NOEL BABA! YILBAŞINI KUTLAMAK HELAL Mİ, HARAM MI?

Share

Tweet

Share

Share

Email

Comments

Alternatif kutlama ve Batı özentisiyle karşı çıkılıyor…

🔵 Yılbaşını kutlamak helal mi, haram mı?

Türkiye’de yıllardır yılbaşı kutlamalarının helal olup olmadığı tartışması yaşanıyor..

– Noel ve yılbaşı aynı mı? Kutlayan kişi günaha girer mi? İlahiyatçılar yanıtladı..

Ipsos Anti Kriz Monitörü, dün toplumun yeni yıla ilişkin tutum ve davranışlarını inceleyen bir araştırma verisi paylaştı..

Verilere göre;

– 2023’e girerken bireylerin yüzde 73’ü yılbaşını kutlamayacağını söylüyor. Oysa geçen sene bu oran yüzde 57’ydi..

– Bu sene sadece her 10 kişiden 1’i hediye alacağını belirtirken, hediye almayacağını söyleyen bireylerin yüzde 37’si geçen sene hediye aldığını, yüzde 86’sı da bu sene hediye almamasının temel sebebinin ekonomi olduğunu belirtiyor..

– Toplumun sadece 3’te biri yeni yıldan umutlu olduğunu ifade ederken, bireylerin yaklaşık yarısı yaşam standartlarının daha iyi olacağı konusunda karamsar..

Ekonomik krizin etkisiyle oluşan hayat pahalılığının insanların tutum ve davranışlarını değiştirdiği tartışmasız bir gerçek..

Bu bir yana tartışmaya konu olan bir diğer meselede yılbaşı kutlaması. 

Neredeyse her sene “yılbaşı Batı özentisi, kutlamak doğru değil” tartışması yaşanıyor.

🔵 Genç Hoca: ‘Yılbaşının haram olduğunu anlatmaya çalışıyoruz…’

– İsmailağa cemaatine yakınlığıyla bilinen “Genç Hoca”:

“Ne acıdır ki Müslümanlara yılbaşı kutlamanın, piyango bileti almanın haram olduğunu anlatmaya çalışıyoruz! Kemalizm silindiri öyle bir geçmiş ki ümmetin üstünden hala daha enkaz halindeyiz”

Ne acıdır ki Müslümanlara yılbaşı kutlamanın, piyango bileti almanın haram olduğunu anlatmaya çalışıyoruz! Kemalizm silindiri öyle bir geçmiş ki ümmetin üstünden hala daha enkaz halindeyiz. pic.twitter.com/3KWcb8q0v8

— Genç Hoca (@hocagenc) December 25, 2022

🔵 Prof. Dr. İsrafil Balcı: ‘Bırakın insanlar eğlensin, mutlu olsun‘

– Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsrafil Balcı:

“Yılbaşı kutlamak Batı özentisi/ymiş. Peki sarık, fistan, entari giymek veya küçücük kız çocuklarını yetişkinlerle evlendirmek neyin özentisi? Bırakın insanlar eğlensin, mutlu olsun.”

Peki yılbaşını kutlamak Batı özentisi mi? Kutlama yapmak dinen helal mi, yoksa haram mı?

🔵 Prof. Dr. Abdulaziz Bayındır: ‘Tamamen Batı özentisidir‘

– Süleymaniye Vakfı Din ve Fıtrat Araştırmaları Merkezi Başkanı Prof. Dr. Abdulaziz Bayındır:

“Yılbaşı kutlaması Batı özentisi olduğu görüşündeyim..Yılbaşının Hz. İsa’nın doğumuyla bir ilgisi yok.. Hz. İsa doğduğu zaman Filistin bölgesinde hurmaların oluşmaya başladığı dönemdir ki o da ağustos gibi oluyor..

Bunun tamamen siyasi olduğunu ve daha sonra dini bir ritüel haline getirilmeye çalışıldığını belirtmeliyim..

Yılbaşını kutlamanın herhangi bir anlamı yok. Allah-u Teala Müminin süresinde Müslümanlara boş işlerden kaçınmaları tavsiyesinde bulunmuştur..”

Yılbaşı kutlamasının anlamsız bir kutlama olduğunu aktaran Prof. Dr. Bayındır, devamında şunları kaydetti..

– Abdulaziz Bayındır:

“Dinimiz piyango biletini haram kılmıştır. Dini açıdan caiz görülmeyecek şekildeki eğlenceler zaten herkes tarafından biliniyor. Bunlar boş işler ve Allah-u Teala bizi boş işlerden uzak kalmamızı istiyor. Bu tamamen Batı özentisidir. Ay isimleri, ayların gün sayısı v.s. bütün bunların hepsi siyasidir ve Batı özentisidir.”

🔵 Prof. Dr. Mehmet Hayri Kırbaşoğlu: ‘Ne helal ne de haram, mubahlar kısmındadır‘

Prof. Dr. Mehmet Hayri Kırbaşoğlu ise yılbaşı kutlamasının evrensen bir kutlama olduğunu ve bunun bir dinin kültürü veya sembolü olmaktan çıktığı kanaatinde.. 

– Mehmet Hayri Kırbaşoğlu:

“Noel ve yılbaşı ayrı şeyler. Noel’in yılbaşından bir hafta önce kutlandığını hatırlatayım.. Hz. İsa’nın doğumu olsa bile Müslüman, Yahudi ve Hristiyanlar arasındaki ilişkileri göz önüne aldığımızda Hz. Peygamberin doğum günü olan Mevlit Kandili’ni kutlayan Müslümanlar, Hz. İsa efendimizin doğum gününün kutlanmasına neden karşı çıkıyorlar. Buna bir cevap aramak lazım. Bu helal veya haram noktası değil, bu mubahlar kısmında. Yani ne helal ne de haramdır..

