Türkiye ile Suudi Arabistan’ın ticari ilişkileri ne durumda?
Ali Çağatay:
“Mart ayında Türkiye’nin Suudi Arabistan’a yaptığı ihracat sıfıra yakın bir değere iblağ oldu. 19 milyon dolarlık ihracat yapabildik. 19 milyon dolar, iki konteyner dolusu mal demektir. Bir şirkete yapılan ihracat kadar önemsiz bir rakamdan bahsediyoruz..
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Suudi Arabistan’a gitti. Suudi Arabistan’la meselemiz nedir? Suudi Arabistan’la son bir yıldır özellikle karşılıklı ticaret hacmi konusunda ciddi problemler yaşıyoruz..
Suudi Arabistan, Türk ürünlerine karşı gayri resmi nizami olmayan tarife dışı bir engel çıkarmaya başladı. Buna karşı önlem alınması gerektiğini söylemiştik. Ne zaman? Ekim ayında. Ekim ayından itibaren yayınlarda dile getirdiğimiz bu hususlara ilişkin olarak Türkiye İhracatçılar Meclisi’nden, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nden, Ticaret Bakanlığı’ndan ve Dışişleri yetkililerinden ‘Hayır, öyle bir şey yok’ gibi açıklamalar geldi.”
‘Suudi Arabistan’la Türkiye arasındaki ticaret hacmi giderek azaldı’
Çağatay:
“Sonra Ekim, Kasım, Aralık köprülerin altından çok sular aktı ve en sonunda kabul edildi. Ne zaman kabul edildi? Riyad Ticaret Odası Başkanı, bizdeki Odalar ve Borsalar Birliği’nin muadili olan kişi resmi Twitter hesabından ‘Türk ürünlerini memleketimize sokmayın. Türk ürünlerini almayın ve satmayın açıklaması yaptı. Arkasından Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı buna benzer ‘böyle bir durum var, Türk ürünlerine karşı biraz mesafeliyiz’ dediler. O tarihten bu yana Suudi Arabistan’la Türkiye arasındaki ticaret hacmi giderek azaldı. Son on yılın ortalaması 5 milyar dolar ve biz fazla veriyoruz bu ticaret hacminde. Onlara daha fazla mal satıyoruz, daha az mal alıyoruz.”
‘Mart ayında 19 milyon dolarlık bir ihracat yapabildik’
Mart ayı itibariyle Suudi Arabistan’a olan ihracatın 19 milyon dolar olduğunu söyleyen Çağatay, yedi sektör bazında ihracatın sıfırlandığını anlattı:
“Bu ticaretimiz Mart ayı itibariyle sıfırlandı. Mart ayında Türkiye’nin Suudi Arabistan’a yaptığı ihracat sıfıra yakın bir değere iblağ oldu. 19 milyon dolarlık bir ihracat yapabildik. 19 milyon dolar, iki konteyner dolusu mal demektir. İki konteyner dolusu mal göndermiş olduk. Bu bir şirkete yapılan ihracat kadar önemsiz bir rakamdan bahsediyoruz. Yedi sektör bazında sıfır çektik.”
SUUDİLERİN TÜRKİYE’YE AMBARGOSU RESMİLEŞTİ!
Siyasi ilişkilerdeki bozulma ekonomiyi de etkisi altına aldı.
Türkiye ile Suudi Arabistan arasında iş yapan küçük ve orta ölçekli şirkete sahip bir ihracatçı söylüyor bu sözleri.
“Suudi Arabistan en önemli pazarımız. Ama Suudi müşterim artık mal almıyor. Çünkü hükümeti uyardı, korkuyor. Bu ayın sonunda ticaret duruyor. Son yüklemeleri yapıyoruz. Ne yapacağımızı şaşırmış durumdayız. Moraller bozuk.”
Suudi hükümeti, gayri resmi olarak başlattığı ambargoyu bu ayın sonunda Made in Turkey menşeli malları almayacağını açıklayarak resmi hale getirdi.
BUGÜNLERDE SUUDİ ARABİSTAN PAZARINA MAL SATAN BİNLERCE İHRACATÇI ÇARESİZ
Suudi Arabistan en fazla ihracat yaptığımız 15’inci ülke.
Türkiye’nin 3.3 milyar dolar ihracatı, 3 milyar dolar da ithalatı var. Türkiye’den giden ürünlerde ilk sırada mobilya var. Otellerin tüm ihtiyaçları Türkiye’den karşılanıyor. Yaş meyve sebze, gıda, tekstil de önemli ihracat ürünleri arasında.
Önce Türkiye’nin Körfez politikaları, Suriye’ye yönelik operasyon, ardından da gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti, iki ülke arasında suları bir süredir ısıtmış durumda.
Siyasetteki gerilim ekonomiyi huzursuz etmişti ve aslında iki yıldır üstü örtülü bir ambargo sürüyordu.
Örneğin Suudi Arabistan Türk ürünlerine katma değer vergisini yüzde 5’ten 15’e çıkarmış, Türk menşeli ürünler gümrüklerde olumsuz muamele görmeye başlamış, yaş meyve ve sebze gibi ürünler gümrüklerde bekletilerek ciddi sıkıntılara neden olmuştu.
Ayrıca hükümet, Türkiye’den mal alan Suudi ithalatçılara bir taahhütname imzalatıyor. İmzalamak istemeyene ise yaptırım uygulayacağını ifade ediyordu. Yine anlatılanlara göre, Suudi Arabistan’da fabrikası bulunan Ülker’e de hammaddeyi Türkiye’den getirmemesi istenmişti. Ancak bu üstü örtülü engeller yerini artık açık bir ambargoya bıraktı.
Açıklamalara göre Made in Turkey damgalı ürünler, ekim ayından itibaren Suudi Arabistan’a giremeyecek.
Süre ise üç gün sonra doluyor. Bölgede 30 yıldır iş yapan bir ihraçatçı Suudi hükümetinin ithalatçılara Türkiye’den mal almayacaklarına yönelik taahhütname imzalatmasından sonra taleplerin durduğunu söylüyor.
“Müşterilerimiz Türk ürünlerine alıştı, memnun. Ancak alamıyorlar. Bize üçüncü bir ülke üzerinden gönderin diyorlar” diyor. Özellikle Hatay, Gaziantep, Diyarbakır gibi güneydoğu illerinden yapılan ihracatın durma noktasına gelmesi nedeniyle bu bölgedeki küçük ve orta ölçekli işletmeler çok tedirgin.
SUSKUNLUĞU ANLAYAMIYORUZ
İhracatçılar sorunun büyüdüğünü ancak resmi makamların çözüm için hiçbir adım atmadığını söylüyor. Özellikle Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin sadece bir yazıyla tepki gösterdiğini sorunu yeterince anlatamadığını dile getiriyorlar. Olayın siyasi olduğu ve kısa zamanda bir çözümün olmadığı ortada. Ancak binlerce işçiyi istihdam eden KOBİ’lerin beklentisi, bu durumu nasıl atlatacaklarının tartışılması, çözüm aranması.
İLGİLİ HABER
Cumhuriyet – Jale Özgentürk
Sputnik/ Ali Çağatay
