Toplanma alanının tanımını, sahip olması gereken kriterleri ve dünyadaki örnekleri…
İstanbul’da geçen hafta meydana gelen 5,8 büyüklüğündeki deprem, toplanma alanlarının durumunu gündeme getirdi.

İstanbul’da geçen hafta meydana gelen 5,8 büyüklüğündeki deprem, toplanma alanlarının durumunu bir kez daha gündeme getirdi.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD):
- ”İstanbul’da 2 bin 864 adet toplanma alanı var.”
Sivil toplum kuruluşları:
- ”Bu alanların önemli bir kısmı gerekli kriterleri sağlamıyor ve 1999 depreminin ardından belirlenen alanların dörtte üçü imara açıldı.”
Toplanma alanı ne demek?
Bir afetin yaşanmasının ardından iki kavram önem kazanıyor.
- Hayatta kalanların yaşamlarına devam etmeleri…
- Olası kayıpların da azaltılması için…
1-) Tahliye yolları:
‘Bu yollar, depremin ardından kurtulanların temel ihtiyaçlarını karşılayacakları güvenlialanlara ulaşmalarında çok kilit rol oynuyor.
2-) Toplanma alanları:
Sadece deprem riskine karşı değil, yangın gibi diğer afet durumlarında da insanların güvenli kalmasını ve temel ihtiyaçlarına ulaşmasını sağlayacak şekilde tasarlanmış bölgelere toplanmaalanı deniyor.
İLGİLİ HABER
Deprem riski gözetilerek tasarlanan toplanma alanlarının belli kriterleri bulunuyor.
Uluslararası standart, kişi başı 1,5 metrekarelik bir alanın sağlanması yönünde.
Toplanma yerleri düzenlenirken, deprem sonrası bir toplanma alanına ulaşacağı tahmin edilen kişi sayısına göre yapılan hesaplamayla belli bir bölge için gereken kişi sayısının gözetilmesigerekiyor.
AFAD’ın ‘toplanma alanını’ tanımı:
”Afet ve acil durumlar sonrasında geçici barınma merkezleri hazır olana kadar geçecek süre içerisinde paniği önlemek ve sağlıklı bilgi alışverişini sağlamak amacıyla halkın tehlikeli bölgeden uzaklaşarak toplanabileceği güvenli alanlar.”
AFAD’ın ‘toplanma alanları’ kriteri:
Kriterleri şöyle sıralınıyor:
- Bölgedeki nüfus yoğunluğu
- Alanın ulaşılma ve tahliye edilme kolaylığı
- Alanın mümkün olduğunca engellilerin ve yaşlıların ulaşımına uygun olması,
- İkincil tehlikelerden uzaklığı
- Mümkün olduğunca engebesiz düz arazilerde yer alması
- Konut alanlarına yakın ancak yapısal ve yapısal olmayan unsurlardan etkilenmiyor olması
- Elektrik, su, tuvalet gibi temel ihtiyaçlar ve benzeri unsurların karşılanabileceği yapılara yakın olması
AFAD ‘toplanma alanları’nı nasıl belirliyor:
”Her bir kriterin önemi ağırlıklı olarak hesap ediliyor ve kriterleri karşılama durumuna göre o yerin toplanma alanı olup olamayacağı tespit ediliyor.”
İLGİLİ HABER
Türkiye’deki ‘toplanma alanları’nın yerlerine e-devlet üzerinden ulaşılabiliyor…
İÇİNDEKİLER
İstanbul’da kaç ‘toplanma alanı’ var?
- Erdoğan:
“On binlerce şu anda ilan edilmiş toplanma alanı var”
“İstanbul’da AFAD’ın bırakın yüzlerce, binlerceyi, on binlerce şu anda ilan edilmiş toplanma alanları söz konusudur, vardır. Ve bunlar kendi sitesinden da AFAD’ın sürekli olarak yayımlanmaktadır. Bunun tabii bir de sürekli güncellenmesi de söz konusudur. Öyle toplanma alanları vardır ki bugün toplanma alanıdır ama yarın il veya ilçe planlarında yapılan değişiklikle belki sahipleri orayı farklı şekilde değerlendirir, onun yerine daha farklı yerde bir başka toplanma alanına da AFAD ilan edebilir. Yani bunların hepsi değişkendir.”
- AFAD:
”İstanbul’da 2 bin 864 adet toplanma alanı bulunuyor.”
- Ekrem İmamoğlu:
”İstanbul’da, 800’ün üzerinde yeni deprem toplanma alanı tespit ettik son 1 ay içerisinde. Hazır olanlar var, olmayanlar var. Bunların hazırlık çalışmalarını yapacağız. Bunların çoğu, İstanbul’un merkezi ilçelerinde. En küçüğü 500 metrekare olmak üzere İstanbul’un merkezi noktalarındaki bu tespitlerimiz aslında büyük bir eksikliği giderecek.”
- Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) ve bağlı odası İnşaat Mühendisleri Odası:
”İstanbul’da 2002 yılında belirlenen 496 alanın dörtte üçü imara açılarak, üzerine rezidans, iş merkezi ve alışveriş merkezi gibi yapılar inşa edildi.”
”İstanbul’da şu an itibarıyla gerekli kriterleri karşılayan toplanma alanı sayısı sadece 77.”

