DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ, SITMAYA KARŞI İLK KEZ AŞI ONAYLADI

🔵 BİLİM İNSANLARI, SİVRİSİNEKLERDEKİ SITMA PARAZİTİNİN GELİŞİMİNİ ENGELLEYEN BİR BAKTERİ KEŞFETTİ

Bilim insanları, sivrisineklerdeki sıtma parazitinin gelişimini engelleyen bir bakteri keşfetti. Şans eseri yapılan bu keşfin gerçek hayatta ne kadar etkili olabileceğine yönelik çalışmalar sürüyor..

Bilim insanları, sıtmanın sivrisineklerden insanlara bulaşmasını durdurmaya yardımcı olabilecek, doğal olarak oluşan bir bakteri türü keşfetti.

Keşif, bir deney sırasında, bir sivrisinek kolonisinin sıtma paraziti geliştirmediğinin fark edilmesi üzerine, “şansa” oldu.

Araştırmacılar bu bakterinin dünyanın en eski hastalıklarından biri olan ve her yıl yaklaşık 600 bin kişiyi öldüren sıtmayla mücadelenin yeni araçlarından biri olabileceğini söylüyor.

Bilim insanları şu an bu bakteriyi “gerçek dünya koşullarında” kullanmanın güvenli olup olmadığı üzerine çalışıyor.

-İspanya’da GSK ilaç şirketine çalışan bilim insanları, ilaç geliştirme araştırmaları sırasında bir sivrisinek kolonisinin sıtma taşımayı bıraktığını fark etti.

– Araştırmayı yürüten Dr Janneth Rodrigues:

“Sivrisineklerdeki enfeksiyon oranı azalmaya başladı ve sene sonuna doğru sivrisinekler sıtma parazitiyle enfekte olmaz hale geldi” .

Araştırma ekibi 2014’teki deneyin örneklerini dondurdu ve iki yıl sonra neler olduğunu anlamak üzere bu örnekleri yeniden incelemeye başladı.

Yapılan araştırmalar, çevrede doğal olarak bulunan TC1 adlı özel bir bakteri türünün sivrisineklerin bağırsaklarında sıtma parazitinin gelişimini engellediğini ortaya koydu.

– Dr Rodrigues:

“Bu bakteri sivrisineğin bağırsaklarında yerleştiğinde, ömrü boyunca kalıyor. Ve keşfettik ki, sivrisineklerdeki bulaşı azaltan şey bu bakteriymiş” .

Sonuçları Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, bu bakteri bir sivrisineğin parazit yükünü yüzde 73 oranında azaltabiliyor.

Bu bakteri, sivrisineğin bağırsağında büyüyen sıtma parazitinin erken evre gelişimini engelleyen “harmane” adı verilen küçük bir molekül salgılayarak çalışıyor.

– ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi ile birlikte çalışan GSK araştırmacıları:

“harmane”ın sivrisinek tarafından ya -şekerle karıştırılması halinde- ağız yoluyla sindirilebildiğini ya da temas yoluyla üst deriden emilebildiğini buldu.

Bu keşif, sivrisineklerin konduğu yüzeylerin bu aktif bileşimle işlenmesi olasılığını doğuruyor.

SITMAYA KARŞI ‘BIR SİLAH DAHA’

Araştırmalar Burkino Faso’da “Sivsirinek Küresi” adı verilen kapalı bir alanda sürüyor. Amaç, “harmane”ın gerçek dünyada kullanımının ne derece etkili ve güvenli olduğunu anlayabilmek.

Eğer başarılı olunur ve bakteri tabanlı bu buluş bir ürüne dönüştürülebilirse, dünyanın en eski hastalıklarından birine karşı savaşımızda bir silahımız daha olabilir.

Her yıl yaklaşık 620 bin kişi sıtma nedeniyle hayatını kaybediyor ve bunların çoğu 5 yaş altı çocuklar.

Sıtmaya karşı aşı geliştirildi ancak Afrika’da aşılanma oranları hala düşük.

