‘BU ESERİ BENDE YAPARIM, NE OLACAK?
Sanat eleştirmeni Jerry Saltz:
“Sanat herkes için, ama hiç kimse için değil. Bu kurallar sizin araçlarınız. Dünyayı değiştirmek için o araçları kullanın. Hadi, iş başına!”
1- MAHÇUP OLMAYIN!
”Sanatla uğraşmak birinin önünde ilk kez çıplak kalmaya benzer. İnsanlar sizin anormal veya tırlak olduğunuzu düşünür. Sanatın bir anlamı olmak zorunda değil. Sanatın iyi olmasına da gerek. O yüzden aklınızı kullanmaktan endişe duymayın.”
2- KENDİ HİKAYENİZİ ANLATIN, İLGİ ÇEKİCİ OLURSUNUZ!
”Yeterlilik ve maharet , ancak onu kullandığınız zaman önem kazanır. Ama, yaptığınız eserin yalnızca sizin hikayeniz olduğunu unutmayın. İzleyicinizi kazanmanız lazım. Onu büyük tek bir projeyle yapmaya çalışmayın. Önce emekleyin.”
3- TAKLİT ETMEKTEN ÇEKİNMEYİN!
”Hepimiz işe kopyacılıkla başlarız. Siz deYapın! Ama bunu yaparken odaklanın diğer sanatçıların fikirlerini, araçlarını, hamlelerinizi kendinizinmiş gibi hissetmeye uğraşın.”
4- SANATIN İDRAKLA VEYA USTALIKLA İLGİSİ YOK!
”Kimse Mozart’ın ne alama geldiğini sormaz. Anlaşılan şeyler yapmayı unutun. Hayal gücünüze inanın. Sanat sevgiden gelir, bir şey yapma sevgisinden.”
5- ÇOK ÇALIŞIN!
”Rahibe Corita Kent der ki: ‘Tek kural çalışmak. Çalışırsanız, bir şey başarırsınız. Nihayetinde bir yere ulaşmayı her zaman başaran kişiler çalışanlardır.”’
6- İŞE KALEMLE BAŞLAYIN!
”Sadece çizgi çizin. Diyagramlar oluşturduğunuzu, oyun oynadığınızı, deney yaptığınızı, neyin nasıl göründüğünü gördüğünüzü söyleyin kendinize. Nasıl çizileceğini biliyorsunuz zaten. Kendi tarzınız var zaten!”
7- PRATİK BİÇİMLERİ OLUŞTURUN!
”Mesela metroda beklerken, kendi ellerinizi çizerek pratik yapın. Aynı sayfada birçok el çizin, eller üzerinde eller. Başkalarının ellerini çizin isterseniz. Bedeninizin görebildiğiniz diğer parçalarını da çizebilirsiniz.”
8- BECERİYİ YENİDEN TANIMLAYIN!
”Sanat becerisinin teknik yeterlilikle, taklide dayalı kusursuzlukla ya da iyi çizimle hiç alakası yoktur. Her büyük sanatçının farklı bir beceri tanımı vardır. İsterseniz çizim dersleri alın, ‘ustalar gibi’ çizmeyi öğrenin. Yine de özgün şekilde çizmeniz gerek.”
9- DÜŞÜNCEYİ MADDENİN İÇİNE GÖMÜN!
”Nesnenin fikirleri ifade etmesi, sanatın da duyguları içinde barındırması gerek. Ve tüm bu fikirler ve duygular, her ne kadar karmaşık olsa da, kolay anlaşılır olmalıdır.”
10- KENDİ SESİNİZİ BULUN!
”Eğer biri gelip size eserinizin başkasının eserine benzediğini ve yapmayı bırakmanız gerektiğini söylüyorsa bırakmayın. bir daha yapın. 100 kere yapın, bin kere yapın.”
11- KAFAMDAKİ ÇILGIN SESLERİ DİNLEYİN!
”İşler zorlaştığında bu sesler hep orada bir yerde duruyor olacak.”
12- NEYDEN NEFRET ETTİĞİNİZİ BİLİN!
”Muhtemelen kendinizden.”
13- ÇÖPLERİ KARIŞTIRIN!
”Özgünlüğü arayıp bulmanız lazım. Bunu sanat tarihinin görmezden gelinmiş, ilgi görmemiş dönemlerinin biçimlerine bakarak yapabilirsiniz. Sonra onu sanatınıza yüzlerce, binlerce kez katabilirsiniz.”
14- KEDİLERİ KÖPEKLERİ KIYASLAYIN!
”Kedi sizle doğrudan iletişimle ilgilenmez. Kendisiyle sizin aranıza üçüncü bir şey koyar ve onun aracılığıyla sizle ilişki kurar. Kediler soyut biçimde, dolaylı olarak iletişim kurar. Kediler sanatçıdır.”
15- SANATIN SADECE BAKILMAK İÇİN OLMADIĞINI ANLAYIN!
”Sanat hep bakılmakla, pasif bir şeyle sınırlandırıldı. Hiç sanat eserinin karşısında ağladınız mı? Sizi ağlatan altı şeyi yazın. Listeyi stüdyonuza asın. Bunlar sizin için sihirler.”
16- KONU NESNESİ VE İÇERİK ARASINDAKİ FARKI ÖĞRENİN!