Kimileri de Müslüman bir ülkede yılbaşı kutlanmaz diyen Müslümanların ülkede yolsuzluk, hırsızlık, adaletsizlik olmaz diye söyleyemediğini şeklinde eleştiriler yapıyor. Müslümanlar tamamen böyle şekilsel ve görüntüsel söz konusu olduğunda ucuz kahramanlık sergiliyorlar. Ancak adalet, yolsuzluk ve adam kayırma gibi yasa ve ahlaka aykırı niye İslam’a aykırılığı akıllara gelmiyor bu dindar kesimlerin. Bu konuda çokça eleştiriler yapılıyor. Bu eleştiriler çok haksız görülmüyor.”

🔵 Prof. Dr. Caner Taslaman: ‘Kutlanmasında bir sakınca yoktur‘

İlahiyatçı yazar Prof. Dr. Caner Taslaman da bir şeyin haram olması için onun Kur’an-ı Kerim’de geçmesi gerektiğini söyledi.

– Prof. Dr. Caner Taslaman:

“Bir başkasının yaptığını yapmakla o şeyin haram olmayacağını ifade etmeliyim.. Peygamberimizin döneminde müşrikler ile Müslümanların giydikleri arasında büyük bir fark yoktu. Müslümanlar sarık ve cübbe giyiyordu onlar da giyiyordu..

Günümüzde camilerin aldığı mimarinin çoğunlukla Bizans mimarisi olduğunu hatırlatayım..

Hiçbirimiz ‘bu camiler olmaz, yıkılsın’ diyor mu? Şu an birçok kişinin giydiği ceketler, kravatlar gibi elbiseler bile Batı kültüründe üretilmiştir. Her gün seyredilen televizyon bile bizim kültürümüzde üretilmiş bir şey değil. Yeni yılda insanlar taksim kullanıyorlar. O takvimde aylardan oluşan 12 bölüm var. Bunun sonuna gelindiğinde yeni bir yıl başlıyor ve bunu kutluyorlar. Bir doğum gününü kutlamak veya üniversiteye giren öğrencinin girişini kutlamak gibi bir şeydir. Kutlanmasında ufacık bir sakınca yoktur. Bu kutlanırken İslam’da haram olan şeylere girerse o zaten haramdır.”

© The Independentturkish//Abdulhakim Günaydın

Papazlar Noel Baba’yı neden yaktı?

🔵 Noel Baba nereden geldi?

– Kilise Babaları, Noel Baba’dan neden gıcık kaptı?

– Henri Matisse’in Noel Gecesi Maketi 1950’li yılların Fransa’sında ne ifade ediyordu?

– Avrupa’nın eski çağ resim sanatında, Noel Baba’yı gösteren eserler neden yoktur?

– 24 Aralık tarihli France-Soir gazetesinde yer alan haber şöyle:

“Bir Noel Baba maketi, dün öğleden sonra Dijon Katedrali’nin parmaklıklarına asıldı ve halkın huzurunda yakıldı..

İbretiâlem için düzenlenen ve kilise okullarından gelen yüzlerce çocuğun önünde gerçekleşen bu gösteriyi yapan din adamları, ‘Noel Baba’yı gaspçılık ve sapkınlıkla suçlayarak mahkûm ettiklerini’ açıkladı..

Özellikle de İsa’nın doğumuna ilişkin öykülerden titizlikle uzak tutulan devlet okullarının tümünde Noel Baba’nın bu denli yaygın biliniyor, seviliyor olması, kilise tarafından şiddetle kınanıyor..

Pazar günü öğleden sonra saat üçte, ak sakallı adamcağız, birçok masumun başına geldiği gibi yakıldı. Ateş sakalını sardı ve dumanlar içinde gözden kayboldu..

İnfaz sonrasında, kilisenin yayımladığı bildiri şöyledir:

Yalana karşı mücadele etme arzusundaki tüm Hıristiyan ailelerini temsilen, Dijon Katedrali önünde toplanan iki yüz elli çocuk, Noel Baba’yı yakmıştır..

Bir gösteriden ziyade simgesel bir jest söz konusudur. Başkaları ağızlarına geleni söyleyip yazsalar ve Noel Baba’yı Kamçılı Baba’nın karşıtı haline getirseler de gerçekte, çocuklarda din duygusu yalanla uyandırılamaz ve bu hiçbir şekilde bir eğitim yöntemi olamaz..

Biz Hıristiyanlar için Noel Yortusu, Kurtarıcı İsa’nın doğumunun kutlandığı gün olarak kalmalıdır.”

Noel ve Yılbaşı: Noel’in esin kaynağı Türklerin Nardugan Bayramı!

🔵 Tüm yazılanlar vallahi de billahi de doğru.. Bu satıra kadar yazılmayan tek şey olay yılının 1951 olduğudur.

Büyük usta Henri Matisse bu olaydan bir yıl sonra, 1952’de Maquette for Nuit Noel /Noel Gecesi Maketi’ni yaptığında, aklında elbette Noel Baba’ya reva görülen bu zalimlikler vardı..

Time-Life dergisi, Rockefeller Center’daki Noel kutlamaları için böyle bir eser istediğinde Matisse seksenli yaşlarındadır ve hastadır. Ancak resimden uzaklaşmak bir yana farklı yöntemler geliştirmiştir..

– Kesip ve çoğunlukla guaşla renklendirdiği kağıtlarla yeni formlar yaratmaktadır.

.

Peki… Avrupa’nın pek çok ülkesinde ve kentinde Noel Baba’yla kilise ehlini böyle karşı karşıya getiren neydi?

Boyutları maket yakmaya, bıçakla maket kafası kesip teşhir etmeye varan bu vahşet niçindi?

– Noel karakteri, dünyanın “Pagan” zamanlarına aitti..

Kilise örneğin Yunan mitolojisinden aldığı mitleri içselleştirdiği gibi, Noel Baba’yı henüz sindirememişti..