🔵 DSÖ, SITMAYA KARŞI İLK KEZ AŞI ONAYLADI

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Sahra Altı Afrikası’nda çocuk ölümlerine sebep olan sıtma hastalığına karşı yeni geliştirilen RTS,S/AS01 aşısının yaygın kullanılmasını tavsiye ederek ilk defa bir sıtma aşısını onayladı..

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), sıtmaya karşı ilk kez aşı onayladı. .DSÖ’den yapılan yazılı açıklamada, yeni geliştirilen sıtma aşısının pilot uygulama süreci ve etkililik oranına değinildi..

Pilot uygulama kapsamında aşının 2019’dan bu yana Gana, Kenya ve Malavi’de denendiği kaydedilen açıklamada, aşının “karasu humması” olarak bilinen zehirli sıtmayı da önlediğinin doğrulandığı bildirildi..

DSÖ Genel Sekreteri Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus:

“Bu tarihi bir an. Uzun süredir beklenen sıtma aşısı bilim dünyası, çocukların sağlığı ve sıtmanın kontrolü açısından çığır açıcı niteliktedi.r”

RTS,S/AS01 aşısının dağıtım ve ulaşımının kolay olduğu, şimdiye kadar 3 Afrika ülkesinde 2.3 milyon dozun üzerinde aşısının uygulandığı ve bu aşının uygun maliyetli olduğu da açıklamada belirtildi..

Faz 3 çalışması 2017’de sonuçlanan RTS,S/AS01 sıtma aşısının pilot uygulaması 2019’da Malavi’de başlamıştı..

DSÖ’nün onaylamasının ardından Küresel Aşı ve Aşılama Birliği’nin (GAVI) aşı kullanımını onaylaması ve dozları temin ederek ülkelere dağıtması bekleniyor..

Parazit taşıyan sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan ve ortalama 7 günlük kuluçka süresinin ardından ortaya çıkan sıtma; ateş, titreme, terleme, baş ağrısı, bulantı, kusma, kas ağrısı, halsizlik gibi grip benzeri belirtilerle kendini belli ediyor..

Ölümcül hastalıkların başında gelen ve her 2 dakikada bir çocuğun ölümüne neden olan sıtma, en çok Afrika’da görülüyor.. Sıtma nedeniyle kıta genelinde her yıl ortalama 500 bin kişi hayatını kaybederken ölenlerin yarısını çocuklar oluşturuyor..

https://www.cafemedyam.com/2021/09/19/istanbulda-korkutan-tehlike-sivrisineklerden-bulasiyor/

🔵 SITMAYA KARŞI GELİŞTİRİLEN AŞI, DÜNYADA İLK KEZ MALAVİ’DE DENENDİ…

Dünya çapında her yıl çoğunluğu çocuk 435 bin kişinin ölümüne yol açan sıtma hastalığı için geliştirilen aşı ilk kez Afrika ülkesi Malavi’de uygulanmaya başlandı. 

Dünya Sağlık Örgütü’nden (WHO) yapılan açıklamada, Gana ve Kenya’da da aşılara başlanacağı duyuruldu. 

DÖRT DOZ UYGULANACAK

‘RTS,S’ adıyla bilinen ve iki yaşına kadar olan çocuklara uygulanan aşı 30 yıllık bir çalışmanın ürünü..

Aşı, GSK tarafından ilk olarak 1987’de yaratıldı. Yapılan klinik testlerde aşının her 10 sıtma vakasından ortalama dördünü engellediğini görüldü..

Hastalığın önlenmesi için aşının dört defa uygulanması gerekiyor. Önce üç ayda bir aşı yapılıyor, dördüncü ve son doz üçüncü aşıdan 18 ay sonra yapılıyor. Sürecin 2023’te bitirilmesi bekleniyor..

WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom:

“Sıtma aşısı on binlere çocuğun hayatını kurtaracak potansiyele sahip..

Son 15 yılda sıtmayı kontrol altına almak için cibinlik ve diğer bazı önlemlerle çok büyük ilerlemeler kaydedildiğini gördük ancak bu ilerleme durmuş ve bazı bölgelerde tersine dönmüş durumda..