”Sanata baktığınız zaman, önce gördüklerinizi konu nesnesi yapın ve sonra bakmayı bırakın. Kendinize sorular sorun: Bu niye müzede olmalı? Müzede niye olmamalı? Resmi niye bu boyutta düşündünüz?”
17- GÖREBİLDİĞİNİZ KADAR GÖRÜN!
”Her şeyden çalabilirsiniz. Çalmalısınız da! Çalsanız daha iyi! Kötü sanat size iyi sanat kadar öğretir. Belki de daha fazlasını! Mükemmel sanat çoğu zaman iyi sanatın düşmanıdır; size yeterli çalma alanı bırakmaz.”
18- TÜM SANAT KİMLİK SANATIDIR!
”O yüzden sanat biri tarafından yapılır. ‘Siyasi’ olmaktan çekinmeyin.”
19- TÜM SANAT BİR ZAMANALAR ÇAĞDAŞ SANATTI!
”Bunu asla unutmayın. Sanat, sanatçılar tarafından kendi zamanları için ve ona karşı yapılır. Bu da sizi daha az sinik ve her şeye açık hale getirir. Bunu lütfen unutmayın!”
20- ÇULSUZ OLACAĞINIZI KABUL EDİN!
”Tüm sanat dünyasını bugünlerde astronomik fiyatlarla, ihtişam ve gösterişle anıyor olsak da, sanat eseriyle zengin olan tüm sanatçıların oranı yalnızca yüzde birin yüzde birinin yüzde biridir.”
21- BAŞARIYI TANIMLAYIN!
”Ama dikkatli olun. Bildik cevaplar para, mutluluk, özgürlük,‘istediğimi yapmak’tır. Birçok mutlu insan başarılı değil. Başarı ve mutluluk iki farklı şey.”
22- KARİYER YAPMAK AZ SAYIDA KİŞİYE NASİP OLUR!
”Tam olarak kaç tane? Gelin sayalım. Bir sanat simsarı, beş altı koleksiyoncu, iki üç eleştirmen, bir iki küratör. Bu kadar! 12 kişi. Bir halt etmeyen sanatınızla 12 kişiyi kandırabilirsiniz.”
23- YAZMAYI ÖĞRENİN!
İş sanatçı açıklamalarına gelince, basite kaçın. Sanat jargonu kullanmayın, kendi sesinizle yazın. Konuştuğunuz gibi yazın. Açıklamanız doğrudan, açık ve nokta atışı olsun.
24- SANATÇILAR VAMPİR GİBİ OLMALI
Kendi yaşınızda olan diğer sanatçılarla her gece geç saatlere kadar takılın. Kendinizi gösterin. Açılışlara, etkinliklere, partilere, sizden iki tane daha olan neresi varsa oraya gidin.
25- REDDEDİLMEYLE BAŞA ÇIKMAYI ÖĞRENİN!
Manet, Courbet, The Beatles ve Stephen King reddedildi. Siz de reddedileceksiniz. Eleştirileceksiniz de. Eleştiriyi görmezden gelmeyin. Bunun yerine reddedildiğiniz mektupları atmayın, duvarınıza yapıştırın.
26- KISKANÇLIĞA DÜŞMAN OLUN
Nazar etme n’olur, çalış senin de olur. Sanat dünyasındaki neredeyse herkes aynı ölçüde burnu havada ve kibirlidir. O dünyada tutunmanın peşindedirler. Ama siz işinizle ön planda olun.
27- AİLENİZ VARSA NE ALA!
Çocuk sahibi olmanın —özellikle sanat dünyasındaki kadınlar için — kariyeriniz için kötü olduğuna dair yazılı olmayan bir kural vardır. Aptalca.
28- HOŞLANMADIKLARINIZ DA HOŞLANDIKLARINIZ KADAR ÖNEMLİ
“Figüratif resim nefret ediyorum” demeyin. Figüratif resim denen şeyi gördüğünüz zaman dikkatinizi çekip çekmeyeceğini bilemezsiniz. O yüzden sanat dünyasını hafife alıp, “Şu öldü. Bu öldü” deyip durmayın.
29- SANAT KENDİNİ BİLME BİÇİMİDİR!
Sanat istisna değildir. Felsefeden, dinden, ekonomiden veya psikolojiden daha çok ya da daha az önemli değildir.
30- SANATÇILAR, ESERLERİNİN ANLAMINA SAHİP DEĞİLLERDİR!
Unutmayın: sanatınızı herkes kafasına göre kullanır. Eserinizin diasporayla alakalı olduğunu söyleyebilirsiniz ama başkaları onu iklim değişikliğiyle ilgili olduğunu söyler. Havalı.
31- SANAT ÖZNELDİR!
Ne demek bu? Bazı sanatçıların iyi olduğunda uzlaşmışızdır ama Rembrandt’a bakıp “Çok kahverengi ya” diye düşünürken bulabilirsiniz kendinizi. İşte bu! Yani aptal değilsiniz.
32- SAVUNMASIZLIĞI BAŞ TACI ETMENİZ LAZIM!!
Hepimiz kendimizle çelişiriz. Gösterişli biçimde başarısız olmanız gerekecek.
33- KAFANIZDA KURUN!
Yarım saat boyunca kendinize vurduktan sonra yüksek sesle“Aah, dahiyim lan ben.”
