Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) 2019 yılı raporu

'Türkiye'deki yetkililerin ve mahkemelerin temel haklara yaklaşımı oldukça sıkıntılı.'

Türkiye, dünyada cezaevindeki gazetecilerin sayısının en yüksek olduğu ikinci ülke

Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) 2019 yılı raporuna göre; dünyada cezaevindeki gazetecilerin sayısının en yüksek olduğu ülke Çin, ikinci ülke Türkiye

New York merkezli Gazetecileri Koruma Komitesi’nin (CPJ) 2019 yılı raporu:

Mesleki faaliyetlerinden dolayı dünya genelinde 250 gazeteci cezaevinde bulunuyor..

Cezaevindeki gazetecilerin sayısının en yüksek olduğu ülkeler; Çin, Türkiye, Suudi Arabistan, Mısır, Eritre, Vietnam ve İran..

Türkiye’de cezaevindeki gazetecilerin sayısı 47.. (Geçen yıl hapishanedeki gazetecilerin sayısı 68 olarak kaydedilmişti)

Cezaevindeki gazetecilerin sayısının düşmesi, Türkiye’nin ‘dört yıldır ilk kez dünyanın en çok gazeteci hapseden ülkesi olmadığını’ gösterdi. Buna rağmen, Türkiye’de ‘medyanın durumu iyileşmedi..

Erdoğan hükümeti 100’ün üzerinde haber kurumunu kapattı ve çalışanlarından çoğu ‘terörizmle’ suçlandı. Bağımsız habercilik ve eleştiri yok edilmeye çalışıldı..

Türkiye’de kapatılan veye el değiştiren yayın kuruluşlarının ‘içinin boşaltılması”nın yanı sıra birçok gazeteci zorunlu olarak ülke dışında yaşıyor, işsiz kalıyor veya otosansür uyguluyor..

Türkiye’de halen cezaevinde bulunmayan birçok gazeteci de yargılanıyor veya temyizden çıkacak sonucu bekliyor; cezaevine girme tehlikesi ile karşı karşıyalar.”

Sayının en yüksek olduğu ülke Çin

Gazeteciler Koruma Komitesi’nin ‘Cezaevindeki gazetecilerin kaydını tutmaya başladığı 1990’lı yıllarından başından beri Türkiye, dünyanın en çok gazeteci hapseden ülkesi olma konusunda Çin ile yarışıyor.

2019 yılı raporu:

Çin’deki cezaevlerinde 48 gazeteci bulunuyor. Geçen yıl ise bu sayı 47 olarak tespit edilmişti..

Devlet Başkanı Şi Cinping’in göreve geldiği 2012 yılından sonra, medya üzerindeki baskıyı artırmasıyla bu sayı da yükseldi..

Son olarak Hong Kong’daki gösteriler hakkında yazan bir gazeteci gözaltına alındı. Sincan’da çok sayıda Uygur gazeteci tutuklandı..

Suudi Arabistan ve Mısır’da ise 26 gazeteci cezaevinde bulunuyor. Cezaevinde bulunan gazetecilerin yüzde 98’inin kendi ülkeleri hakkında haber yaptığı ve siyasi, insan hakları ve yolsuzluk konularında yazdıkları tespit edildi..

Cezaevinde bulunan kadınların yüzde 8’ini kadın gazeteciler, yarısından fazlasını ise internet gazetecileri oluşturuyor.

IPI’den Türkiye’ye çağrı

Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI):

”Türkiye’de cezaevinde bulunan gazetecileri serbest bırakın..

Bu, Türkiye’nin insan hakları karnesi açısından bir leke..

IPI ile birlikte sekiz uluslararası basın örgütü temsilcisinin Türkiye’deki temasları sonrasında hazırlanan ‘Türkiye’nin Gazetecileri Sanık Sandalyesinde; Dördüncü Kuvvetin Yargı Yoluyla Susturulması’ başlıklı raporu:

Raporda:

”Cezaevindeki tüm gazetecilerin serbest bırakılması, basına yönelik keyfi uygulamalara son verilmesi, terörizm ile mücadele ve hakarete ilişkin yasaların gözden geçirilmesi ve yargıya siyasi müdahalelerin durdurulması çağrısı yapıyoruz..

Temel hak ihlalleri… Muhalif seslerin susturulması ve ifade özgürlüğünün kısıtlanmasının bir parçası olarak eleştirel gazeteciliğin ‘terör propagandası’ ile bütünleştirilmesine ve gazetecilerin dayanağı olmayan kanıtlarla aylar, bazen de yıllarca cezaevinde tutulmasına son verilmeli..

İfade özgürlüğünün temel bir hak ve gazeteciliğin terörizm için kanıt sayılamayacağı yönündeki Anayasa Mahkemesi’nin kararlarının alt mahkemeler tarafından uygulanması gerekmektedir”

Yargı sistemine eleştiri

Raporda:

”Türkiye’deki yargı sistemi… Hükümet tarafından açıklanan Yargı Strateji Belgesi de yargının bağımsızlığı için yetersiz kaldı. Burada asıl amaç; ‘olağanüstü hal dönemindeki yargı tarzı devam ederken reform yapıldığı’ izlenimi verilmesi..

Türkiye’deki yetkililerin ve mahkemelerin temel haklara yaklaşımı oldukça sıkıntılı. Eleştirel gazetecilik ile terör gruplarını destekleme, kısmen birbirine karıştırılıyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ifade özgürlüğünün korunmasına yönelik içtihatlarına uyulmuyor.”

Raporda, IPI’nin yanı sıra ifade özgürlüğü alanında mücadele veren Article 19, Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi (ECPMF), Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ), Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Uluslararası Yazarlar Birliği PEN’in Norveç şubesi ve PEN International’ın imzası bulunuyor.