Sıtmaya karşı kazanılan ilerlemenin eski seyrine dönmesi için yeni çözümlere ihtiyacımız var ve bu aşı amaca ulaşmamız için umut verici bir araç.”

Sıtmanın Afrika’da daimi bir tehdit olduğunu vurgulayan WHO Bölge Direktörü Dr. Matshidiso Moeti:

“Bugün kutlama günü. Bu aşının sıtmanın gidişatını değiştireceğini öğrendik” dedi.

🔵 İKİ DAKİKADA BİR ÇOCUK YAŞAMINI YİTİRİYOR

Dünyadaki en ölümcül hastalıklardan biri olarak bilinen sıtma, her iki dakikada bir çocuğun yaşamını yitirmesine neden oluyor..

Bu ölümlerin önemli bir bölümü Afrika’da kaydediliyor, kıta çapında her yıl 250 binden fazla çocuk sıtma nedeniyle yaşamını yitiriyor..

Dünya çapında ise yaklaşık 435 bin kişinin ölümüne yol açan hastalıktan en fazla beş yaş altındaki çocuklar etkileniyor..

Parazit taşıyan sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan ve ortalama yedi günlük kuluçka süresi sonrasında ortaya çıkan ateşli bir hastalık olan sıtma;

• ateş,
• titreme,
• terleme,
• baş ağrısı,
• bulantı,
• kusma,
• kas ağrısı,
• halsizlik gibi grip benzeri belirtilerle kendini belli ediyor.

Batı Afrika ülkelerinden Nijerya’da salgın hastalıklar nedeniyle ocak ayından bu yana 156 kişi hayatını kaybetti.

Nijerya Hastalık Kontrol Merkezinden yapılan açıklama:

”4 ayda Lassa sıtması, kolera, menenjit ve ishal gibi hastalıklar nedeniyle 156 kişi yaşamını yitirdi..

Ülkenin kuzeyindeki Zamfara eyaleti, salgın hastalıklar nedeniyle en fazla ölüm oranına sahip olurken, bu eyaleti Benue, Kwara, Rivers ve Gombe takip etti..

Salgın hastalıklar arasında Lassa sıtması, en fazla ölüme neden olan hastalık oldu. Ülkenin 21 eyaletinde görülen Lassa sıtması salgınları nedeniyle 4 ayda 110 kişi öldü..”

Nijerya’da yüzlerce kişi, kolera, çocuk felci, sıtma, ishal ve maymun çiçek virüsü gibi salgın hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor..

Ülkede temiz su ihtiyacının karşılanamaması ve tıbbi müdahalenin etkili bir biçimde yapılamaması, salgınları ve ölüm oranlarını artıran sebeplerin başında geliyor.

Genetiği değiştirilmiş binlerce sivrisinek Batı Afrika ülkesi Burkina Faso’daki bir köyde doğaya salınacak. Amaç, sıtma hastalığı taşıyan sinekleri ortadan kaldırmak..

İLK KEZ BİR AFRİKA ÜLKESİNDE GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ BİR HAYVAN TÜRÜ DOĞAYA BIRAKILACAK..

Genetiği değiştirilmiş, hastalık taşımayan yaklaşık 10.000 erkek sivrisinek, Burkina Faso’daki Bana bölgesinde bulunan bir köyde doğaya salınacak..

Sıtma, hastalık taşıyan dişi sivrisineklerin insanları ısırmasıyla bulaşıyor. Burkina Faso’da geçen yıl 9.8 milyon sıtma vakası yaşandı. Bunlardan yaklaşık 4000’i ölümle sonuçlandı.

Sıtma hastalığı ayrıca Afrika’da 5 yaş altı çocuk ölümlerinin en büyük nedeni.. 

Genetiği değiştirilmiş sivrisineklerin doğaya bırakılmasının araştırmacılara bu böceklerin dayanıklılığı ve yayılması hakkında  ayrıca doğal sivrisineklerle nasıl etkileşim kuracaklarına dair daha fazla veri sağlaması bekleniyor..