Kim oluyordu Noel Baba adı verilen bu Pagan, kim oluyordu da son sürat gelip bütün Hristiyan azizlerinden, kutsal kişiliklerden daha itibarlı bir yere oturuyordu..

– Kilise için bu Pagan her şeyden önce, göklerdeki İsa’nın bütün rolünü olmasa bile, pay çalıyordu.

Dahası da var: Sanki onları hedef almışçasına gölgede bıraktığı, hatta işlevsiz kıldığı önemli iki şahsiyet vardı ki Kilise Babaları buna dayanamıyordu:

– Her Noel arifesinde Aziz Nikola, toplumuna hoş gözüken, uslu çocuklara armağanlar bahşederken,

– Aziz Kamçılı Baba da yaramazları kömürle ya da pancarla boyayarak cezalandırır ve kamçısını sağa sola sallayarak korkuturdu..

Noel Efendi hem Aziz Nikola’nın rolünü alıyor hem de Aziz Kamçılı’yı devre dışı bırakıyordu.

– Sadece armağanlar veren, dilek ağaçlarındaki istekleri gerçekleştireceğine inanılan, iyiler iyisi, gönüller sultanı bu Pagan, bu azizleri siliyordu..

Matisse’in yarattığı Noel Gecesi Maketi muazzam bir yıldızlar evrenidir..

Handiyse yeryüzündeki şiddetin ve karışıklığın üstünde, umut ilkesinin yıldızlarıdır onlar..

– Tablo bittiğinde, Matisse’le daha önce çalışmış vitray ustalarının elinde, olağanüstü bir vitraya dönüştü. Böylece iki eser doğmuş oluyordu…  Şimdi ikisi de New York’taki Modern Sanat Müzesi’ndedir..

🔵 Noel Baba’nın Avrupa kıtasında özellikle 2. Dünya Savaşı’ndan sonra büyük bir hızla toplumsal kimlik kazanmasının ve giderek dünya halklarının yaşamına yerleşmesinin sosyolojik olarak pek çok boyutu var..

– Örneğin milyonlarca insanın öldüğü iki büyük savaştan sonra armağan alma, verme olgusu hem göçmüş ekonominin -bir zaman kesitinde de olsa- canlanmasını hem de göçmüş toplumsal psikolojinin kendini yenilemesini sağlıyordu..

İnsanların birbirleri için yeniden bir şey yapabilme gücüne, tutunma ve neşelenme düşlerine katkısı bunlardan sadece ilk akla gelenlerdir..

eserlerinde gökyüzü imgesi

Matisse’in 1937–38’de yarattığı Two Dancers / İki Dansçı ya da 1944’te yarattığı Icarus (Icare) (Jazz Kitabı, VII Resim) gibi eserleri başta olmak üzere yükseliş, özellikle son dönem eserlerinde gökyüzü imgesi epey yer almıştır..

Özellikle İkarus bu imgeyi taşıyan ve yaygın bilinen bir eserdir. Zira, mitolojik kahraman İkarus ustanın elinde, salt söz dinlemeyen bir genç olmanın ötesine geçmiştir..

–  Kalbinin yerinde bir kor, bir cevher yanan bir isyancı; ateşini kendi kalbinde taşıyan bir başka yıldızdır. Kazanmanın ya da kaybetmenin değil bir şey yapmanın vecd hali, bir meditasyondur..

Noel Gecesi Maketi bütün bu eserlerle birlikte düşünülünce, zihindeki yeri daha da berraklaşıyor..

🔵 Ak sakallı Noel bizim Hoca Nasreddin’den hayli çevik ve elbette “cömert.”

– Üstelik kürklü ve lâl rengi paltosuyla, çizmeleri, kemeri, külahıyla filan tam bir tarz Ademdir.. Buna bir de geyiklerin çektiği kızağı filan ekleyince offf… Bir ayağı bu dağda öteki karşı dağda Anadolu halklarının Hızır’ına benzer bir kraldan söz ediyoruz demektir..

İkinci Dünya Savaşı öncesi yıllara kadar, Avrupa’nın kültür dokusundaki küçük göçmen topluluklar dışında adı pek de bilinmeyen, anılmayan bir figürdür Noel Baba..

– Bu yıllardan sonra da kilisenin gıcık olduğu bir karakterdir. Bu nedenle Avrupa resim sanatının eski çağlardaki ustalarının fırçasına konuk olması da pek mümkün olmamıştır..

Dolayısıyla onun kılık kıyafetinin Avrupa’daki doğuşuna ve yerleşmesine ilişkin pek fazla sanatsal veri bilmiyoruz..

Muhtemelen, doğduğu Güney ve Kuzey Amerika halklarının kültürlerinden, yakın olarak da Danimarka Grönland kültüründen Amerika’ya oradan da Avrupa’ya getirdiği kıyafetleri ve siması modern tekniklerle bir kalıba döküldü ve biteviye tekrarlandı..

Ancak… Modern Noel Baba’ya Avrupa resim tarihinde benzeyen bir figür var..

Var ama bu ressamın niyetinden çok farklı olarak var. Bakanların eski bir tanıdık görmüşçesine duraksayıp gülümsedikleri biri…

Giovanni Bellini’nin Venedik’teki San Zaccaria / Aziz Zekeriya Sunağı’ndaki “Azizler, Madonna ve Çocuk İsa” tablosundaki Aziz Jerome sanki bütün hediyeleri dağıtmış, çocukların gönlünü hoş etmiş huzur içinde dua ediyor..

Belki de tersi; bulması gereken onca hediyeyi bulmak, gidermekle yükümlü sayıldığı yoksunlukları çözebilmek için okuyordur dualarını.

Bunlarla ne Belini’nin 1505 yılında yarattığı Aziz Jerome’nin Noel Baba’nın kılık kıyafetinde bir etkisi olduğunu söylemek istiyorum; ne de “ressamın kehaneti” gibi bir düşüncem var.. Dedim ya çağlar öncesinden gelen bir sanat eseri sizi bir tanıdığınız oradaymış gibi gülümsetiyor.

