TÜRKİYE YÜZDE 7 BÜYÜDÜ. ANCAK EKONOMİDEKİ BÜYÜME SOKAĞA YANSIMIYOR
Share this content:
“EKONOMİ BÜYÜME DEĞİL, DARALMA YAŞADI”
Prof. Dr. Korkut Boratav Türkiye ekonomisinin baz etkisi ile yüzde 7 büyüdüğünü söyledi…
Korkut Boratav:
“Ücretler düşüyor. İşsizlik geniş anlamıyla artıyor. Peki, tüketim artışı nasıl mümkün oldu?”
Yılın ilk çeyreği için açıklanan yüzde 7’lik büyümeyi değerlendiren Prof. Dr. Korkut Boratav, öncelikle bakılması gereken rakamların 2020’nin son çeyreği ile 2021’in ilk çeyreğindeki gerçekleşmeler olduğuna dikkat çekti..
“2020’nin son çeyreğinde milli gelir hacim endeksine göre 513 milyar lira. 2021’nin ilk çeyreğine gelindiğinde ise 434 milyar liraya düşüyor” yorumunu yapan Boratav, şunları söyledi:
– 2020’nin ilk çeyreği yani 12 ay öncesi ile karşılaştırıldığında yüzde 7 artış var. Ancak Ekim-Aralık 2020 ile karşılaştırma yapıldığında ise yüzde 15 düşme görülüyor. Hesaplama ile ilgili sistemdeki bozukluklar bir yana ekonominin şu anda gerileme içerisinde olduğunu görüyoruz.?
– Yüzde 15’lik bu büyük küçülme ekonominin daralma içinde olduğunu gösteriyor. Bu, ilk 3 ay da Naci Ağbal’ın Merkez Bankası başkanı olduğu dönemdir. Bütün kredi musluklarının kısıldığı, yüksek faizlerin etkilediği, kredi faizlerinin yükseldiği bir dönem.
BAZ ETKİSİ İLE BÜYÜME
Bu yılın ikinci çeyreğinde baz etkisinden kaynaklı önemli bir büyüme görüleceğine işaret eden Boratav, ondan sonrasının belirsiz olduğunu söyledi..
Boratav, büyüme verileri değerlendirilirken dikkat çeken bir diğer konunun da ücretlerin milli gelir içerisindeki payı olduğuna işaret etti..
Ücretlerin milli gelir içerisindeki payının yüzde 31’den yüzde 29’a indiğini dile getiren Boratav, şunları söyledi:
– Ücretler düşüyor. İşsizlik geniş anlamıyla artıyor. İstihdamdaki durgunluk devam ediyor. Ücretlerin payı bu kadar büyük bir düşme sağlamışsa tüketim artışı nasıl mümkün oldu?
– Toplam ücretlerin milli gelirdeki payının düşmesi, enflasyonun işçi sınıfına, ücretlere daha ağır yansıdığını dikkate alırsak milli gelirdeki artışı besleyen bir kalem değil.
Cumhuriyet// Mustafa Çakır
EKONOMİ BÜYÜDÜ, VATANDAŞIN CEBİ KÜÇÜLDÜ
Türkiye, tüketim ve yatırım harcamalarının etkisiyle ilk çeyrekte yüzde 7 büyüdü. Ancak ekonomideki büyüme sokağa yansımıyor.
Son bir yılda işsizlik ve yoksulluk rekor seviyelere çıktı, vatandaşın cebi giderek küçüldü.
Türkiye ekonomisi 2021 yılının ilk çeyreğinde yüzde 7 büyüdü. Yüzde 7’lik bu büyüme son 3 yılın en yüksek büyümesi oldu. Türkiye, Çin ve Tayvan’ın ardından ilk çeyrekte dünyada en hızlı büyüyen üçüncü ülkesi olmayı başardı.
Ancak ekonomistlere göre, ekonomideki büyüme sokağa yansımıyor. Pandeminin vurduğu son bir yılda işsizlik ve yoksulluk rekor seviyelere çıkarken yüksek enflasyon nedeniyle de vatandaşın cebi giderek küçüldü.
Tüketim ve yatırım harcamaları arttı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2021’in Ocak, Şubat ve Mart aylarını kapsayan döneme ilişkin GayriSafi Yurt İçi Hasıla verilerini açıkladı..
Buna göre, Türkiye ekonomisi ilk çeyrekte yıllık bazda yüzde 7, çeyreklik bazda yüzde 1,7 büyüdü. Beklentilerin üzerinde gelen büyümede, tüketim harcamalarındaki artış ve imalat sanayi yatırımlarındaki gelişmeler etkili oldu..
