İÇİNDEKİLER
“MÜGE ANLI TOPLUMUN BİR KESİMİ TARAFINDAN CİNAYETLERİ ÇÖZEN KİŞİ OLARAK GÖRÜLÜYOR!”
Star TV ve Fox gibi kanallarda yayınlanan reality şovların istihbarat bölümünde çalışmış, eski yargı muhabiri gazeteci Ayfer Çalıkıran’ın açıklamaları
Televizyon izlemeye bayılıyoruz. Dünya genelinde günlük televizyon izleme süresi en yüksek ülkelerden biriyiz.
“GÜNDÜZ KUŞAĞINDA YAYINLANAN REALİTE ŞOVLAR BÜYÜK İLGİ GÖRÜYOR”
Kayıp ve/veya cinayet konulu reality şovlar Türkiye’ye ait bir format mı?
Ayfer Çalıkıran:
”Bu reality şovlar Türkiyeye ait bir format.”
Reality şovların, gündemi sarsan cinayet ve kayıp hikayeleri gerçek mi?
”Televizyonlarda işlenen tüm cinayet ve kayıp hikayeleri gerçek.”
Reality Şovların mutfağında kimler oluyor?
”Bu programların mutfağında, Gazeteci ve televizyon muhabirleriyle birlikte deneyimli polisler var.
Bu programların neredeyse tamamında deneyimli polisler var. Bu insanlara çok ciddi meblağlarda ödeme yapılıyor.
Birlikte çalıştığım polis ‘Cinayet konusunda ABD’deki kolluk kuvvetlerine biz eğitim veriyoruz, onlardan çok ilerideyiz’ derdi.”
“TÜRKİYE’DEKİ CİNAYETLERİN ÇOĞU PLANSIZ İŞLENİYOR.”
Failler, akraba ve hasımlar olduğu için çözülmeleri daha kolay oluyor. Bu yüzden bizde cinayetlerin çözülme oranı yüzde 80 civarındayken, ABD’nin yüksek suç oranlı bölgelerinde bu sayı yüzde 40’larda.
Cinayetlerin failleri de bu programlara katılıyor. Bu cesareti nerden buluyorlar?
Ayfer Çalıkıran:
”Failler ekrana çıkmazsa daha çok şüphe çekeceğini biliyor. Örneğin Palu ailesi… Adam ortada bir ceset olmamasına güveniyordu. Dikkat edin, suçluları canlı yayında sıkıştırdığınızda genellikle ‘Ortada delil yok ki’ karşılığı verir.”
Verilen ihbar hattı numaralarına telefon alıyor musunuz?
”İhbar hattı numaralarına binlerce telefon alıyoruz. Halkımız gerçekten de bir muhbir gibi çalışıyor.
Arayan biri diyor ki; ‘Ben onu geçen gün gördüm. Mahallede yanımdan geçti.’ Başka bir arayansa beş yıldır kayıp bir şahıs için ‘Bir ay önce karşılaştım ben bununla’ diyor. Bir ay önce yanınızdan geçen bir insanı hatırlayabilir misiniz? Beş yılda insan değişmez mi?”
O zaman neden arıyorlar ?
”Seyircilerde bu TV oyununun içine girmek istiyor. ihbar hattını, karşısında onu ciddiye alan bir muhatap var. Çok keyif aldıkları bir sosyal aktivitede içinde bulunuyorlar.”
İzleyenler, ihbar telefonları açanlar hangi cinsten insanlar?
‘İzleyen ve arayanlar çoğunlukla kadınlar. Artık arayan erkeklerin sayısı da oldukça fazla.”
Hikayeler da öncelik nasıl seçiliyor?
”Yakın zamanda yaşanmış olan hikayeler öncelik alır. Önce bu haberi yapan muhabire, ardından da mağdurlara ulaşıyoruz. Aile ile görüşüyor ve programa konuk olmaları için ikna etmeye çalışıyoruz”.
İnsanları ekrana çıkarmak kolay mı?
‘İnsanları ekrana çıkarmak çok kolay, bu konuda zorlanmıyoruz. Yoksulları ikna etmek daha kolay oluyor.”