Matisse’e dönelim. Noel Gecesi Maketi aslında toplumsal bir hareketin, kilise karşısında kazanmasının da bir kutlamasıdır..

– Yukarıda bir örnek verdiğim Noel Baba’nın yakılması haberleri, halkı ikiye böldü. “Kendilerini okullarına kilitlemekten” söz eden öğrencilerden velilerine pek çok yerden kitlesel tepkiler yükseldi..

– Dini kurallar bakımından esnemesi zor Katolikler bile ikiye bölündü..

İrili ufaklı pek çok yayın organı olayları sayfalarına taşıdı. Noel Baba’ya horozlanan papazlar geri adım attı; hatta aralarında Noel Baba cicilemeleri yapabilenler, basının önüne çıktı..

– Ve Belediye Başkanlığı, neredeyse kiliseye aldırış etmediğini, hatta kafa tuttuğunu beyan eden ve bir bildiri sayılabilecek davetini yayımladı:

“Dijon kenti, dün katedralin önünde katledilen Noel Baba’nın dirilişini beklemektedir. Bu akşam saat 18.00’de Noel Baba vilayet binasında dirilecektir. Bütün Dijonlu çocuklar, projektör ışıkları altındaki vilayet binasının çatısından Noel Baba’nın onlara söyleyeceklerini dinlemek için Kurtuluş Meydanı’na davetlidir.”

Noel ve taraftarları kazanmıştı..

Alman faşizminin Fransa’yı işgalinde pek de iyi sınav vermemiş olan ve halk nezdinde “çürümüşlük” ve “değersizlikle” anılan kilise kaybetmişti..

Matisse bu kendiliğinden devrimci tavrı görmüştü. Halk kendi Noel’ini küllerinden yeniden doğurmuştu. Time-Life dergisi, kilisenin 1 yıl önce yaptıklarını handiyse hiç anmadan, bu zaferi bir sanat eseriyle kutluyordu.

🔵 Noel kutlamalarının din dünyasına yerleşmesi…

Paganlıkla, Hristiyanlık öncesi Roma devirlerindeki kutlamaların ve Hristiyanlığın bir karması olan Noel kutlamalarının din dünyasına yerleşmesi epey çalkantılı oldu..

– Örneğin, Pagan devirlerde kutlanan Kış Gündönümü (Yeni Yıl) 25 Aralık gününe denk geliyordu. Ancak Miladi takvim kabul edilince bu tarih 21 Aralık gününe kaydı. Hristiyanlığın çoğunluğu 25 Aralık’ta karar kıldı. Ermeni Kilisesi hariç…

– Noel Baba, yetişkinlerden çok, çocuklara ilişkin imajlar ve etkinliklerle toplumların yaşamına yerleşti. Bu, bir anlamda o Pagan’ın aslına dönüşüydü. Çünkü salt çocuklara ait bir gün Hristiyanlıktan asırlar önce Kuzey ve Güney Amerika halklarından Kafkaslara kadar pek çok halkın kültüründe vardı..

Göç yollarında ya da yeterli beslenmeden mahrum oldukları için çocuk ölümlerinin can yakıcı yoğunlukta yaşandığı çok uzak çağlarda başlamıştı çocuklara bir gün armağan etme geleneği..

Ben komşularım, dostlarım başta olmak üzere bütün inananların Noel’ini kutluyorum.

Barış daima üstümüzde olsun.

Tevfik Taş// Duvar

NOT: Bu yazıyı yazarken yararlandığım ve antropolojik bakımdan çok kıymetli başka konularla birlikte Noel Baba’nın Pagan kökleri üzerine Türkçeye çevrilmiş en güzel metinlerden birini de içeren Claude Levi-Strauss’un Hepimiz Yamyamız (Metis Yay) kitabını okumanızı öneririm. 

Halkı Müslüman olan ülkelerde ve gurbette yaşayan Müslüman topluluklar arasında da her sene Noel ve yılbaşı kutlamalarına karşı tutumun ne olması gerektiği noktasında yaygın bir tartışma yaşanıyor..

🔵 Yılbaşı kutlamalarını haram sayan İslamcılarla karşı çıkanlar arasındaki tartışmalar

Halkı çoğunlukla Müslüman olan üç ülkede (Brunei, Tacikistan ve Somali) 2015 yılından itibaren yeni yıl kutlamaları yasaklanmıştır.. Şöyle ki:

– Tacikistan’da kamu alanlarında ve halka açık yerlerde “Noel Ağacı” süslenemez, havai fişek gösterisi yapılamaz..

Sadece başkent Duşambe’de bir adet çam ağacı sembolik olarak süslenmektedir.. 

– Somali’de Müslümanların inancını zedeleyebilecek kutlamalar gerçekleşebilir gerekçesiyle kolluk kuvvetleri sokaklarda denetim yapıyorlar.

Büyük bölümü Hıristiyan olan Birleşmiş Milletler görevlileri ile uluslararası yardım kuruluşu çalışanları ise yılbaşını evlerinde kutlayabiliyorlar. ¹

Son olarak bu tür yasaklamalara 2021 yılında iktidara geçen Taliban’ın yönettiği Afganistan da eklendi..

Yukarıdaki dört ülkeyi saymazsak, halkı Müslüman olan ülkelerde ve gurbette yaşayan Müslüman topluluklar arasında da her sene Noel ve yılbaşı kutlamalarına karşı tutumun ne olması gerektiği noktasında yaygın bir tartışma yaşanıyor..
 

🔵 Tartışmanın daha iyi anlaşılabilmesi için batılı bir kaynaktan Noel’in tanımına bakacağız..

– Noel Bayramı, her yıl 25 Aralık’ta kutlanıyor..

Kutlamalar 24 Aralık’ta Noel arifesiyle başlıyor ve bazı ülkelerde 26 Aralık akşamına kadar devam ediyor..

