EKONOMİ

ATAK’ta ihraç engeli

Satış için Türkiye’nin ABD’den izin bekleyişi sürüyor

Türkiye, ihraç etmek için üzerinde çalıştığı ATAK helikopterindeki motor engelini aşamadı.

ATAK helikopterinde ABD-İngiltere ortak yapımı motor kullanıldığı için başka bir ülkeye ihracatında gereken ABD izni, bu ülkeyle yaşanan kriz nedeniyle halen çıkmadı.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı, 13 Temmuz 2018’de Pakistan’a 30 adet ATAK helikopteri satışı için anlaşma sağladı.

Pakistan’a ilk ATAK helikopterinin 2019 yılı içinde teslim edileceği yönünde planlamalar yapılmış ancak ihracatın önünde helikopterin en önemli parçalarından olan motor engeli ortaya çıkmıştı.

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ/TAI) tarafından üretilen ATAK helikopterinde Amerikan Honeywell ile İngiliz Rolls Royce’un ortak girişimi olan LHTEC şirketinin ürettiği CTS800 tipi motor kullanılıyor.

Bu motorun kullanılması sebebiyle helikopterin başka bir ülkeye ihracatında ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) izni gerekiyor.

Erdoğan, daha önce ATAK helikopterinde kullanılan motoru yapan şirketlerden İngiliz Rolls Royce nezdinde de girişimlerde bulunulduğunu ancak buradan da sonuç alınamadığını söylemişti.

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir:

”‘Pakistan’a ATAK satamazsınız’ diye bir cevap gelmedi henüz. Başvuru var sonuç daha çıkmadı..

Yerli helikopter motoru konusundaki çalışmalar sürüyor. Yerli motorun 2 yıl sonra ATAK helikopterinde kullanılması planlanıyor.”

YERLİ MOTOR

TUSAŞ Motor Sanayii’nin (TEI) yerli helikopter motoru olarak tasarladığı turboşaft motorunun ilk testi 2018 sonunda yapıldı. Bu motorun seri üretim aşamasına geçilmesinin ardından ATAK helikopterinde kullanılması planlanıyor.

Türkiye’nin ATAK için LHTEC motoruna Fransa ve Polonya’dan alternatif aradığı yönünde geçen yılın sonunda haberler çıkmıştı. Ancak Pakistan ATAK helikopterinde ABD dışındaki bir ülkeden motor kullanılması durumunda Himalayalar’da yeniden test uçuşu yapılmasını şart koşuyor.

54 ATAK ÜRETİLDİ

ATAK T-129 taarruz helikopteri projesi, TUSAŞ/TAI tarafından İtalyan AgustaWestland A-129 helikopteri üzerinden TSK’nin ihtiyaçlarına göre yeniden geliştirilerek 2007’de ortaya çıktı ve ilk helikopter teslimatı 2014’te yapıldı.

Helikopterde yerli aviyonik ve silah sistemleri kullanılırken iki adet LHTEC-CTS800 motoru kullanılıyor.

Halihazırda Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na 48, Jandarma Genel Komutanlığı’na 6 olmak üzere toplam 54 ATAK helikopteri teslim edildi.

Silah satış cirosu artırıyor

Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2018 yılında dünya çapında silah ve askeri teçhizat üretimi yapan en yüksek cirolu yüz şirketten oluşan listesini açıkladı.

İlk beş sırayı ABD’li şirketlerin paylaştığı listede Türkiye de iki şirketle yer aldı.

İlk yüze giren iki Türk şirketi ASELSAN ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş’nin (TUSAŞ) toplam silah satışlarının yüzde 22 oranında artarak 2 milyar 800 milyon dolara yükseldiği kaydedildi.

SIPRI raporuna göre askeri elektronik şirketi ASELSAN silah satışlarını yüzde 41 oranında artırarak cirosunu 1 milyar 700 milyon dolara yükseltti.

ASELSAN uluslararası alanda en büyük yüz silah satıcısı arasında 54’üncü sırada yer alırken yüzde 0,5’lik artışla 1 milyar 100 milyon dolarlık ciro yapan TUSAŞ 84’üncü sırada bulunuyor.

Raporda, başka çok sayıda Türk silah üreticisinin de 2018 yılında önemli büyüme kaydettiği, ancak ilk yüz arasına giremediği belirtildi.

ABD başı çekiyor

En yüksek cirolu 100 şirket arasında ABD ve Avrupa’dan 70 şirket yer alırken bu şirketlerin toplam cirosu 2017’ye göre yüzde 5,2 artarak 348 milyar dolara yükseldi.

İlk beşte yer alan ABD merkezli şirketler;

Lockheed Martin, Boeing, Northrop Grumman, Raytheon und General Dynamics toplam 148 milyar dolarlık ciro yaptı.

İlk yüzde yer alan ABD’li şirketlerin toplam cirosu ise yüzde 7,2’lik artışla 246 milyar dolara yükseldi.

SIPRI silah uzmanı Aude Fleurant:

”ABD Başkanı Donald Trump, 2017 yılında silah modernizasyon programını açıkladı. ABD’li büyük silah şirketleri daha küçük şirketleri satın alarak üretim paletlerini genişletme yoluna gitti ve bu yolla modernizasyon programında hükümetten ihale alabilmek için konumlarını güçlendirmeye çalışıyor.”

Avrupalı şirketler

Avrupalı silah şirketleri dünyadaki toplam silah satışlarının yüzde 24’ünü gerçekleştirdi.

İlk yüzde yer alan 27 Avrupalı şirket 2017’ye göre yüzde 0,7’lik artışla 102 milyar dolar tutarında silah satışı yaptı.

İlk yüzde sekiz İngiliz, altı Fransız, dört Alman, iki İtalyan şirket yer alırken Polonya, İspanya, İsveç, İsviçre ve Ukrayna’dan da birer şirket listeye girdi.

Listede Almanya’dan dört şirket yer alırken Alman şirketlerin cirosu 2017’ye göre yüzde 3,8 oranında azalarak 8 milyar 400 milyon dolara geriledi. Rheinmetall şirketi cirosunu yüzde 4,1 oranında artırarak listede 26’ncı sıradan 22’nci sıraya yükseldi. Bu yükselişte Rheinmetall’in Alman ordusuna yaptığı satışların önemli rol oynadığı belirtiliyor.

Dünya çapında silah şirketlerinin ciroları ise yüzde 4,6’lık artışla 420 milyar dolar olarak kaydedildi.

Rusya’dan ise ilk yüzde yer alan 10 şirket, toplam 36 milyar 200 milyon dolar ciro yaptı. Güvenilir veriler sağlanamadığı için Çin bu yıl da listenin dışında bırakıldı.