“MÜGE ANLI CİNAYETLERİ ÇÖZEN KİŞİ OLARAK GÖRÜLÜYOR.”
Adli makamların çözemediği cinayetleri Anlı nasıl çözebiliyor?
Ayfer Çalıkıran:
”Müge Anlı çözmüyor zaten. Arka tarafta polis ve savcıyla çalışılıyor. Eğer kişi canlı yayında suçunu itiraf etmediyse olay yine kolluk ve savcılık tarafından çözülüyor. Ancak hikayeler anbean televizyonda işlendiği için izleyenler bu cinayetlerin Anlı tarafından çözüldüğünü sanıyor yani kolluğun başarısı sunucununmuş gibi görünüyor.”
Müge Anlı’nın çalıştığı kanal hükümete yakınlığıyla biliniyor. Bu durum vakaların daha kolay çözülmesine yardımcı oluyor mu?
”Kanalın Atv olmasının çok ciddi avantajı var. Kolluk kuvvetleri ile sıkıntı yaşamıyorsunuz”
YENİ BİR CİNAYET DÜŞÜNÜN …
Araştırmasını yapıyor ve bulduklarınızı televizyonda gösteriyorsunuz. Bu katilin kaçması için ona yol yordam gösteriyor. Cinayeti çözmeye yakınken, yayınladığınız bilgilerle kolluğun işini bozuyor ve katilin o cinayetten sıyırmasına katkı sağlıyorsunuz…
Kimi vakalarda polis, mağdurlara Müge Anlı’yı işaret edip “O bulsun” diyormuş; Bu doğru mu?
Ayfer Çalıkıran:
”Polise giden ama “Biz bakamıyoruz, televizyona çıkın daha çabuk çözülür” yanıtını alan mağdurlar geldi. Olay medyaya yansırsa, kolluğa talimatları veren savcılığın harekete geçmesi de çok daha hızlı oluyor.”
Savcıların önünde bekleyen dosya sayısı fazla mı?
”Her savcıda bine yakın dosya olduğunu biliyordum. Zaten yoksulların, ne savcının kapısını çalıp dosyanın durumunu soracak ne de bir avukata takip ettirecek parası var. Dolayısıyla sistemsel bir sorun var önümüzde. Bürokrasi çok ağır işliyor.”
Seçilen hikayelerin güncel olmasının yanında başka kriterler de var mı?
”Mesela aile içerisinde birden fazla kayıp, cinayet, istismar varsa çok ilgi çekici bulunuyor. Hikayenin ne kadar sürdürülebilir olduğu da önemli tabii.”
HİKAYENİN TÜMÜNÜ TEK BİR SEFERDE YAYINLAYARAK HARCAYAMAZSINIZ. BÖYLECE BİR HİKAYEDEN 10 BÖLÜMLÜK BİR SERİ YARATMIŞ OLURSUNUZ.
Cinayet ve kayıp hikayeleri gerçek! Peki, izdivaçlar da mı gerçek?
Ayfer Çalıkıran:
”İzdivaçlar tamamen kurgu. Ekrana çıkan kızlar da ajanslardan seçiliyor. Bir kısmı zaten maaşlı. Aralarında ayda dört bin lira civarında para kazananlar var.”
“SEYİRCİLER DE KURGUNUN BİRER PARÇASI.”
Ajanslardan 40 kişilik seyirci alınıyordu. Her mahallede bir ‘teyze başı’ olur zaten. Tüm reality programlarında üç kişiye mikrofon uzatılır. Biri mahallenin ‘teyze başı’dır. Hep o konuşur, diğerlerine mikrofon uzatılmaz. İzdivaçlarda da bütün teyzelere çok cüzi miktarlarda para verirdiniz. Gelip stüdyoda otururlardı. Üzerinde alkış yazan kartları kaldırırdınız, alkışlarlardı. “Aaa!” yazan ve şok olmaları istenen kartlar gösterildiğinde de şok olurlardı.
Tamamı kurgu olan bu programlar ne kadar izleniyordu?
Ayfer Çalıkıran:
”Bu kurgu programlar, açık ara zirvedeydiler. Daha sonra RTÜK tarafından yasaklandılar. Şimdilerde onun yerini Esra Erol ile boşanma programı aldı.”