Ermeni Kilisesi mensubu bazı Doğu Ortodokslar, Noel’i Jülyen takviminde 25 Aralık’a denk gelen 6 Ocak’ta kutluyorlar..

– Noel, Hıristiyanlar tarafından ‘Kurtarıcı Mesih’ olarak kabul edilen Hz. İsa’nın doğum gününün geleneksel olarak kutlandığı bayram…

Bu bayramın temelinde ise antik çağlardan kalma pagan ve Roma kış festivalleri olan Yule ve Saturnalia bayramları var.. 

Günümüzde Noel, Hıristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan, dini esaslarından arınmış, hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan evrensel bir bayram haline geldi. Bu değişikliğin en belirgin simgelerinden biriyse ‘Noel Baba’ figürü oldu..

‘Noel Baba’ efsanesi, Piskopos Nikola’yı konu alan Hollandalı Sinterklaas öyküsüne dayanıyor..

– ‘Noel Baba’nın, sene içerisinde ‘yaramazlık yapmayan’ çocuklara hediye getirme geleneği ise İskandinav mitolojisindeki tanrı Odin’den geliyor. ²
 

🔵 Bizdeki tartışmanın tarihi çok daha eski zamanlara, Osmanlı’da Tanzimat-İttihat Terakki-Cumhuriyet devirlerine kadar uzanıyor.

Burada yakın dönemden bazı örnekler sunmakla yetineceğiz: 

– İlk örnek, 26 Aralık 2013 tarihli Vatan gazetesinden: 

“İslamcı çevrelerde her yılbaşı öncesi tartışma konusu olan yeni yıl kutlamaları, Anadolu Gençlik Derneği (AGD) İstanbul Şubesi tarafından Beyazıt Meydanı’nda protesto edilecek..

Protesto gösterisi için Noel Baba’ya yumruk atan bir afiş hazırlanırken, bildiri yayımlayan AGD üyeleri, ‘Yılbaşı toplumsal bir isyandır. Ülkemizde kutlanan yılbaşı ve Noel kutlamaları yanlıştır. Müslümanlığımıza indirilen bir darbedir diye haykırıyoruz!’ dediler..” 
 

🔵 İlahiyatçı Prof. Dr. Beyza Bilgin

– Prof. Dr. Beyza Bilgin:

“…Türkiye’de yılbaşı Hz. İsa’nın doğumuna atfen değil, takvim başı olarak kutlanıyor. Bir Müslüman isterse kendine haram kılınanlardan uzak durup Hz. İsa’nın veya diğer peygamberlerin doğumunu da kutlayabilir… Yılbaşı toplumsal bir isyan değildir. Yeni yılı kutlamak inancı sakatlamaz..”
 

🔵 İlahiyatçı Prof. Dr. Saim Yeprem

– Prof. Dr. Saim Yeprem:

“Yeni takvim yılını kutlamanın bir sakıncası olduğunu düşünmüyorum. Hıristiyan ve putperest dünyanın Noel âdetleriyle bağlantılı kutlama yapılması durumunda dinimizce tasvip edilmeyen bir durum ortaya çıkar. Ancak ülkemizdeki kutlamaların Müslümanlık değerlerine karşı çıkmak için yapıldığını söylemek fazla abartılı bir düşünce olur..

Kur’an, Müslüman olmayanların mukaddes değerlerini aşağılamayı yasaklamıştır. Noel Baba, Hıristiyanlar için mukaddes değer taşıyorsa hakaret içeren afişlerden uzak durulması gerekir..” ³

Şimdi sözünü edeceğimiz örnek ise Cezayir’den: 

Cezayir halkı, her yıl ocak ayında düzenlediği yılbaşını kutlama geleneğini Amazigh (Berberi) toplumunun 2972. yeni yılı vesilesiyle daha coşkulu bir şekilde kutluyor.. 

Cezayir hükümeti, Amazigh yılının ilk gününü diğer dini ve milli bayramlar gibi tatil ilan edince, Amazigh yılı kutlamalarıyla ilgili ‘helal ve haram’ tartışması İslamcılar tarafından derhal gündeme getirildi..
 

Buradan hareketle, ‘Cezayirli kimliği’ meselesi de birtakım gerginliklere yol açtı. İslamcılar karşı tarafı, ‘kâfir ve müşrik’ olmakla suçladılar. 

Tartışma toplumu ikiye böldü: Bir yanda ‘küfr ve şirk’ olduğu gerekçesiyle Amazigh yılını kutlamanın caiz olmadığına dair fetva verenler, diğer yanda meselenin bu durumla alakası olmadığını düşünenler vardı… 

🔵 Tarih profesörü Rabih Lunisi

– Rabih Lunisi:

Cezayir halkı Amazigh Yeni Yılı’nı normal bir şekilde kutluyor. Tüm bu hayali savaşların kıvılcımını bir grup entelektüelin ateşlediğine inanıyorum. Arap milliyetçileri ya da İslamcılar bu fitili ateşleyenlerdendir..

Atalarımız İslam’a döndüğünden beri kimse bu kutlamayı yasaklamadı. Cezayirli din âlimleri, örneğin Abdülhamid İbn Badis gibi âlimler de bu bayramı kutlardı..

Kaynaklarımızdaki garip dini kavramların da etkisiyle bu yasak olgusu yakın zamanlarda ortaya çıktı. Ne yazık ki Peygamberimizin doğum gününün kutlanması da yasaklanmıştı. ⁵
 

Kutlamalara katılmanın “haram/günah” olduğunu söyleyen selefi, bağnaz ve tekfirci kesimlerin gerekçelerini de sıralayalım: 

Yılbaşı ile Noel birbirinden farklıdır. Fakat Noel kutlamalarının devamı sayılabileceğinden yılbaşı gecesi onlar (Hıristiyanlar) gibi eğlenmek, çam kesip evi çamla süslemek caiz olmaz. 