İlk çeyrekte sanayi yüzde 11,7 ve hizmetler sektörü yüzde 5,9 büyürken yerleşik hane halklarının tüketimharcamaları 2021 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 7,4 arttı..
Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 1,3, yatırımlar ise ilk çeyrekte yüzde 11,4 yükseldi. Özellikle makine teçhizat yatırımlarındaki yüzde 30’luk artış dikkat çekti. Öte yandan mal ve hizmet ihracatı, 2021 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 3,3 artarken ithalatı yüzde 1,1 azaldı.
“Ağbal’ın politikaları etkili oldu”
Peki Türkiye, 2021’in ilk üç ayında yüzde 7 büyümeyi nasıl başardı?
Koç Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Yılmaz:
“İlk çeyrek büyümesinde görevden alınan eski Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın uyguladığı ortodoks para politikaları etkili oldu. Mart ayı sonunda görevden alınan Ağbal’ın ilk çeyrekte uyguladığı faiz politikasıyla Türk Lirası’nın değer kazandığını ve uluslararası sermayenin Türkiye’ye ilişkin endişelerinin hafiflediğini söylemeliyim.. “
AvrupaBirliği pazarlarının pandemi sonrasında canlanması ile birlikte Türkiye’de de imalat sanayinin hızlandığına işaret eden Kamil Yılmaz:
“Büyümemizi dışarıdan gelen yabancı sermaye finanse ediyor. Bizim yatırımlarımızı finanse ediyor, bizim tüketimimizi finanse ediyor. Bu bizim borç yükümüzü artırıyor. Ama dünyada sermaye bolluğu olduğu için kimse ‘Türkiye çok borçlu’ deyip dert edinmiyor.”
Büyüme sokağa yansıyor mu?
Türkiye, pandemi yılı olan 2020’de yüzde 1,8 büyüyerek G-20 ülkeleri arasında Çin’den sonra 2020’yi büyüme ile tamamlayan ikinci ülke olmuştu. Ancak ekonomi büyürken, aynı dönemde yoksulluk ve işsizlik de tarihi seviyelere ulaşmıştı. Son bir yılda giderek artan enflasyon ise toplumun geniş kesimlerinde gelir kaybına neden oldu..
Resmi verilere göre, tüketici enflasyonu son bir yılda yüzde 11 seviyesinden yüzde 17’ye geldi. Bağımsız kuruluşlar ise sokakta hissedilen enflasyonun yüzde 30’u aştığını dile getiriyor.
Dünya Bankası’nın Nisan sonunda yayınladığı Türkiye Ekonomik İzleme Raporu’na göre ise Türkiye’de son iki yılda kur krizi ve pandemi nedeniyle mutlak yoksul sayısı 3,2 milyon kişi artarak 10 milyon 171 kişiye yükseldi. Böylelikle, 2018’de nüfusa oranla yüzde 8,5 olan mutlak yoksul sayısı, 2020’de yüzde 12,2’ye çıktı.
Dünya Bankası, kişi başı günlük tüketimi 5,5 dolar seviyesinin altında olan kişileri “mutlak yoksul” olarak tanımlıyor.
“Türkiye, fakirleştiren büyüme yaşıyor”
Yeditepe Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Ulusoy:
“Sokaktaki duruma ve istatistiklere bakınca, milli gelirdeki büyümenin tüketicinin cebine yansımadığı çok açık.”
Tüketici harcamalarının milli gelire katkısının yüzde 5 seviyelerinde olduğu bir ekonomide, tüketici gelirlerinin de fiili olarak yüzde 5-10 düzeyinde artması gerektiğini dile getiren Prof. Ulusoy:
“Bu açıdan bakarsak Türkiye aslında 2018’den beri büyümüyor, hatta küçülüyor. Tüketicinin cebine yansımayan büyümeye reel olarak kaliteli bir büyüme demek yanlış olacak. Bu büyüme uluslararası literatürde belirtildiği gibi, fakirleştiren bir büyümedir. Yani başkasının gelirini yükseltmek için çalışan kitleler yoksullaşırken sermaye sahiplerinin büyüdüğünü görüyoruz. Türkiye’de de bu dönemde olan şey budur.”
Yüksek büyüme devam eder mi?
Türkiye’nin yakın gelecekte bu büyüme performansını koruyup koruyamayacağı merak konusu..