Projenin yürütücüsü olan ‘Target Malaria’ konsorsiyumu, sivrisineklerin genetik mirasındaki bazı genleri yönlü seçilime uğratarak (gen sürümü yöntemi) dünyadaki sıtma hastalığı yayan sivrisineklerin sayısını büyük oranda düşürmek istiyor..

Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler daha önce Brezilya, Avustralya  Cayman Adaları gibi diğer ülkelerde doğaya salınmıştı..

İstatisliklere göre 2016 yılında dünya genelinde çoğu Afrikalı çocuklar olmak üzere 445.000 insan sıtmadan hayatını kaybetti..

Bilim insanları, iklim değişikliği ve sıcaklıkların artmasıyla, 2080 yılına kadar 1 milyarın üstünde insanın sivrisinekler yoluyla bulaşan hastalıklara maruz kalabileceği uyarısında bulundu..

ABD’de Public Library of Science tarafından yayımlanan araştırma:

”Küresel ısınmayla yükselen sıcaklıkların sivrisinekler yoluyla bulaşan Zika, chikungunya ateşi ve deng humması gibi hastalıkların yayılmasında etkili oluyor..”

Sivrisinek kaynaklı hastalıkların sayısının arttığı kaydedilen araştırmada, bu tür hastalıkların en fazla Avrupa’da yaygınlaşmasının beklendiği ve ABD, Orta Amerika, Doğu Asya, Doğu Afrika ve Kanada’da da büyük artışlar olabileceği ifade edildi..

Araştırmada, 2050 yılına kadar yaklaşık yarım milyar, 2080’e kadar ise bir milyardan fazla kişinin yılın her ayında sivrisinek kaynaklı hastalıklara yakalanma riski olduğu vurgulandı..

Dünya Sağlık Örgütüne göre her yıl yaklaşık bir milyon kişi sıtma ve bu gibi hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor..

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) küresel anlamda sağlığı etkileyecek en büyük 10 tehlikeyi sıraladı. DSÖ, her yıl hazırladığı raporda bu tehditlere yönelik 5 yıllık plan ve çözüm önerileri de sundu..

Listeye göre:

• hava kirliliği,
• insani krizler ve
• aşı olmayı reddeden insanlar küresel anlamda insan sağlığını tehlikeye düşürecek tehditler arasında yer alıyor..

DSÖ, her yıl hazırladığı raporda bu tehditlere yönelik 5 yıllık plan ve çözüm önerileri sunuyor..

Örgütün raporunda, bulaşıcı hastalıklar, ilaca dayanıklı virüsler ve yaygın görülen ancak önlenebilir kalp ve akciğer hastalıkları listede yer alıyor..

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 1.6 milyardan fazla insan, kuraklık, açlık ve savaşın baş gösterdiği yerlerde yaşam mücadelesi veriyor ve bu insanlar temel gereksinimlerine bile ulaşamıyor..

DSÖ’ya göre, 2030 — 2050 yılları arasında küresel ısınma nedeniyle ortaya çıkan yetersiz besin, ishal, aşırı sıcaklık ve sıtma gibi rahatsızlıklar yılda fazladan 250 bin kişinin daha ölümüne neden olabilir..

Diyabet, kanser ve kalp rahatsızlıkları dünya genelinde ölüm nedenlerinin ortalama yüzde 70’ini oluşturuyor..

Dünya Sağlık Örgütü’nün insan sağlığını tehdit edecek tehlikeler sıralaması:

— Aşı olmaya karşı direnç

— Küresel grip salgını

— Hava kirliliği ve küresel ısınma

— Bulaşıcı olmayan hastalıklar

— Sağlıklı ve kaliteli yaşam koşullarından mahrum kalmak

— Mikroplara karşı dayanıklılık

— Ebola ve diğer ölümcül bulaşıcı hastalıklar

— Yetersiz temel sağlık hizmetleri

— Dang (eklem ağrılı ateşli bulaşıcı hastalık)

— AIDS (HIV)

tr.sputniknews.com

🔵 SITMAYA DİKKAT, ÖLÜME SEBEP OLABİLİR!