Yalnız Hıristiyanların değil, Yahudilerin ve bütün bâtıl dinlerin ibadetlerini yapmak, onlara benzemek olur.

Kâfirlerin ibadetleri ve çirkin işleri hariç, mubah (yani ne haram ne de helal olan) âdetlerini yapmakta mahzur (sakınca) yoktur.

Noel’i kutlamak asla caiz değildir. Ancak zaruret halinde caiz olur. Mesela devletlerarası protokolde zaruret olduğu için kutlamak caizdir. 

Keza, Noel ile ilgisi olmayan yılbaşında Müslüman’a tebrik yazıp yeni yılın insanlık için, Müslümanlar için hayırlı olmasını dilemek de günah değildir. Yahut (yeni yılın kutlu olsun) diyene, (seninki de kutlu olsun) demek günah olmaz…

Ebül Hafs-ı Kebir diyor ki: ‘Bir kimse Allahü Teâlâ’ya 50 yıl ibadet etse bile, Nevruz gününe katılıp bir müşrike, bugünün şerefine yumurta hediye ederse kâfir olur…

Başka günlerde almadığı bir şeyi, o gün satın alırsa, Nevruz’a değer verme manasında kâfir olur. Değer vermeyip yalnız yiyip içmek için almışsa, kâfir olmaz.’ (Kaynak: Dürrul Muhtar, cilt 5, sayfa 481.) ⁶

Yasak/haram alanını genişleten bir örneği de sunalım: 

– Noel Yortusunu Hıristiyan âlemiyle birlikte kutlamak da büyük günahlardan biridir. Müslümanların kaçınması gerekir… (Bkz. Celal Yıldırım, İslam Fıkhı)

Aynı maksatla o günlerde tebrikleşmek ve hediyeleşmek, hindi vb almak, yemek, ziyafet çekmek, bu tür kutlamalara katılmak, o günlerde bayram niyetiyle çocuklara elbise almak ve pişirdikleri yemekleri pişirmek caiz değildir..

Yılbaşı kutlamaları için matbaa sahiplerinin davetiye, afiş, kart vb şeyleri basmaları da aynıdır. Yani bunlar sırf yılbaşına özel olarak kullanılacaklarsa, yapılıp satılmaları aynı derecede mahzurludur. Eşantiyon eşya için de aynı şey söylenir. Ancak satıcılar bizzat yılbaşını kutlamış gibi günah almazlar..

Hindi gibi sırf o günlere mahsus şeyleri, o günlerde satmak, fasıklara ‘günahta yardım’ anlamı taşıdığından, haram ya da tahrimen (yasakla babında) mekruhtur. Ancak alacağı para haram değildir. Haram ve günah olan o işi yapmasıdır.. ⁷

🔵 Diyanet-Sen (Türkiye Diyanet ve Vakıf Görevlileri Sendikası) Genel Başkanı Mehmet Bayraktutar..

– Mehmet Bayraktutar:

 

“Toplumun genlerine kadar indirilmeye çalışılan, emperyalist ekonomi lobilerinin planlarından ibaret olan ve ne yazık ki, insanları israfa sürükleyen Noel’in bizimle bir alakası yoktur. Fakat yapılan algılar meyve vermiş. Bizden olmayanı bizimmiş gibi kutlayan bir nesil olmaya başladık..

Toplumun değer yargılarını linç eden bu düşünce şekli, bozulan kitaplarda da hak din olan Kur’an-ı Kerim’de de şu an kutlanan şekle olur emri vermez. Sırf batının ekonomi lobisine destek olarak ortaya çıkan bu sistemin birer parçası olmaksa, asla bize yakışmaz..

Hz. İsa’nın doğum günü olarak lanse edilmeye çalışılan, israfın, içkinin, fuhşun, kumarın bu günün bir parçası olarak görülmesi ne İncil’de, ne Tevrat’ta, ne Zebur’da yazar…” ⁸
 

Benzer bir görüşe yine bir İslami web sitesinde rastlıyoruz..

 

Bayramlarında Hıristiyanları kutlama konusunda sakıncaları olan şeyler şunlardır: 

– İçten olmasa bile zahiren bayram münasebetiyle onlara sevinç ve mutluluk duyduğunu göstermek, onları pohpohlamak (şirin görünmek için onlara samimi olmayan iltifatlarda bulunmak) ve bayramda yaptıklarını onaylamak.. 

– Her ne şekilde olursa olsun, Hıristiyanların bayramlarına katılan ve bayramlarında yapılanları onaylayan herkes için hüküm aynıdır, haramdır..

– Tıpkı (bayram münâsebetiyle) hediye almak, sözlü olarak (bayramı) kutlamak (tebrik etmek), işi bırakmak (o günü tatil ilan etmek/yılbaşı tatili gibi), (bu güne özel) yemekler hazırlamak, bayram geleneklerinden olan oyun ve eğlence yerlerine gitmek gibi…

– Niyetin iyi olması, o işi câiz kılmaz. Bu amellerin zâhiri, haram denmesi için yeterlidir..

–Şeyhülislâm İbn-i Teymiyye (Allah ona rahmet etsin), ‘Ahkâmu Ehli’z-Zimme’ isimli kitabında şunları yazmıştır: 

‘Bayramlarına âit olan bir şeylerde Hıristiyanlara benzemek, Müslümanlara helal olmaz. Müslümanların, bu münâsebetle ziyâfet vermeleri, hediye alıp-vermeleri, bayramın ihyâ edilmesine yardım eden (çam, mum ve hindi gibi) şeyleri satmaları, bu bayramlarda çocukların oyun ve eğlence yerlerine gitmelerini sağlamaları (buna imkân vermeleri) ve bu günde süslenmeleri (yeni giysiler giymeleri) helal olmaz…

Küfrün sembolleri olan ve onlara âit olan şeyleri kutlamak, ittifakla haramdır. Örneğin, gayrimüslim birine ‘Bayramınız kutlu olsun’ veya ‘bu bayram ile huzur içerisinde olasınız’ diyen bir Müslüman, küfürden kurtulsa bile, bunu söylemesi haramdır. Çünkü bu hareket, haça secde etmesinden dolayı onu kutlama mesâbesindedir. Hatta bu, Allah Teâlâ katında ondan daha büyük bir günah, içki içmekten, insan öldürmekten ve zinâ etmekten daha şiddetlidir..