“BURADA AMAÇ ÇİFTLERİN BOŞANMAMASI.”
Birbirlerine boşanma davası açmış kişiler stüdyoya çağrılıyor ve 2Gelin, sorunlarınızı burada konuşun ve çözün’ deniyor.
Cinayet ve kayıp hikayelerin yaşandığı pek çok insanın evine, mahallesine gittiniz. Nasıl bir yoksullukla karşılaştınız?
- Çalıkıran:
”Anlatılmaz yaşanır bir yoksulluk. Varoşların da varoşu. Çok yoksullar, cahiller. Genelde kırsal, jandarmanın baktığı kesimlerden. Televizyonda parlak yaşamlar izliyorlar. Cinselliğe de telefondan hızlıca ulaşıyorlar. Sosyal aktivite yapacak paraları zaten yok. Dönüyorlar en yakınındakine, ona saldırıyor ve istismar ediyor. İşte bu yüzden televizyon ve bu programalar, bu memleketin yoksullarının mahkemeleri.”
“ORTADA FAİLİ MEÇHUL BİR DAVA VAR. BU İNSANLARIN ÇOĞU ZATEN PARASIZLIKTAN AVUKAT TUTAMIYOR.”
CMUK tarafından atanan avukatlar da ne yazık ki yardımcı olamıyor. Her şeyi bir yana bırakın, çoğu zaten parasızlıktan duruşmalara gidemiyor. Tebligat geliyor, okuyorlar ama anlamıyorlar.
Araştırdığınız vakaların dosyalarında hiçbir şey yapılmamışmı?
- Çalıkıran:
”Bu dosyalarla ilgili kolluk kuvvetlerince büyük oranda birşey yapılmamış.”
“DOSYADAKİ ALINMIŞ İFADELERE BAKIYORUZ VE EN ÇARPICI OLANLARI SEÇİYORUZ.”
Bunlar saçma ve hattta hikayeyi hiçbir yere götürmeyecek ifadeler olsa bile ‘Yarınki programın beş dakikalık yerini bu doldurur’ diyerek veriyoruz.
Çok ağır dramlar tüm çıplaklığıyla televizyonda anlatılabiliyor mu?
- Çalıkıran:
”RTÜK yayın yasağı koyabilir çekincesiyle anlatamıyorsunuz. Oysa kayıp ve cinayet hikayelerinin neredeyse tamamında cinsel istismar var.”
Evlenme çağındaki kadınların kayıp hikayeleri var. Bu işin aslı ne?
”Burada da yine çoğu köylü ve yoksul. Birçoğu da aslında evlenecek paraları olmadığı için kaçıyor.”
“İKİ GENÇ EVLENMEK İSTİYOR, AİLELER DE BİLİYOR. ANCAK ORTADA DÜĞÜN YAPACAK PARA YOK.”
Tüm bu masraflara bir kılıf bulmak için kaçıyorlar. Kaçarak altın, gelinlik, düğün, ev döşeme gibi tüm giderleri zamana yayıyorlar.
Bu programların yoksul kesimler için faydalı olduğunu savunan pek çok kesim var. İçinden gelen biri olarak siz ne düşünüyorsunuz?
- Çalıkıran:
”Kanalda yapımcı da reytinge bakar. Bu programlar faydalı olma iddiasıyla yapılmıyor. Toplumun kültür ve donanımını yediden 77’ye etkileyen, besleyen TRT programlarını gördük. O dönemdeki programları göz önüne aldığımızda, reality şovlara nasıl ‘faydalı’ diyebiliriz ki?”
“ÖZEL KANALLARIN TEK DERDİ DAHA FAZLA İZLENMEK, REKLAM PASTASINDAN DAHA BÜYÜK DİLİM ALMAK. “
Acı içine kıvranan bir ailenin dramını işliyorsunuz, failleri bulmaya çalışıyorsunuz… Ancak bir de bakmışsınız ki reyting getirmiyor. Hop! Hikayeyi ‘Bundan sonrası artık savcılığın takibinde’ diyerek kesip atıyorsunuz.
İLGİLİ HABER
Minez Bayülgen
www.diken.com.tr
Leave a Reply
This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.