Türkiye ekonomisi geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 10,3 küçülmüştü. 2021’in ikinci çeyreğinde ise baz etkisiyle ekonominin çift hanelerde büyüyebileceği öngörülüyor. Ancak Türkiye’nin 2021’in geri kalanındaki büyüme performansında aşı takvimi ve uygulayacağı para politikaları belirleyici olacak.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye’ye ilişkin açıklamalarda bulunan Dünya Bankası Makroekonomi, Ticaret ve Yatırım Birimi Kıdemli Ekonomisti David Knight, Türkiye’nin aşılama başarısının yanında dış şoklara karşı tamponlarını güçlendirmesi, para politikasını sıkı tutması gerektiğini söyledi. Knight, özellikle ABD ve diğer bazı gelişmiş ülkelerin para politikasını sıkılaştırmasının Türkiye’nin cari açık finansmanına olumsuz etki edebileceğine vurgu yaptı.
OECD: “Türkiye’nin kredi politikası sürdürülemez“
Uluslararası kurumlar ise ikinci yarıyıldan itibaren Türkiye’de büyümenin yavaşlamasını bekliyor..
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) de 2021 yılına ilişkin ekonomik görünüm raporunda Türkiye’nin salgına karşı uyguladığı kredi politikalarını “sürdürülemez” olarak nitelerken hane halklarına ve işletmelere doğrudan desteklerin artırılması önerisinde bulundu.
OECD, 2021 küresel büyüme beklentisini yüzde 5,6’dan yüzde 5,8’e yükseltirken Türkiye’ye ilişkin büyüme beklentisini ise yüzde 5,9’dan yüzde 5,7’ye indirdi.
“Asıl tablo 2022’de ortaya çıkacak”
İTÜ İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Öner Günçavdı:
“Türkiye’de ekonomik büyümenin giderek “daha az kapsayıcı” olduğuna dikkat çekmek istiyorum..
Yani büyüme ile biz istihdam imkanı sağlayamıyoruz, gelir dağılımını düzeltemiyoruz, yoksulluğu indiremiyor. Yani büyüme elde ediyoruz ama bunun ortaya çıkardığı nimetlerden toplumun geniş kesimlerini faydalandıramıyoruz.”
Pandeminin ekonomide yarattığı sıkıntıları net görebilmek için 2022’’yi beklemek gerektiğine işaret eden Prof. Günçavdı, şöyle konuşuyor:
“Ekonominin gerçek performansını 2022 yılında görme imkanımız olacak. Yani bu baz etkileri ortadan kalktıktan sonra Türkiye bu büyüme performansını 2022 yılı içerisinde gösterebilecek mi? Bu endişem dünya ekonomisi için de geçerli.”
Türkiye ekonomisi ilk çeyrekte yüzde 7 büyüdü
Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde beklentinin üzerinde, yüzde 7 oranında büyüme gösterdi. En fazla faaliyet artışı bilgi ve iletişim alanında gerçekleşti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre Türkiye ekonomisi, 2021 yılının ilk çeyreğinde yüzde 7 oranında büyüme kaydetti. İlk çeyrekte Türkiye’nin yüzde 6,4 civarında büyüme göstereceği tahmin ediliyordu.
Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’yı (GSYH) oluşturan faaliyetlerde geçen yılın ilk çeyreğine göre en fazla artış yüzde 18 ile bilgi ve iletişimde gerçekleşti. Sanayide yüzde 11,7; tarımda yüzde 7,5; hizmet sektöründe yüzde 5,9; kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmetlerde yüzde 3,7; inşaat sektöründe yüzde 2,8 artış kaydedildi.
Türkiye ekonomisi geçen yılın son çeyreğinde yüzde 5,9, yılın tamamında ise yüzde 1,8 büyümüştü.
Pandemi gölgesinde, büyük oranda kredi destekleriyle sağlanan büyümeye rağmen 2020’de kişi başına düşen yıllık gelir 8 bin 599 dolarla son 14 yılın en düşük seviyesine geriledi.
Son 7 ayda Hazine ve Maliye Bakanı’nın bir kez, Merkez Bankası Başkanı’nın da iki kez değiştiği ekonomi yönetimi uzun süredir yüksek enflasyon, yüksek faiz ve Türk Lirası’ndaki aşırı değer kaybı gibi sorunlarla karşı karşıya.
İLGİLİ HABER
© Deutsche Welle Türkçe / Aram Ekin Duran
+ There are no comments
Add yours