 

Bayramlarının yararına olan bir şeyi Hıristiyanlara satmaları, Müslümanlara helal olmaz. Onlara et, kan ve elbise satmaları ve onlara ödünç binit (araç) vermeleri helal olmaz. Onların dininden olan bir şeyde onlara yardım edemezler. Çünkü bu davranış; onların şirkini yüceltmek, ona tâzim (ululama) göstermek ve küfürlerine yardım etmektir..

Müslüman devlet başkanlarının da Müslümanları bunları yapmaktan yasaklamaları gerekir.’ ⁹

 

🔵 Prof. Dr. Ekrem Buğra

 

“Ulemaya göre; gayrimüslimlere benzemek birkaç türlüdür. İnançta benzemek caiz değildir. Hatta başka dinlerin şiarına (sembollerine) hürmet etmek, mesela bilerek ve isteyerek haç takmak, Noel ve Nevruz kutlamak, reenkarnasyona (ruh göçüne) inanmak, yogaya ibadet etmek küfürdür.. 

Günlük âdetlere benzemek kasıtlı bir benzeme değilse, eğer duş, telefon ve trafik gibi teknik buluş gibi faydalı şeyleri kullanma söz konusuysa, bu alışkanlıklarda benzemek caizdir, bazen de lazımdır. Yılbaşı, anneler günü, pasta mumu, kravat, frenk gömleği gibi faydasız şeylerde onlara benzeme kastı yoksa caizdir. Kasıtlı ise bu caiz değildir..” ¹⁰

🔵 Ahlaki Değerlerimizi Koruma Derneği (AHDER) .. 

“Yılbaşının, Türkiye’de de özellikle son dönemlerde gittikçe artan bir ilgiyle kutlanmakta olduğu dikkati çekmektedir..

En dindar bildiğimiz marketlerde dahi çam ağacı, Noel baba kostümleri, süs malzemeleri satılıyor, kasaplar hindi eti getiriyor, esnaflar işyerini, vitrinlerini farklı şekillerde süsleyerek yılbaşı ve Noel’e hazırlıyor.
Soruyoruz, bunlar Müslüman’a, Müslüman bir topluma yakışıyor mu? Müslümanlar neyi kutladıklarını biliyorlar mı? Elbette hayır!

Biz, bunun kaynağının bizlere 100 yıldır reva görülen din cehaleti olduğunu düşünüyoruz… 

Şu halde yılbaşı kutlamalarından; ağaç süslemekten, hindi alıp pişirmekten, Noel figürlerinden, tebrikleşmeden, piyango bileti alıp satmaktan, geç vakitlere kadar televizyon karşısında türlü sapkınlığı seyretmekten sakınalım..” ¹¹
 

Benzer bir reddiyeci anlatımı ise bir radyo yayınından aldık…

“Bizdeki Kartel medyası ve sözüm ona sözde İslamcı şuursuz ve basiretsiz (istisnalar hariç) medyanın Nevruz bahar şenliği diye şen şakrak yaptıkları yayınlarla Müslümanları bu bayramı kutlamağa teşvik ediyorlar..

Onlar ki ‘Zur’a şahitlik etmezler’ yolundaki ayet (Furkan suresi, ayet 72) hakkında İbn Abbas, Mücahid, Ebu Aliye, Tavus, Muhammed İbni Sirin, Dahhak ve Rebi bin Enes dediler ki:

‘Müşriklerin bayramıdır. Mümin kullar, onların bayramlarına katılmaz!’

Hz Abdullah bin Amr r.a. dedi ki:

‘Her kim, Acemlerin ülkesinden geçerse (müşriklerin toprağında ikamet ederse), onlarla beraber Nevruz ve Mihrican bayramlarını kutlar ve ölünceye kadar bu hal üzere onlara benzerse, kıyamet günü onlarla beraber haşrolur.’

Buna göre: Nevruz günü ateş yakmak, ateş üzerinden atlamak, etrafında halay çekmek, o güne mahsus şenlikte bulunmak, katılmak, alkışlamak… bunların tamamı küfür âdetidir ve haramdır. 12

🔵 Akit gazetesindeki Ali Sandıkçıoğlu

– Ali Sandıkçıoğlu:

“Şu günlerde ülkemizde yılbaşını kutlamak için yoğun bir hazırlık göze çarpmaktadır. İşyerlerinde yılbaşı indirimleri (!) binlerce liralara mal olan vitrin ve baştan aşağı bina süslemeleri, gazete ilanları, şimdiden sokaklara dolaştırılıp satılmaya çalışılan hindiler…

Birçok firma tarafından gazetelere verilen çarşaf çarşaf yılbaşı ilanları. Büyük otellerde akıl almaz hazırlıklar… 

Yılbaşı ve Noel’in Müslümanlar veya İslamiyet’le bir alakası var mıdır? Buna vereceğimiz cevap elbette ki hayırdır… 

Yılbaşının yanında bir de Noel Baba çıkardılar. Noel, Hıristiyanlar için hayali bir efsanedir. Müslümanlar için hiçbir şey değildir…

Mevzuya bir de tasavvufi yönden bakacak olursak; İmam-ı Rabbani Müceddidi Elfi Sani Hazretleri bu hususu şöyle açıklıyor:

‘Hinduların bayram günlerine, ateşe tapanların Nevruz günlerine, Hıristiyanların Noel gecelerine ve diğer paskalyalarına hürmet etmek ve o zamanlarda onların âdetlerini onlar gibi yapmak şirk olur, küfre sebep olur.’ (Mektubatı Rabbani 3/41) ¹³
 

Yukarıda bahsedilen İslami gerekçelere karşı çıkıp itiraz eden kesimlerin toplumsal bir karşılığı bulunuyor.

