Prof. Dr. Yalçın Karatepe: Erdoğan yönetimi İstanbul ve Ankara’daki bu rantı kaybetmemek için…
İSTANBUL…
AKP’nin özellikle 25 yıldır yönettiği İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni (İBB) kaybetmemek için tüm itiraz süreçlerini işletmesi bekleniyor. AKP’nin bu ısrarının arkasında milyarlarca liralık ekonomiyi yöneten, hükümete yakın vakıfları finanse eden ve şirketlere dev ihaleler veren “büyükşehir holding”i muhalefete kaptırma endişesi var.
1-) İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 2019 bütçesi bir önceki yıla göre yüzde 18,41 artışla 23,8 milyar lira. Adeta dev bir holding.
2-) İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri Genel Müdürlüğü (İETT) ve İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) bütçeleri de eklendiğinde toplam bütçesi 35 milyar TL.
3-) İBB bünyesindeki 28 şirketin toplam cirosu ise 24 milyar TL civarında.
ANKARA…
Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin 2019 bütçesi: Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi (ASKİ) ve Elektrik Gaz Otobüs Genel Müdürlüğü (EGO) genel müdürlükleri ile birlikte 14 milyar TL olarak belirlendi.
İZMİR…
11 şirkete sahip İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2019 bütçesi 5 milyar 995 milyon lira.
Büyükşehir belediyelerinin toplam bütçelerinin önemli bir kısmının her yıl yeni yatırımlara harcandığı dile getirilse de, yapılan harcamaların içeriğine ilişkin net bilgi almak mümkün olmuyor.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yalçın Karatepe:
”Büyükşehir belediyelerinin ekonomik gücü iki başlıkta toplanabilir. 1-) Belediye bünyesinde kurulan şirketlerin yarattığı mal ve hizmetlerden elde edilen gelirleri…
2-) Büyükşehir belediyelerinin kentsel rant dağıtımındaki önemi…”
”Büyükşehir yönetimlerinin imar, inşaat izinleri, arsa tahsisleri, emsal değer tespitleri gibi konulardaki yetkileri, özellikle İstanbul ve Ankara gibi dev şehirlerde milyarlarca liralık ekonomi yaratıyor. Belediyelerin ihalelerini alan şirketler, bir süre sonra o belediyenin temsil ettiği siyasi hareketi de maddi olarak desteklemeye başlıyor.”
EKONOMİK YAPTIRIM UYGULANABİLİR Mİ?
Prof. Dr. Yalçın Karatepe: ”İstanbul ve Ankara’daki büyükşehir belediyelerinin CHP’ye geçmesi halinde, AKP’nin bu belediyelere ‘ekonomik yaptırım’ uygulama imkanı var. Erdoğan yönetimi İstanbul ve Ankara’daki bu rantı kaybetmemek için tüm imar yetkilerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı çatısı altına toplama yoluna gidebilir.”
”Daha önce de kentsel dönüşüm ile ilgili böyle bir düzenleme yapıldı ve bazı yetkiler belediyelerden alınıp bakanlığa verildi.”
“Ayrıca muhalefetin eline geçen büyükşehir belediyelerinin Hazine’den kaynak kullanımı konusunda da zorluk çıkarılabilir. Çıkarılacak anlamında söylemiyorum ama böyle bir imkân var. Şimdi İstanbul ve Ankara başta olmak üzere borçlu olan ve el değiştiren belediyelerden bu borçların hızla tahsil edilmesi gündeme gelebilir.”
SAYIŞTAY İKTİDAR GÜDÜMÜNE GİRDİ Mİ?
Belediye harcamalarının ve gelirlerinin denetlenmesi Sayıştay’ın. Sayıştay’ın yıldan yıla hazırladığı raporlar, kamu kurumlarındaki hesap defterlerini ve ticari ilişkileri de ortaya seriyor. Son yıllarda, yargı yetkisi de bulunan Sayıştay’ın da pek çok devlet kurumu gibi iktidar güdümüne girdiği eleştirileri artıyor.
Sayıştay’ın Ekim 2018’de yayınlanan son denetim raporlarında, AKP’li belediyelerdeki çok sayıda usulsüz işlem ve harcama ortaya konmuştu.
Usulsüzlük raporları medyaya da yansımasının ardından, Sayıştay’ın Denetim İşlerinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Fikret Çöker görevinden istifa etmiş; bu istifanın ardında ise Sayıştay’daki kadrolaşma olduğu iddiaları dile getirilmişti.
CHP’li İstanbul Belediye Meclis üyesi Tarık Balyalı: ”2018’de 351 milyon TL ciroya ulaşan İSPARK’ın kârı yalnızca 1 milyon TL gözüküyor. Yalnızca binde 3’lük kâr oranı ‘partizan siyasetin finansmanı’ dır.
HÜKÜMETE YAKIN VAKIFLAR
İBB’den hükümete yakın dernek ve vakıflara yapılan bağışlar da bir başka tartışma konusu.
Tarık Balyalı: ”Bugüne kadar iktidara yakınlığıyla bilinen Ensar, TÜGVA, TÜRGEV, Okçular Vakfı gibi kuruluşlara aktarılan kaynak 1 milyar TL’yi buluyor.”
Sabancı Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu:
”İktidar 25 yıldır yönettiği İBB gibi dev bir ekonomik kaynağı devretmek istemiyor. İktidar elinde tuttuğu belediyelerden hesap sorulmasını istemiyor. Bu yüzden Sayıştay gibi denetim yapan kurumları akamete uğratmaya çalışıyor.”
Prof. Kalaycıoğlu: ”AKP, seçim sonuçlarını değiştirememesi halinde İstanbul ve Ankara’ya yönelik olarak büyükşehir bütçelerini kısacak bir yol izleyebilir. CHP’li Eskişehir ve İzmir yıllardır iktidar tarafından pek çok imkandan faydalandırılmıyor. Buna rağmen gayet iyi yönetiliyorlar. Demek ki doğru model uygulanırsa bu bütçe kesintilerini aşmak mümkün.”
Kaynak
www.gazeteduvar.com.tr