AFAD:
”Toplanma alanı diğer başka kavramlarla karıştırılıyor ve bundan dolayı farklıaçıklamalar oldu.”
“Toplanma alanı ile karıştırılabilen kavramlardan olan barınma alanı, afetzedelerin barınma ihtiyaçlarını gidermek için kullanılacak, çadırkent-konteynerkent kurulacak alanları tanımlıyor. Karıştırılan bir diğer kavram olan tahliye alanı ise vatandaşların güvenli bir şekilde afet bölgesinden tahliye edileceği, ulaşım yollarına yakın ve toplanma alanlarına nazaran daha geniş alanları belirtiyor. Barınma alanı ve tahliye alanı, toplanma alanından farklı ihtiyaçları karşıladığı için toplanmaalanından farklı ölçütlere göre belirleniyor”
İstanbul’daki ‘toplanma alanları’ nerede?
İstanbul’un her ilçesinde ‘toplanma alanı’ bulunuyor.
Toplanma alanlarının bilgilerine turkiye.gov.tr üzerinden ulaşılabiliyor.
Kullanıcı adı ve şifresini kullanarak, e-devlet sistemine giren herkes, il, ilçe ve mahalle bilgilerini seçtiğinde o bölgedeki enyakın üç toplanma yerinin adı ve adresine ulaşıyor. Bu noktalar harita üzerinde de gösteriliyor.
Ayrıca bazı ilçe belediyeleri, kendi sınırları içerisinde bulunan ‘toplanma alanları’nı web sitelerinde gösteriyor.
Ancak İstanbul’daki ‘toplanma alanları’nın tamamının adresini ya da harita üzerindeki konumunu gösteren bir liste ya da harita bulunmuyor.
AFAD yetkilileri, böyle bir haritanın hazırlanması için çalışmaların sürdüğünü ve tamamlandıktansonra kamuoyuyla paylaşılacağını söylüyor.
‘Toplanma alanları’nda neler bulunuyor?
‘Toplanma alanları’nın önemli bir kısmı boş bölgeler oluşturuyor. Bunlardan bazıları halihazırda bulunan park ve çocuk parkı gibi alanlardan oluşuyor…
Bazı ‘toplanma alanları’nda 1999 depreminin ardından yerleştirilen deprem konteynerleri bulunuyor…
İstanbul Valiliği Afet Yönetim Merkezi, 2002 yılında yaptığı bir açıklamada: ”İstanbul’da 762 mahalle ve 173 köye turuncu renkli yaklaşık 2 bin konteyner yerleştirildi” dedi…
Bu konteynerlerin bakımı ve içindeki malzemelerin güncelliğinin korunması işi 2012 yılında ilçe belediyelerine devredildi.
Bugün bunlardan kaçının halen aktif olduğu bilinmemekle birlikte, birçoğunun hırsızlık ve yağmalama gibi olaylara maruz kaldığı için kaldırıldığı belirtiliyor.
Bazı ilçelerde ise deprem konteyneri bulunmuyor.

Bazı ilçe belediyelerinin web sitelerinde toplanma alanlarıyla birlikte hangi noktalarda konteyner bulunduğu bilgisine de ulaşılabiliyor.
Konteynerlerin içine konulacak malzemelerle ilgili AFAD’ın yollamış olduğu bir liste bulunuyor. Bu listede;
- kazma,
- kürek,
- baret,
- halat,
- el feneri,
- hilti gibi arama-kurtarma çalışmalarına yardımcı olacak malzemelerin yanı sıra
- battaniye,
- jeneratör,
- ilkyardım çantası yer alıyor.
Türkiye genelinde nerelerde, kaç ‘toplanma alanı’ var?
- AFAD:
”Türkiye genelinde 15 bin 984 ‘toplanma alanı’ bulunuyor.”
Türkiye genelindeki ‘toplanma alanları’nın tamamına e-devlet üzerinden ulaşılabiliyor.
- AFAD:
“81 ilde, uygun her ilçe ve mahallede ‘toplanma alan’ı bulunuyor.”
“Afet ve acil durum sonrası kullanılacak ‘toplanma alanları’nın tespiti ve mahallinde kontrolüne yönelik çalışmalar ilgili Belediye tarafından yürütülmektedir.”
Dünyadaki uygulamalar?
Başta gelişmiş ülkeler olmak üzere dünyanın birçok yerinde acil bir durum karşısında insanların ‘toplanacağı alanlar’ın belirlenmesi yasal bir zorunluluk.
Ülkeler sahip oldukları risklere göre, toplanma alanı kriterleri de buna göre belirleniyor.
Örneğin:
”Yangının en önemli risk olarak nitelendirildiği bazı ülkelerde, binalardan uzak kaldırım üstlerinde toplanma alanları oluşturulurken, buralarda genellikle su kaynağı da yer alıyor.”
Türkiye gibi deprem riskinin yüksek olduğu ülkelerden Japonya’da deprem sonrası arama-kurtarma, ilkyardım ve diğer temel ihtiyaç malzemeleri, toplanma alanlarında yerin altında oluşturulan bölümlerde muhafaza ediliyor.
İLGİLİ HABER
cumhuriyet