Sorgulama ve itiraz ise şu noktalardan başlıyor: 

– Kur’an’da Hz. Muhammed’den önceki peygamberleri kabul etmenin şart olduğu yazılıdır. İslam’ın ön kabullerinden biri de peygamberlere inanmaktır. Dolayısıyla resul ve enbiyaların izinden gidenlerin dinsel, sosyal ve kültürel içerikli (doğum günü, bayram, şenlik, yortu, paskalya, şükran günü gibi) kutlamalarına “haram” diye karşı çıkmanın manası nedir? Bu tür şenliklere katılan veya beğeniyle bakan Müslümanlar niçin günah işlemiş muamelesi görüyorlar? 

 

– Vahabi-Selefi meşrebin yaygın olduğu Körfez ülkelerinde (Birleşik Arap Emirlikleri-BAE, Kuveyt, Katar gibi) yılbaşı kutlamaları yapılıyor. Mesela Suudi Arabistan, 2020 yılını kutlamak için başkent Riyad’da resmen havai fişek gösterileri düzenledi. Kutlamalara katılanlar yeni yılı coşkuyla karşıladı ve gösterileri büyük ilgiyle izlediler. 2021’de ise Katar, BAE, Mısır, Lübnan ve Fas’ta benzer şenlikler gerçekleşti..
 

Acaba Körfez’deki Vahabi-Selefi Ulema, niçin itirazda bulunmadı?

🔵 Tarih yazarı Sinan Meydan

İslamcı kesimin bahsedilen gerekçelendirmelerini dolaylı yoldan eleştirip sorgulayan görüşlere de yer verelim

– Tarih yazarı Sinan Meydan:

 “Tarihi kaynaklara göre Mekke’nin fethi, Hicri Takvim uyarınca 20 Ramazan 8’de gerçekleşmiştir. Miladi Takvim’e göre bu, 11 Ocak 630 tarihine denk geliyor. Diyanet’in resmi sitesi de bunu doğruluyor.. Mekke’nin Fethi’nin 1 Ocak’ta olmasını bir kenara bırakın, o devrin Müslüman savaşçıları fetih için henüz yola çıkabilmişlerdi…” 

🔵 İlahiyatçı ve yazar İhsan Eliaçık

– İhsan Eliaçık:

“Yılbaşı kutlamasına alternatif olarak Mekke’nin Fethi tarihini 1 Ocak olarak belirleyip kutlama yapanlar, kendilerince güya farklı olmaya çalışıyorlar. Aslında yılbaşına karşı bir çıkış söz konusudur. ‘Biz farklıyız, biz sizden ayrıyız’ demek isteniyor bu uygulamayla.

Yılbaşında günah işleniyor bunlara göre. Bu kafa yapısına bakılırsa dünyanın en korkunç şeyi bu yılbaşı kutlamasıdır! İnsanların eğlenmesi, dans etmesinden korkuyorlar…

Güya amaçları şuymuş: O gün insanlar TV seyredeceğine, ister istemez günaha gireceğine, kutlamalara katılacağına, Mekke’nin Fethi tarzı etkinliklere katılarak günahtan uzak dursunlar..

Gaye bu olunca, Mekke’nin Fethi tarihini geriye çekerek, 1 Ocak diye bir gün icat ettiler. Aslı yoktur, esasen gerek de yoktur. Sadece kimlik oluşturmak, uydurmak için bunları kullanıyorlar..

Yani bunları yapınca batılı olmuyoruz. Hâlbuki Batı çıkışlı kapitalizme zerre itiraz etmiyorlar!^” 14

 
Devamı gelecek…

^Kaynakça:

<sup>1. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/uc-islam-ulkesinde-yilbasi-kutlamalari-yasaklandi/495632. 24 Aralık 2015.
2. https://tr.euronews.com/2021/12/24/noel-ve-yilbasi-kutlamalar-nedir-nasil-dogdu, Hüseyin Koyuncu, 14 Aralık 2022.
3. https://www.gazetevatan.com/gundem/yilbasi-inancimiza-aykiri-mi-595461.
4. https://www.indyturk.com/node/594011/, 31 Aralık 2022.
5. https://www.indyturk.com/node/593736/, 31 Aralık 2022.
6. https://dinimizislam.com/detay.asp?Aid=2754 sitesi.
7. https://sorularlaislamiyet.com/yilbasi-size-neyi-ifade-etmektedir-islamdaki-ve-kulturumuzdeki-yeri-nedir-yilbasi-munasebetiyle-noel, 28 Aralık 2022 güncellemesi.
8. https://www.diyanetsen.org.tr/bizden-olmayani-bizimmis-gibi-kutlayan-bir-nesil-olduk.
9. https://islamqa.info/tr/answers/947/kafirlerin-bayramlarini-kutlamanin-hukmu.
10. https://www.ekrembugraekinci.com/article/?ID=1124&tarihte-gayri-muslimlere-benzemek-ve-yilbasi
11. http://ahder.com.tr/ISLAMIN_YILBASI_NOEL_KUTLAMALARINA_BAKISI-11-makale.html.
12. http://www.radyohadis.com/?pnum=458&pt=Nevruz+kutlanmaz.
13. https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/ali-sandikcioglu/muslumanlar-yilbasi-kutlamalarina-katilamaz-22246.html, 15 Aralık 2017.
14. https://www.birgun.net/haber/siyasal-islamcilar-cehaletten-beslenir-198171, Mustafa Kömüş, 2 Ocak 2018.</sup>

© The Independentturkish//Faik Bulut 

---