünce, istek ve beklentilerinin olduğunu tam olarak kavrayamaması ve karşısındakiyle empati kuramamasıdır..

Vurma davranışının başka bir nedeni ise çocukların dürtülerini kontrol etmede yeterli olamayışlarıdır.. Bir yetişkin içinden geçeni ortamın uygun olmaması durumunda kendini kontrol ederek yapmayabilir.. Ancak aynı tutumu küçük çocuklarda görmek mümkün değildir.. Onlar içlerinden geleni hemen yaparlar..

1-2 yaş çocuğu davranışının sonucunu görme, tahmin etme öngörüsüne sahip değildir..

Karşısındakinin canı acıdığı için ağladığını görür ve buna üzülür.. Ancak onun canını acıtmamak ve üzmemek için vurmaması gerektiği öngörüsü yoktur..

İnsan hayatta kalmasını sağlayan saldırganlık eğilimleri ile dünyaya gelir.. Ancak sosyal beceriler doğuştan gelmez, zaman içerisinde kazanılır.. Sosyal becerilerin kazanılması ise 3 yaş ve sonrasında gerçekleşir..

1-2 yaş çocukları duygularını ifade edebilecek, sorunları konuşarak çözebilecek dil becerisine sahip olmadığından yaşadığı olumsuz bir duruma vurarak karşılık verir..

Her şeyi merak eden, araştırmaya, deneyerek öğrenmeye çalışan 1-2 yaş çocuğu sebep-sonuç ilişkilerini merak ettiği için de vurmayı deneyebilir.. Bir yaşıtına vurduğunda onun ağladığını gören çocuk başka bir yaşıtının da aynı tepkiyi verip vermeyeceğini merak ettiğinden ona da vurur..

ÇOCUK VE VURMA DAVRANIŞI ..!

Dış etkenler:

 Uykusuzluk, açlık gibi temel gereksinimleri karşılanmayan veya bu gereksinimleri geciktirilen çocuklarda saldırganlık eğilimi artar..

Eve yeni bir bebeğin gelmesi, bakıcı değişikliği, anne babadan uzun süreli ayrı kalma gibi huzursuzluk yaratan bir hayat tarzı değişiklikleri de çocuğu saldırgan yapar..

İyi davrandığında yeterince dikkat çekemeyen bir çocuk vurarak dikkat çekmeye çalışabilir..

Çocuğun yakın çevresinde bulunan anne, baba, bakıcı, kardeş gibi kişilerin sert, saldırgan tutumları çocuktaki saldırganlık eğilimini arttırabilir..

Fazla kontrollü bir çevrede bulunan çocuk yaşadığı hayal kırıklıkları nedeniyle vurma davranışı gösterebilir..

Hiç sınır koyulmayan çocuklarda da saldırganlık davranışları görülebilir..
Ebeveynin depresyonda olması, alkol ya da bağımlılık yapan ilaçlar kullanması, anne babanın sık tartışması, kavga etmesi çocuğun endişelenmesine, endişesini de saldırgan tutumlar sergileyerek göstermesine neden olur..

Çocuğa bu durum karşısında anne babalar nasıl yaklaşmalıdır..!?

Anne babanın vurma davranışı karşısında sakin olması ve bunun kabul edilemez bir davranış olduğunu sözel olarak belirtmesi gerekir. Çocuğa davranışının uygun olmadığı söylenmeli ve bu konu üzerinde çok durulmamalıdır. Ancak davranış tekrar ettiğinde bunun uygun olmadığı her seferinde belirtilmelidir.  1-2 yaş çocuklarının dikkat ve dinleme süreleri uzun olmadığı için ayrıntılı açıklamalar, nasihatler bir işe yaramaz. Bu yaş çocuklarına verilecek olan yönergelerin basit, sade ve anlaşılır olması gerekir.

Anne babasına ya da başkalarına, arkadaşlarına vuran çocuğa anne babası da vurarak karşılık verirse, bu çocuğa nasıl yansır, sonuçları nasıl olur?

İster şiddetli, isterse hafifçe, ister poposuna, isterse eline olsun vurmak davranışın azalması yerine artmasına neden olur.. Çocuğa, vurmanın uygun olmayan bir davranış olduğunu anlatmanın en kolay ve sağlıklı yolu ona vurmamaktır..

Çünkü çocuklar için anne babalarının yaptığı, söylediği her şey doğrudur..

Çocuğuna vurulmaması gerektiğini ona vurarak anlatmaya çalışan anne babalar çocuklarına yanlış mesaj vermektedirler.. Özellikle bu yaştaki çocuklar “dediğimi yap, yaptığımı yapma” anlayışını kavrayabilecek zihinsel olgunluğa sahip değillerdir..

Anne babanın çocuğa vurması çocuğun problem çözme yöntemi olarak vurmayı öğrenmesine de neden olur.. Dayakla büyüyen çocuklar kendi çocuklarını yetiştirirken de aynı yönteme başvururlar..

Anne babanın çocuğa vurarak karşılık vermesi çocuğun hem anne babasına hem de kendisine olan güvenin sarsılmasına neden olur..

Çocuğun vurma alışkanlığına bir çözüm getirilmezse bu durumun onun ileriki sosyal gelişimine ne gibi etkileri olur?