Sıtmanın ölümle sonuçlanan bir hastalık olduğunu ifade eden Gazipaşa İlçe Sağlık Müdürü Dr. Eşşe Çelik, sıtmanın, enfekte dişi anofel sivrisineklerinin ısırıkları yoluyla insanlara yayılan plasmodium parazitlerinin neden olduğu akut ateşli bir hastalık olduğunu hatırlattı.

Önlenebilir ve tedavi edilebilir olan bu hastalık, düşük ve orta gelirli ülkelerde özellikle sahra altı Afrika’da ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edildiğini söyleyen Çelik, şu sözleri kullandı:

• “2021 yılında yaklaşık 247 milyon yeni sıtma vakası görülmüş, bu enfeksiyon nedeniyle 619 bin ölüm meydana gelmiştir. Tüm sıtma vakalarının ve buna bağlı ölümlerin tahminen yüzde 95’i Afrika’da görülmektedir. Sıtma gribe benzer belirtilere yol açan ateşli, akut bir hastalıktır. Belirtiler, hastalık taşıyan sivrisinek ısırığından 7 ila 15 gün sonra ortaya çıkmakla beraber, daha uzun sürede ortaya çıkması da mümkündür.
• İlk belirtileri ateş, baş ağrısı, üşüme ve kusmadır. Hastalığın, sıtma olarak tanımlanabilmesi zor olabilir. Özellikle p. falciparum türü sıtma 24 saat içinde tedavi edilmezse, hastalığın şiddetlenmesine ve hatta ölüme neden olabilir. Sıtmanın erken teşhis edilmesi ve tedavisi ölümlerin önüne geçer.”

HASTALIK AĞIR SEYREDEBİLİR

“Bazı hastalarda sıtma daha ağır seyredebilir” diyerek açıklamasını sürdüren Çelik, “Bebekler ve 5 yaş altındaki çocuklar, hamile kadınlar ve HIV/AIDS’li hastalar özellikle risk altındadır. Risk altındaki diğer gruplar ise, Burkina Faso, Kamerun, Gana ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti gibi sıtmanın sık görüldüğü Afrika ülkelerine, iş veya gezme gidenler ve koruyucu tedavi almayan kişilerdir. Dünya Sağlık Örgütü sıtmanın yaygın olduğu bölgelere seyahat etmeden önce koruyucu ilaç tedavisi alınmasını, bu bölgelerde uyurken cibinlik ve akşam karanlığından sonra sivrisinek kovucu kullanılmasını, kol ve bacakları örtecek şekilde uzun koruyucu kıyafetler giyilmesini ve pencerelere sineklik takılmasını önermektedir” değerlendirmesinde bulundu.

🔵 TÜRKİYE İKLİM GEREĞİ RİSK ALTINDA

Gazipaşa İlçe Sağlık Müdürü Dr. Eşşe Çelik, şöyle konuştu:

• “Bakanlığımız tarafından yürütülen başarılı çalışmalar sonucunda Türkiye’de yerli sıtma vakası görülmemektedir. Fakat iklim değişikliği, vektör yaşam alanlarındaki değişiklikler, büyük nüfus hareketleri, düzensiz göçmenler, sıtmanın endemik olduğu ülkelere seyahat edenlerin ve buralardan gelenlerin sayısının artması nedeniyle ülkemizde yurt dışı kaynaklı sıtma vakaları görülmektedir. Türkiye, anofel cinsi sivrisineklerin bulunması ve subtropikal iklim bölgesinde yer alması nedeniyle sıtma açısından risk altındadır. Bu nedenle Sıtma Eliminasyon Programı çerçevesinde Bakanlığımız faaliyetleri devam etmektedir.
• Sıtma sürveyansı vaka takipleri yapılmakta, en kısa sürede tanı koyulması ve tedavilerin uygulanması sağlanmaktadır. Sıtma tedavisinde kullanılan ilaçlar Sağlık Bakanlığı tarafından temin edilerek hastalara ücretsiz olarak verilmektedir. Ülkemizde korunma sıtma ilaçları Bakanlığımızın Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü’ne bağlı Seyahat Sağlığı Merkezlerinden ücretsiz olarak temin edilebilmektedir.”