Bazen anne babalar çocuğa kendini savunma yöntemi olarak vurmayı öğretebilirler.. Vurmayı öğrenen bir çocuğun ileride kendini koruyabilen, başarılı biri olacağını düşünürler.. Gerçekte bu böyle değildir.. Çünkü başkalarına zarar veren çocuk arkadaşları, öğretmenleri ve diğer yetişkinler tarafından kabul görmez..

Vurma davranışının çözülememesi veya pekiştirilmesi çocuğun sosyal ilişkiler kurmada zorlanmasına, çevresinden izole olmasına, kendisi gibi davranışları bulunan kişilerle arkadaşlık edip uygun olmayan ortamlarda bulunmasına neden olur..

Çocuğun vurma alışkanlığından vazgeçmesi için önerileriniz nelerdir? Anne babalar ne yapabilirler?

·         Vurma davranışı gösteren çocuğa kesinlikle vurarak tepki göstermeyin.. Bu durum davranışın azalmasından çok pekişmesine neden olur.. Çocuklar en çok anne babalarının davranışlarını örnek alırlar.?

·         Vurduğunda “kimseye vurulmaz” diyerek uyarın.. Bunu her seferinde tekrar edin..

·         Stres altında olduğunuz durumlarda (bir yere yetişmek, yemek yedirmeye çalışmak gibi) çekiştirme, vurma gibi sert davranışlardan kaçının..

·         Koyduğunuz kural ve sınırların çocuğun yaşına ve becerilerine uygun, belirgin olmasına özen gösterin.. Aşırı kural koyma ya da hiç kural koymama çocuğu saldırgan yapar..

·         Sürekli engellenen çocukta vurma davranışı artar.. “Hayır” demek yerine ona alternatifler sunun..

·         Olumlu her davranışı “aferin, bravo” diyerek, alkışlayarak ödüllendirin..

·         Çocuğunuzun yorgun, uykusuz, aç ya da hasta olmadığından emin olun..

·         Şarkı söylemek, dans etmek, kitap okumak gibi sakinleştirici aktiviteler yapın..

·         Bulunduğu ortamdan uzaklaştırarak sakinleşmesini sağlayın..

·         Vurabileceğini düşündüğünüz zaman davranış gerçekleşmeden durdurmaya çalışın..

Soru:

Merhaba oglum ekim ayinda 4 yasina girdi cok hareketli bir cocuk ve cok sinirli vurma huyu da var gecen yil pedegog a goturmustum ama normal dedi okula yollayin dedi devlet okuluna aglaya zirlaya iki haftada alisti ancak iki ay cok da sevmeyerek gitti genelde sabirli bir anneyim ama bazen sabrim tasiyor sonra pisman oluyorm bu sefer ben agliyorum vurma huyu hala var gecmedi ve miz miz surekli ne yapacagimi inanin sasirdim lutfen bir yol gosterin calismak istiyorum ancak durmadigi icin babannemiz bakmyor okula da tekrar denesem okul fobisi olacak iyice diye korkuyorum ne onerirsiniz detayli bilgi verirsenz cok sevinirim tesekurler.

Cevap:

Çocuğunuzun öfkesini uygun şekilde ifade edebilme becerisini bu yaştan kazanması ileriki yaşlarında daha az sorun ile karşılaşmasına yardımcı olacaktır.. Ayrıca çocuğunuzun vurma davranışının yönlendirilmesi sosyal ilişkileri için çok önemli.. 4 Yaşındaki çocuğunuzun duygularını ifade edebilme konusunda sadece okula başlatmak yeterli olmayabilir, bu nedenle çocuk psikoloğundan psikolojik danışmanlık desteği almanız daha etkin olacaktır.. Ayrıca çocuğunuzu okula alıştırma süreci için daha az öğrencinin olduğu yaz dönemini seçebilirsiniz. Böylece öğretmeni çocuğunuzun okula uyum sürecini daha yakından takip edebilir ona destek olabilir..

Dilerseniz genel öneriler içeren Çocuğum Vuruyor yazısına da göz atabilirsiniz.

Soru:

Benim oğlum 4,5 yaşında kreşe gidiyor ben çalışıyorum.Son zamanlarda artık onu durduramıyorum sürekli bana vuruyor elini tutuyorum yapma dur dememe rağmen durmuyor. arkasından gidip babasına annem bana vurdu diyor.Yapmadığım şeyleri yapmışım gibi anlatıyor. Gerçekten çok üzülüyorum böyle bir çocuk değildi noldu anlamıyorum her defasında özür diliyor bir daha yapmayacağım anne diyor ama her seferinde yine vuruyor.ne yapmalıyım lütfen yardımcı olun..

Cevap: Uzm. Gelişim Psk. Ayşe Başak Erk

Öncelikle çocuğunuz vurma davranışı ile size birşey anlatmak, bir şeylerin yolunda gitmediğini size anlatmak istiyor.. Tepki verdiği durum/an neler olabilir dikkatlice izleyin, çocuğunuzun bu davranışının ne zaman sıklaştığını gözlemlemenizi öneririm.. Tüm duyguların normal olduğunu ancak kzıgın olduğunda kendine veya bir başkasına zarar veremeyeceğine ona iletin.. Ve her vurma davranışını istikrarlı bir şekilde engelleyin, duygusunu ona ifade edin..

Dilerseniz http://cocuklaringelisimi.com/2016/05/16/kizgin-cocuk-22-ifade/ yazısına da gözatabilirsiniz.

https://www.cafemedyam.com/2021/04/06/cocuklari-kolayca-uyutmanin-4-puf-noktasi/

İLGİLİ HABER

Gamze Nur Belek